Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: DOGLĄDAN

Następne hasło: (DOGLĄDANY) »

DOGLĄDANIE (13) sb n

o oraz a jasne, e pochylone.

Fleksja

	sg
N	doglądanié
G	doglądani(a)
A	doglądani(e)
I	doglądani(e)m
L	doglądaniu

sg N doglądanié (8); -é (2), -(e) (6). ◊ G doglądani(a) (2). ◊ A doglądani(e) (1). ◊ I doglądani(e)m (1). ◊ L doglądaniu (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVIII w.

Znaczenia

1. Przyglądanie się, obserwacja, śledzenie (3)
2. Staranie, pilnowanie, przestrzeganie, dbanie, czujność, troskliwość, opieka (10)

1. Przyglądanie się, obserwacja, śledzenie; observatio Mącz, Calep; inspectio Mącz, Cn; animadversio, notatio Calep (3): Inspectio, Weyźrzenie/ Doglądánie. Mącz 406a; Animadversio, observatio, notatio. Bąc-zenię [!], dogladanię. Calep 71a.

doglądanie kogo (1): Observatio, Podſtrzegáne. [!] Doglądánie kogo. Mącz 389c.

2. Staranie, pilnowanie, przestrzeganie, dbanie, czujność, troskliwość, opieka (10): i w tym wszytkiem i w wielu inych rzeczach prze niepilne doglądanié IchM wielką szkodę Rzeczpospolita cierpi i zelżywość. Diar 73.

doglądanie kogo, czego (6): Diar 52, 81; Kthoremi ſlowy Páweł S. rodzicom náukę dawa/ co zá obycżay w doglądániu á vkarániu dzieći ſwych trzymáćby GliczKsiąż G; Doglądánie gmáchow [Cura aedium]/ Zamkowych/ Ratuſznych/ y inſzych domow [...] bywa porucżone tym Vrzędnikom/ ktorzi do cżego inſzego poſtánowieni ſą. ModrzBaz 35; Formatura, [...] Conformatio, sive forma uniuscuiusque rei. Doglądanie, dawanie kſztałtu. Calep 430a; Wóyt/ Burmiſtrz/ Láwnik/ [...] którému doglądánié porządku tych Podwód zléconé będźie/ wolen od tákiégo ſkłádánia ná Pódwody/ dla tego áby porządku tym pilniéy doglądał SarnStat 972.

Szeregi: »praca i doglądanie« (1): A záſię Biſkupom mieyſkim álbo nizſzym przydáni ſą inſzy Biſkupi [...] zwłaſzcżá kędy był ſzyrſzy powiát/ że on mieyſki Biſkup pracą y doglądániem zdołáć mu nie mogł. RejPosRozpr c3v.

»rządy a doglądanie« (1): Alye vrządnyczy woythowye y wathamąnowye [...] mayą przyſzyącz szamotrzeczy wthen obyczay yze thakyego zlodzyeya wymyenu ych rządow a doglądanya nyemaſch. MetrKor 34/134v.

»staranie i doglądanie« (1): Wſzákże w Práwie Sáſkim Ziemſkim y Mieyſkim Máydeburſkim/ o iáwnych Piſárzoch y ich piſániu nie ieſt ták pilne ſtáránie y doglądánie GroicPorz d4v.

Synonimy: 1. baczenie, dozor, podstrzeganie, wejźrzenie; 2. dopatrzenie, opieka, piecza, praca, staranie.

Cf DOGLĘDAĆ