[zaloguj się]
[pdf]

POIĆ (33) vb impf

o jasne.

Fleksja
inf poić
indicativus
praes
sg pl
1 poję poją
2 poisz
3 poi
praet
sg pl
1 m poiłem m pers
2 m poił m pers
3 m poił m pers poili
f poiła m an
imperativus
sg
2 pój
conditionalis
sg pl
3 m bodaj poił m pers by poili
f by poiła m an

inf poić (2). ◊ praes 1 sg poję (3). ◊ 2 sg poisz (1). ◊ 3 sg poi (5). ◊ 1 pl poją (5). ◊ praet 1 sg m poiłem (1). ◊ 2 sg m poił (1) RejKup q3v. ◊ 3 sg m poił (2). f poiła (2). ◊ 3 pl m pers poili (3). ◊ imp 2 sg pój (1). ◊ con 3 sg m bodaj poił (1). f by poiła (1). ◊ 3 pl m pers by poili (1). ◊ part praes act pojąc (4).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde także XVIII – XIX w.

1. Dawać pić, zaspokajać czyjeś pragnienie; inebriare PolAnt, Mącz, Cn; potare Modrz, Cn; ebriare, ebriulare, ebrium facere Mącz; potum dare, propinare PolAnt; aquare, dare bibere a. potionem a. potatum Cn [w tym: kogo, co (żywotne i przen (29)] (32): Ebriulo, Ebrium facio, Poyę/ obsoletum. Mącz 8d, 98d.

poić czym (6): BielKom C8; Zyzarę Iahel młekiem [!] poiłá y zábiłá. SkarŻyw 560 marg; PudłDydo Bv. Cf »poić octem«.

W połączeniach szeregowych (2): aby łáknące karmili/ prágnące poili/ nágie przyodziewáli/ vbogie w dom przyimowali/ niemocne y więźnie náwiedzáli y ćieſzyli KrowObr 62v; RejZwierc 175.

W porównaniu (1): Vjdzj mi ſię yż thu nie on Ten twoy Pleban Swjnj ogon Co náth thobą dzywij broył Iako ſdechłą Swinje poył RejKup q5.

Zwroty: bibl. »poić octem« = propinare acetum PolAnt [szyk zmienny] (3): BudBib Ps 68/21 [22]; Y owſzem mię źli ludźie żółćią nákarmili/ Y w vprágnięniu octem poili. KochPs 101; ArtKanc D10.

[»poić piersiami« = karmić: Poi ćię teraz mátká piersiámi ſwemi BzowRóż 56 (Linde).]

bibl. »poić pragnące« [szyk zmienny] (2): KrowObr 62v; Zaden tey Wiecżerzey nieużywa godnie/ iedno ten/ kto ſię zbliznym poiednał: kto nietylko przyiaćioły/ ále też y nieprzyiaćioły miłuie: kto ie karmi łáknące/ y poi prágnące [potat sitientes]. ModrzBaz 62v.

Szereg: »karmić, (i, albo i) poić« = pascere, potare Modrz (2): KrowObr 62v; ModrzBaz 62v; Nie wierzę by go [Eneasa] Tygris ſroga nie karmiłá/ Albo y Lwicá mlekiem ſwoim niepoiłá. PudłDydo Bv. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]
Przen [w tym: czym (13)] (14): I Duſſij pewnie do nieba Stwym Liekarſtwem yċż nietrżeba Co yą ym omiłnie poył RejKup q3v; Okazałeś rzecży trudne ludowi ſwoyemu/ Poyąc nas winem żáłośći ku ſtráchu wyętſſemu LubPs O5, P3, R4; RejAp 141; Ia braćia niemogłem wam mowić iáko duchownym/ ále iáko ćieleſnym/ iako dzieciom w Chriſtuśie. Mlekiem [tj. nauką Chrystusową] was poiłem/ á nie potráwą, bo ieſzcże nie mogliśćie BudNT 1.Cor 3/2; V páná w ręku pełna czáſzá ſtoi Przykrégo moſzczu: tym złé ludźi poi/ Leiąc im drożdże/ y iad niewidomy W gardźiél łákomy. KochPs 112; KochFr 93; KlonŻal Dv; Piwkiem dmidzbán troſki poieij [!]/ Mnie Rym z Lutnią ſerce goij RybGęśli B2v; GosłCast 31.
a) O sakramencie Komunii św. (w innowierczym tekście polemiczym) (3):
Szereg: »karmić i poić« (2): A gdyſz tedy wierni niełákną więcey/ y nieprágną nigdy/ kogoſz tedy karmiſz y poiſz proſzę ćie/ tym Báránkiem martwym/ albo iáko go ty zowieſz/ nie krwáwym y nie krzyżowym? KrowObr 191, 191 [2 r.].
a. Upijać (6): Ale nie dziw iż im ták ty przykrośći ſtroią/ Bo ſą drudzy co ie więc by niechcieli poią. Leie mu w gárdło dzbanem RejWiz 73, 73v; Biádá temu ktory opaia bliźniego ſwego okázuiąc mu popędliwość/ á poiąc go/ iżby oglądał obnáżenie iégo. BibRadz Hab 2/15; RejZwierc 61 marg, Aaa4; RejPosWstaw 44.
2. Pić (może błąd) (1): Inn die trencke gehen. Poić. Venire potum. Calag 298b.

Synonimy: 1. nasycać; 2. pić.

Formacje współrdzenne: dopoić, napoić, napoić się, odpoić, opoić, podpoić, popoić, popoić się, spoić, upoić, wpoić, wpoić się, wypoić; napajać, opajać, upajać, wpajać; upojać, wpojać się; napawać, napawać się.

Cf POJON

SBu