[zaloguj się]
[pdf]

BOJĄCY SIĘ (81) part praes act

bojący się (79), bojący (2); bojący PatKaz II; bojący się : bojący KrowObr (1 : 1).

się (36), sie (43).

o jasne.

Fleksja
sg
mNbojący się fNbojącå się nNbojąc(e) się
Gbojąc(e)go się G G
Dbojąc(e)mu się D D
Abojąc(e)go się A A
Ibojącym się I I
pl
N m pers bojący się
G bojących się
D bojącym się
A m pers bojąc(e) się
I m bojąc(e)mi się, bojącymi się
L bojących się

sg m N bojący się (31). ◊ G bojąc(e)go się (2). ◊ D bojąc(e)mu się (2). ◊ A bojąc(e)go się (5). ◊ I bojącym się (1). ◊ f N bojącå się (1). ◊ n N bojąc(e) się (1). ◊ pl N m pers bojący się (6). ◊ G bojących się (9). ◊ D bojącym się (16). ◊ A m pers bojąc(e) się (4). ◊ I m bojąc(e)mi się (1) ModrzBaz, bojącymi się (1) SkarŻyw. ◊ L bojących się (1).

Sł stp s.v. bać się, Cn, Linde brak.

1. Przeżywający uczucie lęku, strachu, lękający się, pełen strachu; obawiający się, przewidujący coś niemyślnego; lękliwy; metuens, timidus, tremebundus Mącz; formidans, formidolosus, pavidus, verens Calep (12): Mącz 220b, 463b; Pavidus ‒ Liekliwi, boiąci ſie. Calep 764a, 430b [2 r.], 1112b.

bojący się kogo, czego (3): Timidus ad mortem, Boyąci ſie śmierći. Mącz 456a; CzechRozm 141; ArtKanc K4v.

bojący się o czym: Ktore iśćie ſłowá nie ſąć pewnie wierząeego/ [...] ále owſzem boiącego ſię o ſwey nietrwáłości. WujNT 552.

W przen (2):

bojący się kogo: Abowiem náſienie ich było przeklęte z pocżątku/ y nikogo ſie nieboiące Leop Sap 12/11.

Wyrażenie: »bojące serce«: Iż oná [Maria] ieſt [...] pokoy boiących ſerc/ y zbawienie. KrowObr 152v.
a. Bogobojny, czczący Boga, zachowujący przykazania Boże; obawiający się gniewu i kary Bożej (67):

bojący się kogo, czego (66): A miloſierdzie iego od pokoleniá do pokoleniá/ boiącym ſie iego. OpecŻyw 11; TarDuch A3v; WróbŻołt 118/63; LubPs H2v, O5, Tv, X4v, cc6v marg; BibRadz Ps 25/14; NiemObr 143; ReszPrz 101; KołakSzczęśl B4v; Chwalćie Bogá náſzego wſzyścy ſłudzy iego: y boiący ſię go máli y wielcy. WujNT Apoc 19/5, Luc 1/50; SkarKaz 637. Cf Wyrażenia.

bojący się w czym: Superstitiosi – Boiąci ſie bogoiw czin [lege: boga w czym] niepotrzeba. Calep 1033a.

Wyrażenia: »bojący się (Pana) Boga, Pana; Boga się bojący« (29 : 16): OpecŻyw 13v; WróbŻołt qq7; SeklKat E3v; máią być s práwego Małżeńſtwá národzeni/ [...]Bogá ſye boiący/ Spráwiedliwoſć y prawdę miłuiący GroicPorz b3; KrowObr 37; Leop 2.Esdr 7/2, Eccli 34/14, 17; BibRadz 2.Esdr 7/2; Abel był dobry/ ſpráwiedliwy/ cnotliwy/ boiący ſie Bogá BielKron 2v, 32, 197, 217 [2 r.]; Jż záwżdy Anyoł ſtoi w poſrzodku boiących ſie Páná RejPos 20v, 57v [2 r.], 58 [2 r.]; BudBib 2.Esdr 7/2; CzechRozm 126v, 133, 147v, 175; ModrzBaz 113; bo iuſz po wielkiey cżęśći ná ſyny Heretyckie y Bogá ſię nieboiące [...] przyſzłá [Korona Polska]. SkarŻyw 357, 69, 103, 268, 559; CzechEp 203; NiemObr 98 [2 r.], 157; Calep 1033a; Lepſzy ieſt ieden boiący ſię P. Bogá/ niżli tyśiąc ſynow złośliwych. LatHar 52, 461; KołakSzczęśl B3v, B4; WujNT Act 10/2, 22; WysKaz 4; SkarKaz 514a; SkarKazSej 662b, 686a marg.

»Boga bojący«: a ten to ſymeon rzeczón ſprauyedlyuy y boga boyączy PatKaz II 60.

»bojący się imieniá tw(oj)ego« (3): á iżbyś oddał zapłáthę ſługom twoim [...] y boiącym ſie imieniá twoiego RejAp 96 [idem WujNT Apoc 11/18], 98; WujNT Apoc 11/18.

»bojący się Jehowy« (3): Howadiaſz był boiący ſię Iehowy bárzo. BudBib 3.Reg 18/3, Ps 117/4, Mal 3/16.

Szeregi: »pobożny i (a) Boga się bojący, bojący się Boga« (3): CzechEp 203; był [...] Rotrniſtrz [...] pobożny y boiący ſię Bogá ze wſzytkim domem ſwym WujNT Act 10/2; SkarKaz 514a.

»wierny, wierzący i bojący się Boga, Boga się bojący« (5): KrowObr 37; ten był człowiek wierny y boiący ſię Bogá nád wiele inych. BibRadz 2.Esdr 7/2; BudBib 2.Esdr 7/2, CzechRozm 126v, 175.

2. Przestrzegający czegoś; posłuszny; metuens legum, metuens iudiciorum Mącz (2): Metuens legum, metuens iudiciorum, Boyący ſie praw/ Boyący ſie vſtaw/ To yeſt nie przeſtępny nie rad wykracza przećiwko práwóm. Mącz 220b.

Synonimy: 1. lękający się, drżący; a. bogobojny, cnotliwy, dobry, pobożny, wierny, wierzący; 2. nieprzestępny.

Cf BAĆ SIĘ

LZ