[zaloguj się]
[pdf]

DOLEWAĆ (17) vb impf

o oraz e jasne.

Fleksja
indicativus
praes
sg pl
1 dolewåm
2 dolewåsz
3 dolewå dolewają
praet
sg pl
3 m m pers dolewali
f dolewała m an
conditionalis
sg
2 m byś dolewåł
impersonalis
praet dolew(a)no
participia
part praes act dolewając

praes 1 sg dolewåm (2). ◊ 2 sg dolewåsz (2). ◊ 3 sg dolewå (3). ◊ 3 pl dolewają (3). ◊ praet 3 sg f dolewała (1). ◊ 3 pl m pers dolewali (1). ◊ con 2 sg m byś dolewåł (1). ◊ impers praet dolew(a)no (1). ◊ part praes act dolewając (3).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII ‒ XVIII w.

Dodawać więcej płynu, nalewać do pełna, napełniać; nalewać; refercire Mącz; capulare Calep; complere ad summum Cn (17): Mącz 118b; Capulo – Dolewąm leiem [lege: leję]. Calep 162b.

dolewać czego (3): GosłCast 38 cf Przysłowie, dolewać czego czym.

dolewać czego czym (2): Item zna yſch pywa ſwego ſtarego kthore ſchynkowala pywem goſpodarſkym dolyewala zwyadomoſczia LibMal 1546/117, 116v.

dolewać w co (1): PAtrz gdy w ten gárniec názbyt/ cżęſto dolewáią/ Y potráwy ſie pſuią/ y nie rychło wráią RejZwierz 139.

Przysłowie: Gdy bowiém v dobrégo [męża]/ páni tylko ſchadza/ A dolewa bąká/ tym wiele ſie przygadza GosłCast 38.
a. O pijaństwie: poić kogo, częstować trunkiem alkoholowym (11): ále tego w więtſzey wadze máią/ Kto chodzi we pſtrych bramiech á gdzye dolewáią RejWiz 15v.

dolewać czego (2): Roſtworz Wino Száfárko/ boć ſie włocżká rzući/ Im go więcey dolewaſz/ tym ieſt lepſzey chući. BielSat C [idem] BielRozm 15.

dolewać komu (3): Gdzes mu w karczmie dolewano RejKup x2; bo cie będą ná vrząd ſtráſzyc/ ábyś im dolewał RejZwierc 72. Cf Zwrot.

Zwrot: »sobie dolewać« = częstować się (1): A ſąm as do ſamey ſije Za pokutę ſię vpije. Więc tu ſobie dolewaią Grates nunc omnes ſpiewaią. RejKup d2v.
Szereg: »pijano a jakoby dolewając« = po pijanemu (1): Bo takowe rády y zabiegánia rzecżom/ ktore ſie to nie cżcżo ábo cżáſem y pijáno/ á iákoby dolewáiąc dźieią/ rzadko z gruntu y drożnie prowádzone bywáią PowodPr 72.
W przen (4):

dolewać czemu (1): RejZwierc 157v cf Szereg.

Zwroty: »dolewać skorzanej beczki« = upijać się (2): Ano ieden zgore od gorącośći/ drugi zgnije od drożdzy/ dolewáiąc záwżdy tey ſkorzáney becżki/ w ktorey vſtáwicżnie kiſnie/ á drożdze ſie márne w żołądku vſtawáią. RejZwierc 61v [idem] WerGośc 226.

»dolewać szyje« = upijać się (1): Dármo leżący iáko Kiernoz tyie/ Tylko brzuch nátka a dolewa ſzyie. RejZwierc 221v.

Szereg: »dolewać, dokładać« (1): Bo wcżoráyſze [picie i jadło] ieſzcże nie zgniło w żołądku [...] á dziś mu záſię znowu dolewa/ dokłáda RejZwierc 157v.

Synonimy: dopełniać, napełniać; a. poić.

Formacje pochodne cf LAĆ.

Cf [DOLEWANY]

BC