[zaloguj się]
[pdf]

DOZNANIE (20) sb n

o oraz a jasne, e pochylone.

Fleksja
sg
N doznanié
G doznaniå
D doznaniu
A doznani(e)
I doznani(e)m
L doznaniu

sg N doznanié (8); -é (3), -(e) (5). ◊ G doznaniå (4). ◊ D doznaniu (1). ◊ A doznani(e) (2). ◊ I doznani(e)m (2). ◊ L doznaniu (3).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde brak.

1. Poznanie, obserwacja, postrzeżenie, znajomość rzeczy, wiedza nabyta przez doświadczenie, praktykę; observatio Mącz; deprehensio Calep; experientia, exploratio Cn (14): Mącz 389c; ktorych [żywotów świętych] cżytánie y vważánie iáką do pobożnego żyćiá pomoc/ z przodkow ſie náſzych y zdoznánia pokázuie SkarŻyw A2; Calep 309a, 393a.
Wyrażenie: »doznanie prawdy« (3): gdy then narod ludzki/ W doznániu práwey prawdy ieſt bárzo málucżki. RejWiz 96v, 96v [idem], Cc7v.
Szeregi: »doznanie, (i) doświadczenie« [szyk 2 : 1] (3): Ex observatu dicunt eum equum habere annos sedcim. Z doznánia y z doświádczenia powiedáyą że ten kóń ma około ſzesćinaście lat. Mącz 389c, 389c; ábo ieſli táki rząd ieſt do trwáłośći kroleſtwá pożyteczny: iuż rozumy wſzytkiego świátá/ y doznánie y doświádczenie oſądźiło. SkarKazSej 694b.

»lata a doznanie« (1): á oni [młodzi] y drogi do mądrośći niewiedzą iż látá á doznánie ſą do niey drogi.SkarKaz 42b.

»oko a doznanie« (1): iż ſámi okyem ſwym á doznániem cżęſto á gęſtho doſwyadſſamy y obacżamy ſkwyerk a gomon myedzy temi/ ktorzy płodu nyemogą doſtáć GliczKsiąż C4v.

a. Dowód, świadectwo, udowodnienie [czego] (2): Y zoſtáwował tey wielkiey miłośći ſwey ku ſwoim doznánie ná ſam koniec SkarKaz 159a.
Szereg: »dowod i doznanie« (1): WYſoki dowod y iáſne doznánie miłośći tego Páná náſzego ku nam [...] w tym ſię nawięcey pokazáło: iż on ſwoie ludki y poddáne właſnym ćiáłem ſwoim y krwią karmi. SkarKaz 159a.
2. Zaznanie, przeżycie, odczucie [czego] (1): áż y mátce ſwego namilſzego Syná [Bóg] nie przepuśćił: dla tego to vczynił/ áby nam byłá miłośćiwſzą Mátką/ doznániem trudnośći y ćięſzkośći około dźiatek SkarKaz 45a.
3. Wystawienie na próbę, poddanie próbie, wypróbowanie, próba; experimentum BartBydg, Cn; probatio Calep; periclitatio, periculum, spectamen, tentamen, tentamentum Cn (5): Experimentum, gystne doznanye BartBydg 54b; Calep [850]b.

doznanie kogo, czego (3): RejAp 66; A ieſli cżym to ohydzenie cżyni/ tedy temi Sektámi á Kácerſtwy/ ktore iáko Apoſtoł świadcży/ muſzą być cżęśćią dla doznánia wiernych WujJudConf 4v; SkarŻyw 36.

Szereg: »proba a doznanie« (1): tákie zámieſzánie tych fáłſzerzow z dopuſzeżenia Páńſkiego dla proby á dla doznánia ſthałośći wiernych Páńſkich. RejAp 66.

Synonimy: 1. obaczenie; 3. doświadczenie, proba.

Cf DOZNAĆ

KN