Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: CHYCHOTANIE

Następne hasło: CHYCZ »

CHYCIĆ SIĘ (12) vb pf

Fleksja

inf	chycić się

praet
	pl
1	m pers	-smy się chycili
3	m pers	chycili się

impersonalis
praet		chycono się
participia
part praet act		chyciwszy się

inf chycić się (2). ◊ fut 3 sg chyci się (4). ◊ 3 pl chycą się (1). ◊ praet 1 pl m pers -smy się chycili (1). ◊ 3 pl m pers chycili się (1). ◊ impers praet chycono się (1). ◊ part praet act chyciwszy się (2).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w.

Znaczenia

1. Przytrzymać się, uczepić się (2)
2. Przyjąć się, rozwinąć się (2)
3. Przyjąć za wytyczne postępowania, oddać się z zapałem, wziąć za wzór (7)
4. Przyłożyć starań (1)

1. Przytrzymać się, uczepić się [czego] (2): Ten to Eſtinus ieſt tak moczny/ iże gdy ſie chyci okrętu na dwuſtu ſtop/ tedy go zatrzyma FalZioł IV 34a, IV 34b.

2. Przyjąć się, rozwinąć się [kogo] (2): A ták iż ſtáry cżłowiek bárzo nieſpoſobny ieſt do wiela rzecży [...]/ Więc ſie go też nic nie chyći GórnDworz H6v.

Szereg: »przyjąć się a chycić« (1): áby yákim złym obycżáyem á przymyotem dzyecyęcýá nye zepſowáłá/ co ſie ſnadz rychło tho dzyecyęcyá prziymye a chyći GliczKsiąż D5v.

3. Przyjąć za wytyczne postępowania, oddać się z zapałem, wziąć za wzór [kogo, czego] (7): MurzHist L; że yeſli ſie im co nyeforemnego z oycá potráfi/ ták ſie tego chycą GliczKsiąż E2v, F3v, H6; Przeto chyćili ſye Berengáriuſzá/ poſzli zá Zwingliuſzem OrzList f; kiedyby duſzá náſzá/ kthora ſie miłośći prędziuchno chyći/ niemiáłá ſie cżym inym vcieſzyć iedno tym/ cżym ſie cieſzą nieme źwirzętá GórnDworz Ll8v, L6v.

4. Przyłożyć starań [kogo] (1): máyą rodzicy chyćić ſie dzyecyęcyá [...] dla tego áby było w zdrowyu záchowáne y w dobrym ſſeżęſciu [!] GliczKsiąż C8.

Synonimy: 1. objąć, obłapić, ująć.

Formacje pochodne cf CHWATAĆ SIĘ.

Cf CHWYCIĆ SIĘ