[zaloguj się]
[pdf]

CIŚNIENIE (9) sb n

-ſ- (5), -ś- (3), -s- (1).

Pierwsze e jasne, drugie pochylone.

Fleksja
sg
N ciśnienié
A ciśnienie
L ciśnieniu

sg N ciśnienié (7); -é (1), -(e) (6). ◊ A ciśnienie (1). ◊ L ciśnieniu (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

1. Wywieranie nacisku fizycznego; tłoczenie, zgniatanie, przepychanie (4):

ciśnienie kogo (2): Niedbalas na ciſnienijé wielkié tluſſcże/ patrzątz na iego okrutné ſklocié OpecŻyw 146v; KrowObr 73.

ciśnienie do czego (3): Ciſnienie do wody ſwięconey álbo tzárowáney. KrowObr Rr, 73 [2 r.].

2. Wywieranie nacisku psychicznego; dokuczanie; przymuszanie (1): Pressura, Ciśnienie/ dokuczánie/ przimuſzánie. Mącz 320d.
3. Rzucenie; coniectus, missus Mącz, Cn; iactus Calep, Cn; coniectio, iactatus, iaculatio, proiectio, sparsio Cn (4) : Mącz 162b, 225b; Iactus – Czisnienię, rzucenię. Calep 496b.
Wyrażenie: »na ciśnieniu kamienia« (1): A było rozdzielone woyſko ná dwoię: iedno od drugiego daley nie było ná ciſnieniu kámieniá. BielKron 307v.

Synonimy: 1. parcie, tłoczenie; 2. dokuczanie, gnąbienie, przenaśladowanie, prześladowanie, przymuszanie, trapienie; 3. rzucenie.

Cf CISK, CISKANIE, CISNĄĆ

MM