Przysłowie (1): Czemuż ſie Kſze miły żegnaćie? Cenác w mieſzek nieidźie: á cóż wżdy podaćie? WyprPl B3v.

Zwroty: »być [jakiej] ceny, w [jakiej] cenie« (3 : 1): Ale iż rózné ſą láſy/ między którémi niektoré znáyduią ſie bydź wielkiéy cény [sunt arbores magni valoris et praetii JanStat 1112] SarnStat 669; iż ćiąże máią bydź w więtſzéy cénie/ niż rzeczy/ o któré bywa ćiążano SarnStat 669, 692 [2 r.].

»poprzedać, przedawanie pod więtszą ceną« (1 : 1): Cziyę máiętność skazáć/ poprzedáć pod więtſzą cęną/ to yeſt/ kto więcey zá nię chce dáć áby yą miał. Mącz 153c; Hastarium venditio auctionaria. Przedáwánie pod więtſzą ceną. Mącz 153c.

»cenę (po)stanowić (a. postanawiać); cena postanowiona; postanowienie ceny« [szyk zmienny] (6; 4; 2): Niech też y domá poſtánowią cenę [Statuant et domi precia] ModrzBaz 33v, 34v; Cénę drogośći y tárgowé przy Dworze á w Woyſcze z Hetmánem ſtánowi. SarnStat 308, 235,270, 285 [2 r.], 286 [2 r.], 313, 930; á od nichby żołnierz kupował ceną poſtanowioną GrabPospR L.

»cenę (u)czynić« [szyk zmienny] (6): Woiewodowie cénę rzeczam máią czynić. SarnStat 930 marg, 269, 270 [3 r.].

»cenę układać« [szyk zmienny] (5): A Woiewodowie ták cénę rzeczóm niech vkładáią [praetia rebus imponant JanStat 281] SarnStat 278, 285, 296, 312, 930.

»cenę ustawi(a)ć, ustawiający; cena ustawiona« (5 : 1; 3): áby doglądał/ ieſli [rzeczy] ſą dobre y nienáruſzone/ á cenę iym vſtáwiał [modum et precium constituat]. ModrzBaz 33, 33, 34 [2 r.]; A który korzenia y rzeczy przerzeczonych zá táką cené vſtáwioną [pretio statuto JanStat 1050] nie mógłby przedáć SarnStat 274; áby ciż Ráyce [...] przy Woiewodách cénę kupiam y rzeczam vſtáwiáiących byli SarnStat 945, 338, 387, 914 marg.

Wyrażenie: »słuszna cena« [szyk 2 : 1] (3): ſzołtyſowi niechay będźie wolno dárowáć/ ábo zá słuſzną cenę [iusto legitimone precio] przedáć máiętność ſwą ModrzBaz 100, 34v; SarnStat 235.

Szeregi: »cena i miara« [szyk 3 : 1] (4): [aby rzeczy] cénę y miárę [praetia atque mensuras JanStat 278] vkłádáli SarnStat 930 [idem 285] 285 [3 r.].

»płaca i (albo) cena« (3): ACzkolwiek o płacéy y cénie [de praetio et valore JanStat 278] rzeczy przedáynych ieſt doſyć nápiſano SarnStat 286, 926, 1071.

»ustawa i cena« [szyk 6 : 2] (8): áby [...] Woiewodowie [...] vſtáwy y cény rzeczam czynili SarnStat 269, 269, 270 [4 r.], 284, 1307.

»waga i (albo) cena« (3): á wagá álbo céná zakłádu [pignoris valor JanStat 1121] nie przewysſzy dánych pieniędzy SarnStat 256, 1118, 1119.

Zwroty: »(być) w cenie« = mieć wysoką wartość, popłacać być wysoko cenionym [szyk zmienny] (8): Gdzie poyźrzyſz/ áli fráſzki/ á dźiś ſą też w cenie BielSpr c2; GrochKal 22; GórnTroas 4; LatHar 400; Mądrość záiſte miáłáby bydz w cenie. KlonKr A4v; Ażem też tego wiádom że był záwſze w cenie/ W Polſce Rycerſki cżłowiek y znał poważenie. CzahTr G3; KlonWor **3v; SzarzRyt B4v.

»(by(wa)ć) w [jakiej] cenie, [jakiej] ceny« [szyk zmienny] (31 : 5): Owa v ćyebye w yedney cenye kureſtwo á ſwyęte małżeńſtwo. KromRozm I C; Auguſtyná ſwyętego náuká y piſánye [...] w wyelkyey cenye yeſt KromRozm II qv; to będzie znáć iż v páná [pachołek] w lekkiey ieſt cenie GórnDworz M5v, D4, H3v, Lv; O wy nedzne pieniądze tośćie w lichey cenie/ Zadny was nie záchowa ledá gdźie wyżenie. BielSat B4v [idem BielRozm 15]; RejZwierc 269; PaprPan S4; Oczko A4 [2 r.]; Złoto/ y drogié kámienie W máłéy ſą v śmierći cenie KochPs 124, 27; V śmierći w téyże cénie młody/ co y ſtáry KochFr 38; ácż v wſzytkich wſzędźie Był w ſwey cenie Kochánowſki/ ieſt/ y záwſze będźie. KlonŻal A2, E3v; KochDz 106; BielSjem 6; A ieſli w iákiéy cénie będą rymy moię/ Nie wynidźie z ludzkich vſt ſławné imię twoie. KochPam 88; W lepſzéy cénie cnotliwi/ choć vbożſzy/ byli. PudłFr 75, 23, 24; BielRozm 15; KochWr 36; Kiedy prośbá v Oycá twa máłéy ieſt cény/ Ieśli moiá ważnieyſza/ wnetże ſye dowiémy. ZawJeft 42, 33; ActReg 129; Phil C2; GórnTroas 64; KochFragJan 3; OrzJan 41, 81; LatHar 45, 130; CiekPotr 17; Praca/ ácz nie méy głowy/ tylko przełożenié/ Lecz z wiekiego cżłowieká piſmá/ w zacnéy cenié. GosłCast 10.

»w jednej cenie chodzić« (1): Ták tu chudy iáko pan w iedney cenie chodzi PaprPan T2.

»mieć cenę« = mieć wysoką wartość (1): [Potrójny] Ma przedśię cenę miedzy monetą gościnną. CiekPotr )?(2.

»mieć w cenie« = poważać, szanować (1): by głupſtwá ſproſność potomkowie Ná ten ználi Herb pátrząc/ mądrość mieli w cenie SzarzRyt D3v.

»w [jakiej] cenie, [jaką] cenę mieć; jakąś cenę mający« (8 : 1; 2): KromRozm II n2v; Gdyż wſzyſcy iedno práwo/ iednę cenę máią/ Choćia vkłon/ vććiwość/ możnieyſzemu dáią. BielSat N4v; KuczbKat 210; y w takiey ią [suknią] cenie miał/ że iey iedno dwá kroć do roku ná Wielkąnoc/ y Swiątki/ vżywał. SkarŻyw 52; KochDz 105; Wiárę/ ſtátek/ powolność/ w podłéy cénie máią. PudłFr 74; GrabowSet Y2v; Ktore [pozdrowienie] w ták wielkiey cenie ſtárożytni Kośćiołá powſzechnego Doktorowie mieli LatHar 7; dopomagayćie nam y nieprzepłáconą cenę y wagę maiącemi zaſługámi wáſzemi LatHar 604, 157, 329.

»przyść w [jaką] cenę« [szyk zmienny] (3): áby [pan] w lekką czenę do nich nie przyſzedł GórnDworz Hh7, Z, Ii6.

»(s-,u-)tracić cenę« [szyk zmienny] (3): OrzList iv; GórnDworz Nv; Gdźie téy [cnoty] niemaſz/ tám wſzytko ſwoię cénę tráći KochDz 105.

»trwać w [jakiej] cenie« (2): GrabowSet Ov; Gdyż tedy ćirpliwy pług/ y twárde kámienie Cżás niſzcży/ wierſze iednák trwáią w ſtałey cenie. RybGęśli B3.

»cenę ustawić« (2): ći cnoćie/ y wſtydowi cenę Vſtáwili KochOdpr C3; Oczko A4.

»wniść w wysoką cenę« (1): Iam ſie záprawdę nie nádziewał/ áby náſz ten Dworzánin/ miał wniść w ták wyſoką cęnę GórnDworz Kk6v.

Szeregi: »godność i cena« (1): iż oni co naprzednieyſzy ludźie [...] wiele godnośći y ceny fliſowi przydáli KlonFlis A3.

»cena i waga« [szyk 3 : 2] (5): nye w mnyeyſſey cenye y wadze my krzeſciyánye myeć ij mamy/ niżli Ewányeliyą KromRozm II n2v; W Tákiey cenie y wadze te Pſálmy ſtárowiecżni Doktorowie mieli LatHar 157, 122, 329, 604.

»zacność i cena« (1): A iż táká zacność y cená ieſt tego Sákrámentu LatHar 187.