[zaloguj się]
[pdf]

DOWIEDZION (19) part praet pass pf

dowiedzion (12), dowiedziony (3), dowiedzion a. dowiedziony (4); dowiedzion OpecŻyw, CzechEp; dowiedziony GroicPorz (2); dowiedzion : dowiedziony SarnStat (10 : 1).

Pierwsze o oraz e jasne; -ón (2) SarnStat; -on- : -ón- SarnStat (10 : 1).

Fleksja
sg
mNdowiedzión, dowiedziony nNdowiedziono, dowiedzion(e)
pl
N m pers dowiedzi(e)ni, dowiedzi(o)ni
subst dowiedzioné

sg m N (praed) dowiedzión (3), dowiedziony (1); -ón (2), -(o)n (1), -(o)ny (1). ◊ n N (praed) dowiedziono (9) CzechEp, SarnStat (8), (attrib) dowiedzion(e) (1) GroicPorz. ◊ pl N m pers dowiedzi(e)ni (3), dowiedzi(o)ni (1) KwiatKsiąż. subst dowiedzioné (1) SarnStat.

Sł stp s.v. dowieść, Cn brak, Linde bez cytatu.

1. Przyprowadzony do jakiegoś miejsca lub do jakiejś osoby; adductus PolAnt; deductus Vulg (5): Tedy gdy oni [bracia Józefa] byli w wiedźieni do domu Iozefowego bali ſie/ mniemáiąc że [...] thám ſą dowiedźieni [sumus adducti]/ áby ie ták w tym podeſzto/ á ony z oſły ich w niewolą pobrano. BibRadz Gen 43/18.

dowiedzion na co [= dokąd] (1): ábyſmy zá twym [Pana Boga] prowádzeniem/ ſzcżęśliwie ná mieśce/ do ktorego idźiemy/ byli dowiedźieni LatHar 633.

Zwroty: »za rękę być dowiedzion« (1): Ma być tedy od ſámego niemowleſtwa ciało [królów] ku rycerſtwu ćzwicżono: [...] yakoby konie/ za rękę maią być dowiedzioni do zawodu/ yżeby prżez vkurzenie piaskiem/ y przez támecżny pot/ łatwie ſię śłonca y pracy przyzwyczaiáli znaſzac. KwiatKsiąż M2.

»być dowiedzion z zabitymi« = być pogrzebanym (1): Tam Idumea/ y krolowie iey/ y wſſyſtcy Wodze iey kthorzy dáni ſą z woyſkiem ſwoim z zábitemi miecżem: [...] Tám kxiążętá z pułnocy wſſyſcy/ y wſſyſcy myſliwcy/ ktorzy dowiedzieni ſą [deducti sunt] z zábitemi/ lękáiąc ſie/ á w ſwey mocy poháńbieni: ktorzy ſpáli nie obrzezáni z pobitemi miecżem Leop Ez 32/30.

W przen [czym ku czemu] (1): Dáy mi motz ijżbych [...] duchem twym dobrym/ ku wſſytkim rzecżám moijm/ a twé náſwiętſſé wolij lubym był dowiedzion OpecŻyw 108v.
2. praw. Udowodniony (14): Vćiekánie/ iáſnie dowiedźione/ pewny znák ieſt winnoſći GroicPorz hh4; CzechEp 374.

dowiedzion na kogo (1): ktobykolwiek był complex criminis [...] á toby nań doſtátecznie było dowiedźiono/ [...] ma bydź do tego ſądu pozwan SarnStat 152.

dowiedzion czym (5): A ieſli przećiwnie temu vczynią á to będźie dowiedźiono [probatum fuerit JanStat 856] ſłuſznémi dowody: tedy poddáni ich od wſzytkich przyśiąg poddánſtwá máią bydź wolni SarnStat 1079, 329, 820 [2 r.]. Cf »świadectwem dowiedzion«.

Zwroty: »przez przysięgę [przed kim] dowiedzion« (2): któré ſzkody y krzywdy przez onegóż ſámégo przyśięgę którému ſzkodá ſie sſtáłá/ [...] przed námi ma bydź dowiedźiono [probari debent JanStat 720]. SarnStat 902 [idem], 904.

»przez świadectwo, świadectwem dowiedzion« (2 : 1): może być dan wtore ná mękę/ gdy ieſt iáſny iego vczynek/ świádectwem dwu godnych ludźi ták dobrze dowiedźiony GroicPorz ii3; IEſli Zyd potáiemnie będźie zábit/ ták iżby przez świádectwo nie mogło bydź to dowiedźiono [contestari non possit JanStat 1120]: [...] tedy my Zydóm [...] będźiemy pomágáć ſpráwiedliwośći wedle práwá. SarnStat 255, 1054.

Szereg: »dowiedzion i oczyścion« (2): liſt/ który zá podeyźrzány ieſt mian/ będźie dowiedźión y oczyśćión [probet quisque, et purget secundum consuetudinem antiquam JanStat 328] wedle zwyczáiu ſtárégo SarnStat 328 [idem] 767.

Synonimy: 2. poświadczony, potwierdzony, zatwierdzony.

Cf DOWIEŚĆ

BZ