Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: BDELIJUM

Następne hasło: BDZIENIEC »

BDŁA (31) sb f

Fleksja

	sg	pl
N	bdła	bdły
G	bdły	bedł
A		bdły
I		bdłami

sg N bdła (4). ◊ G bdły (5). ◊ pl N bdły (9). ◊ G bedł (8). ◊ A bdły (2). I bdłami (3); -ami:-åmi SienLek (2 : 1).

Sł stp notuje, Cn s.v. grzyb, Linde XVI – XVII w.

Znaczenia

1. bot. Fungi generaliter (Rost); nazwa licznych gatunków grzybów blaszkowych trujących i gorszych jadalnych (20)
2. bot. Polyporus officinalis Fr. (Rost); grzyb pasożytujący na drzewach, huba lekarska rosnąca na starych modrzewiach, zwana modrzewiową (1)
3. zool. Euspongia officinalis Bronn. (Rost); gąbka morska (10)

1. bot. Fungi generaliter (Rost); nazwa licznych gatunków grzybów blaszkowych trujących i gorszych jadalnych; fungus, pezicae, tuber Cn (20): Też gdyby kto iadł bdły ſzkodliwe/ tedy mu ſie day napić prochu tego Koperwaſeru czo złothy zaważy z wodą FalZioł III 39d; Bedł/ kapuſty/ iagieł: niechay. FalZioł V 64v, I 6a, 63b, 144c, II 5a, III 41b (10); Ale gdy ſye bdłámi kto ſkáźi: kokoſzy gnóy biały z Izopem warz wczym chceſz/ á day chorému pić. SienLek 157, 157, Sv, Yyy.

Przysłowie: Dzyękuie vbogi z bedł/ náſz pánie Prywacie/ Nie terazby ſie lecżyć/ gdy bárzo ſtękacie. RejZwierz A5v.

Zestawienia: »muchomorka bdła«: Niemniey téż muchy tráći muchomorká bdłá SienLek 159.

»jelenia bdła«: Wezmi drzewa Aloes/ polney drijakwie/ ieleniey bdły/ ktorą połacinie zową Cerui boletus FalZioł V 70.

Szereg: »bdły, grzyby« (3): Wilgotne rzecży cżwartego ſtopnia ſą iadowite/ vmartwiaiącze/ zaduſzaiącze. Iako ſą bdły á zwłaſzcża Grzyby, Opium, Rtęć. FalZioł [*8]v; GlabGad I2v; naymierniey [pożywaj] bedł/ grzvbow/ y to s kramnym źielim. SienLek 5.

2. bot. Polyporus officinalis Fr. (Rost); grzyb pasożytujący na drzewach, huba lekarska rosnąca na starych modrzewiach, zwana modrzewiową (1):

Szereg: »grzyb albo bdła«: Gębká modrzewiowa/ ieſt grzyb álbo bdłá ktora ná ſuchym modrzewiu rośćie SienLek X4v.

3. zool. Euspongia officinalis Bronn. (Rost); gąbka morska (10): Thy bdły maią w ſobie kamycżki á ſą barzo ſkałubowate Ta bdła poki ieſzcże ſwieża na vżytecżnieyſza ieſt, bo w niey ieſzcże trwa mocz kthorey nabyła w morzu FalZioł I 142a, I 142a, 142b [2 r.].

Zestawienie: »bdła morska« [szyk zmienny] (6): BDły morſkie ſą dwoiakie, iedny ſą pobielałe albo ſzare á gęſte małe dziurki maiącze/ to ieſth ſamiecz/ Drugie ſą wiekiech [!] dziur á rzadkich/ á to ieſt ſamicza FalZioł I 142a, I 141d, 142a żp, IV 59b, V 111v [2 r.].

Synonimy: 1. grzyb; 2. grzyb, »biała goryczka«; 2., 3. gębka.