« Poprzednie hasło: [DOCHOWA] | Następne hasło: DOCHOWAĆ SIĘ » |
DOCHOWAĆ (54) vb pf
Oba o oraz a jasne.
inf | dochować |
---|
praet | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
1 | m | dochowałem, -m dochowåł | m pers | |
2 | m | -ś dochowåł | m pers | |
f | dochowałaś | m an | ||
3 | m | dochowåł | m pers | dochowali |
f | dochowała | m an |
conditionalis | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
2 | m | m pers | -byście dochowali | |
3 | m | m pers | -by dochowali | |
f | by dochowała | m an |
con praet | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
3 | m | -by był dochowåł | m pers | dochowali by byli |
impersonalis | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
praet | dochowåno | |||||
participia | ||||||
part praes act | dochowając | |||||
part praet act | dochowåwszy |
inf dochować (15). ◊ fut 1 sg dochowån (4). ◊ 2 sg dochowåsz (1). ◊ 3 sg dochowå (2). ◊ 2 pl dochowåcie (1). ◊ praet 1 sg m dochowałem, -m dochowåł (3). ◊ 2 sg m -ś dochowåł (1). f dochowałaś (1). ◊ 3 sg m dochowåł (6). f dochowała (4). ◊ 3 pl m pers dochowali (4). ◊ con 3 sg f by dochowała (1). ◊ 2 pl m pers -byście dochowali (1). ◊ 3 pl m pers -by dochowali (1). ◊ con praet 3 sg m -by był dochowåł (1). ◊ 3 pl m pers dochowali by byli (1). ◊ impers praet dochowåno (2). ◊ part praes act dochowając (1). ◊ part praet act dochowåwszy (3); -åwszy (2), -(a)wszy (1).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.
dochować czego (15): KochZg A3; BielSpr 11; SkarJedn 147; SkarŻyw 245; NiemObr 74; ReszList 190; WyprPl C3; SarnStat 480, 492, 1270; Oni pierwſzych Oycow ś. co byli przed nimi/ wykłádáli piſmá ś. iáko perły zbieráli/ y podánia ich vſtnego dochowáli/ á ty wſzytkimi gárdźiſz. SkarKaz 43b; CiekPotr B2v; SkarKazSej 665b, 665 marg, 666a.
dochować co (8): DiarDop 110; SkarŻyw 115, 372; GostGosp 98; Vrzędy Kánclerzá y Podkánclerzego [...] Dekretá y Przywileie, Séymowé Conſtitucię ſpiſowáć, dochować, y Metrykę Królewſką w ſwéy władzy mieć. SarnStat 316, 2; SkarKazSej 666a, 666a marg.
dochować komu [w tym: dochować czego komu (10), co komu (1)] (14): KromRozm I K3v; DiarDop 110, 118; Lepiéy ſye tedy zgádzáć/ á w ſpólnéy miłośći Rádźić o tym/ zebyśćie w cále téy wolnośći/ Swobody Potomkom ſwym dochowáli/ Iáką wam práwie w ręce Oycowie podáli. KochZg A3; By byli potomcy ich tey ſpráwy nie opuſzcżáli przes niedbáłość ſwoię/ dochowali by nam ieſzcże byli do tego cżáſu w cáłośći Monárchiey ſwoiey Rzymſkiey bes wątpienia BielSpr 11; On [Józef syn Jakubowy] zbożá ludziom/ ná świeckiego głodu vwiárowánie dochował: á ten [św. Józef] chleb żywotá wiecżnego świátu wſzytkiemu wychował. SkarŻyw 245; NiemObr 74; WyprPl C3; Zamku, koronowánému Królowi dochowáć, y pożytki zbiéráć ſkárbowé. SarnStat 480, 445; CiekPotr B2v; SkarKazSej 665b [2 r.], 666a [2 r.], 666 marg.
»strzec i dochować« (1): PIERWSZY VRZĄD STAROSCI: Zamku ſtrzedz y dochowáć wiernie. SarnStat 492.
»dochować i zatrzymać« (1): miał ſerce do dobrego naśienia ſprawne/ rozum pochopny/ pámięć lipka/ ktora dochowáć i zátrzymáć wiele mogłá SkarŻyw 372.
dochować czego (3): NiemObr 72; A tego wſzyſtkiégo: [Artykułów Henrykowych] nienáruſzenié dochowáć, y nierozwáláć, áni roſparáć, áni proſto áni ná vkoś. SarnStat 109, 108. Cf »wiary dochować«.
dochować co (3): SkarŻyw 115; ActReg 32; Libertates, Swobody, któré do wiernych rąk iemu ſą zwierzoné, dochowáć: y pod ſwym patrocinium dotrzymáć ich ma. SarnStat 63.
dochować czego komu (3): może mię [Bóg] gdy mu wiáry dochowam/ á iego ſię imienia niezáprzę/ przy cżyſtośći zoſtáwić. SkarŻyw 341, 457, 667a.
dochować co komu (1): [Król Zygmunt III] prosi utrimque abyscie totak rozumieli y towm donowawszy [!] woley bozey y RPtey tak to leczeli iakoby się periculum ztąd niedziało ActReg 32.
W charakterystycznych połączeniach: dochować cale (1), cało (1), statecznie (1), w cale (1), w całości (1), wiernie (3).
»wiary dochować« (5): SkarŻyw 341, 457; SkarKaz 8a, 351a; [Koronie] wiáry nie dochowáiąc/ ſámi śiebie zdradzaćie SkarKazSej 667a.
dochować komu (2): RejPs 89; doſyć mam dáru od páná mego/ iż mi ſyná żywego do tego cżáſu dochował BielKron 17v.
W charakterystycznych połączeniach: dochować do (tego) czasu (2), aż do tej godziny, do końca (3), słusznych lat (2).
Synonimy: 2. dotrzymać; 3. zatrzymać.
Formacje pochodne cf CHOWAĆ.
Cf DOCHOWAN, DOCHOWANIE
JZ