1. Człowiek czytający; lector Mymer¹, BartBydg, Mącz, Calep, Cn [w tym: V sg (125)] (258) : Mymer¹ 9v; BartBydg 80; FalZiołUng V 119v; SeklKat A3v; Napominanie do łaſkawych czitelnikow. SeklKat Z3; RejKup ee8; KromRozm I Av, A2 żp; MurzHist A2 [2 r.], A4v; MurzNT A4 [2 r.]; MurzOrt B; Piſarz czytelnikowi Zdrowya. KromRozm II av; KromRozm III Av; Ku cżytedlnikowi. BielKom nlb 7, nlb 7; GroicPorz B3v [2 r.], B4 żp; RejWiz A8v; Leop *A3v żp; A oſobliwie pilni á pobożni czytelnicy zá ty przydátki y wykłády Fráncuſkiey Bibliey powinni będą BibRadz I *5v, *3v, *4 [3 r.], *4v, *5, *5v [2 r.], *6 [2 r.J, 481; BielKron Mmmm2 [2 r.]; BielKronCies Mmmm3; GrzegRóżn A2 [2 r.], A3 [2 r.]; KwiatKsiąż Q3v; PRośi ćię Piſarz/ Czytelniku miły: Naprzod/ ábyś z dobrą wolą y myślą QVINCVNXA iego czytał. OrzQuin A2, A2; SienLek a4 [2 r.], 34v, 44, 45, 193, 195 żp, V2v; SienLekAndr a4, a4v 4p; Przedmowá Przekłádáczá do Czytelniká. LeovPrzep av, b3, H2, H2v; GórnDworz B2v; GrzepGeom B4 [2 r.], Q4; HistRzym ktv, 135v; RejPos 156v, 267v żp; BiałKat b3 żp; KwiatOpis A3v [2 r.]; GrzegŚm [67] [2 r.]; KuczbKat a2; BielSpr c2; WujJud B7, 216, 216v żp, 227v, 235; WujJudConf 19v; Pobożnemu cżytelnikowi Symon Budny tych kśiąg tłumácż łáſki y pokoiu od Boga oycá naſzego y Pana Iezuſa Chriſta żąda. BudBib b, b, b2 [2 r.], b2v, b3, b3v [3 r.] (18); HistHel ktv [2 r.], [A2] v; Strum M3v; BudNT a6v [2 r.], b, C, dv, d3, Ff6, Hhv; StryjWjaz A3, C4 [2 r.]; Owſzem trzebá w tym cżytelnikom nápomnienia/ áby ſie od ták gwałtownych wykłádow ſtrzegli. CzechRozm 15v, 126v, 202, **7 [3 r.]; PaprPan B2v, Cc3, Ff3v; ModrzBaz 121v, 142v; ModrzBazBud ¶5 [2 r.], ¶6v [2 r.]; SkarJedn 222; Temu ſię podziwuy/ Cny cżytelniku/ iſz teraz náśiało ſię ták wiele Heretykow/ ktorzy z vmyſłu y z pilnośćią ſzukáią/ wcżymby kośćioł S. Rzymſki vſzcżypáć [...] mogli SkarJedn 286, 35, 72, 84, 107, 116 (22); Acż rzecż ma przodek ſmutny/ ále weſołem dokonánim ochłodzi cżytelniká. SkarŻyw [236], A3, 52, 92, 103, 131 (20): Rzeką ſamem wyriſſował/ [...] iż Czytelnik iákoby tám ſam był wſzyſtko ſnádnie s pracey náſzey obaczyć może. StryjKron A3v, 1, 31, 66, 86, 110 (18); Zdáło mi ſię w tym nápomionąć iákom wyżſzey obiecał cżytelniki/ żeby to vważáiąc [...] vdáli ſię do cżytánia Obiáwienia Ianá ś. CzechEp 374, 20, 42, 94, 103, 136, 238; NiemObr 21, 34, 40, 66, 131, 135; ReszPrz 35; WisznTr 5; Calep 589b; LatHar [ + 3] żp, [+9], [+11]v, 287, 525, 682; KołakCath C5v; KołakSzczęśl [D]v [2 r.]; RybGęśli A4 [2 r.]; WujNT 1 przedm [2 r.], 3 przedm [2 r.], 8 przedm, 10 przedm marg, s. 193 (12); JanNKar Av [2 r]; SarnStat *6, 25, 407, 503, 550 (15); SiebRozmyśl [A3]v [2 r.], [A4] żp; KlonKrGum Av; Naprzod do Miłosćiwego y łáſkáwego Cżytelniká/ y ktorzy ſłucháią. CzahTr A4v, [Dv], K3 [2 r.]; KlonFlis [H5]; KlonWor **, **v żp.

czytelnik czego (3): Ku wſzem wiernym tych kśiążek cżytelnikom/ przedmowá Sim: Budnego BudNT przedm b; iż z tych kilká okazánych [miejsc]/ łácno obacży drugie pilny y pobożny ſłowá Bożego cżytelnik. CzechEp 160, 135.

W charakterystycznych połączeniach [najczęściej w V sg]: czytelnik baczny (9), chrześcijański (chrystyjański) (8), cny (17), łaskawy (30), mądry (3), miły (51), nabożny (pobożny) (8), pilny (6), wierny (10); w przedmowach i dedykacjach odautorskich: do czytelnika (46), ku czytelnikowi (13), czytelnikowi (10).

2. Człowiek odczytujący głośno tekst innym, lektor; anagnostes, recitator Mącz, Calep, Cn; lector Mącz, Cn; praelector Cn (15): Anagnostes, Latine, Lector, Tćiciel/ álbo Czitelnik który czita. Mącz 8d; Recitator, Cćyciel/ albo czitelnik/ Piſarz. Mącz 53c; Przy ſtole máiąc cżytelniká/ gdy ſię co nabożnego tráfiło/ powtore roſkázuiąc/ [...] łzámi ſię zálewał SkarŻyw 291, 292; Anagnostes – Czitelnik, poprawca. Calep 66b, 899a.

*** Bez wystarczającego kontekstu (1): Lector, Czitelnik też zbierácz. Mącz 187b.