Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: CHWATAĆ

Następne hasło: [CHWATKA] »

CHWATAĆ SIĘ (5) vb impf

chwatać się (4), chfatać się (1); chwatać się RejWiz (3) , RejZwierz; chfatać się SienLek.

Zawsze sie.

Pierwsze a pochylone, drugie jasne.

Fleksja

indicativus
praes
	sg	pl
1	chwåtåm się
3	chwåtå się	chfåtają się

praes 1 sg chwåtåm się (1). ◊ 3 sg chwåtå się (3). ◊ 3 pl chfåtają się (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

Znaczenia

1. Przytrzymywać się (3)
2. Ogarniać, rozwijać się na czymś (1)
3. Przyjmować za wytyczne postępowania, oddawać się czemuś (1)

1. Przytrzymywać się [czego] (3):

W przen (3): Iedno ſie ták potroſze wáſzych ſkrzydeł chwatam. RejZwierz 25.

Zwrot: »brzegu się chwatać« (2): A wzgorę pod obłoki z rozumem nie lata/ Nie zábrodzi głęboko á brzegu ſie chwata. RejWiz 90v, 91v.

2. Ogarniać, rozwijać się na czymś [czego] (1): záczniemy o tych przégodach/kthore ſye nie imuią oſobliwie iednego mieſtcá/ ále álbo wſzyſtko ćiáło pſuią/ álbo ſye y tego y owégo członku chfatáią. SienLek 124.

3. Przyjmować za wytyczne postępowania, oddawać się czemuś [czego] (1): A nigdy ſie nieſłuſznych przypadkow nie chwata. RejWiz 98v.

Synonimy: 1. dzierżeć się, trzymać się; 2. imować się.

Formacje pochodne: ochwacić się, pochwacić się, zachwacić się; chwycić się, dochwycić się, ochwycić się, pochwycić się, uchwycić się, zachwycić się; chwytać się, pochwytać się; pochycić się, uchycić się; chytać się.