[zaloguj się]
[pdf]

BEZZAKONNY (12) ai

Teksty nie oznaczają é oraz ó; prawdopodobnie e jasne (tak w bez); a pochylone.

Fleksja
sg
mNbezzåkonny
Dbezzåkonn(e)mu
Ibezzåkonnym
pl
N m pers bezzåkonni
D bezzåkonnym
A m pers bezzåkonn(e), bezzåkonnych

sg m N bezzåkonny (5). ◊ D bezzåkonn(e)mu (1). ◊ I bezzåkonnym (1). ◊ pl N m pers bezzåkonni (1). ◊ D bezzåkonnym (2). ◊ A m pers bezzåkonn(e) (1) BudNT, bezzåkonnych (1) WujNT.

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (dwa z tych samych przykładów) ‒ XVII w.

1. Nie mający, nie (u)znający, pozbawiony prawa bożego, pisanego (11):
a. O zbiorowości ludzkiej, narodach; żyjący bez „Zakonu”: w pismach Nowego Testamentu określenie pogan, którzy w przeciwieństwie do Żydow i Chrześcijan nie mają zakonu starego lub nowego, danego od Boga (7): Chrześćiánie zakon máią Chryſtuſow á bez zakonni nie ſą. SkarŻyw 3 marg.
α. W funkcji rzeczownika (6): z niewoliłem śiebie ſamego wſzytkim/ abym ich wiele zyſkał. Y zoſtałem Iudom iáko Iudowin [...]. Bezzakonnym iáko bezzakonny/ nie będąc bezzakonnym Bogu/ ále wzakonie Chriſtuſowem/ ábym zyſkał bezzakonne. BudNT 1.Cor 9/21; WujNT 1.Cor 9/21 [2 r.].
b. O abstraktach; bezbożny (3):
Wyrażenie: »żywot bezzakonny« (3): RejPos 254; W iákim ieſt omierżeniu żywot bezzakonny v Páná. RejZwierc A5v, 33.
c. O człowieku w ogóle; przekraczający prawo Boże, nieposłuszny prawu, występny, niesprawiedliwy; iniustus Vulg (1):
Szereg: »bezzakonny i nieposłuszny«: Wiedząc to/ iż ſpráwiedliwemu zakon nie położon/ lecż bezzakonnym [exlegibus]/ y niepoſłuſznym/ niezbożnym y grzeſznym/ nienabożnym y ſproſnym BudNT 1.Tim 1/9.
2. Bezżenny, wolny (1):
Wyrażenie: »stan bezzakonny« cf »bezzakonny a sobie wolny«.
Szereg: »bezzakonny a sobie wolny«: á wſzákoż iuż ſtan narodu poſpolitego/ thák mi ſie zda/ iż ieſt właſnie ná cżterzy cżęśći rozdzielony/ tho ieſt/ ſtan małżeńſki/ ſtan wdowi/ ſtan dziewicży/ á cżwarthy ſtan bez zakonny á ſobie wolny. RejZwierc 30v.

Synonimy: 1. nieposłuszny; 2. bezmałżeński, bezżeński, bezżonaty, wolny.

Cf NIEZAKONNY

KN