Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: DRĘTWIĆ

Następne hasło: DRĘTWIENIE »

DRĘTWIEĆ (6) vb impf

drętwieć (4), trętwieć (2); drętwieć Mącz (3), GosłCast; trętwieć Leop, KlonŻal.

e jasne (tak też Cn).

Fleksja

indicativus
inf	drętwieć
praes
	sg	pl
1	drętwieję
3	drętwieje	trętwieją

inf drętwieć (2); -eć (1), -(e)ć (1). ◊ praes 1 sg drętwieję (1). ◊ 3 sg drętwieje (1). ◊ 3 pl trętwieją (2).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Znaczenia

Stawać się drętwym, tracić czucie, cierpnąć, martwieć (6)

Stawać się drętwym, tracić czucie, cierpnąć, martwieć; obtorpescere Mącz, Cn; rigescere Mącz; callere, calliscere, concallere, demori, membratim vitalem deperdere sensum, dirigere, durari, emori, exsurdare, duritiem induere, indurescere, infestari, intermori, obbrutescere, callum obducere, obrigescere, obtorpere, occallescere, rigere, siderari, stupere, tardescere, torporari Cn (6): obtorpesco, Martwieyę/ drętwieyę/ zumiewam ſie Mącz 459a.

drętwieć od czego (3): Rigesco, Poczinam krzepnąć/ drętwieć od źimná. Mącz 356b; Tylko ćierpkie tarnie á głog/ [...] Od ktorych zęby trętwieią KlonŻal C4. Cf drętwieć od czego w kim.

drętwieć od czego w kim (1): od krwie źimnéy członki drętwieć ięły Wemnie GosłCast 73.

Szereg: »cirpnąć albo drętwieć« (1): rigor quo caput scapulis annectitur [...] Gdy ſziyá ćirpnie álbo drętwieye/ á ták ſie ná zad ku plecóm kurczy. Mącz 266a.

Przen: Popadać w strach, zdumienie, osłupienie (1): y niech we troie będzie miecż zábitych To ieſt miecż zabiánia wielkiego/ ktory ie cżyni że trętwieią [qui obstupescere eos facit]/ y ná ſercu ſchną Leop Ez 21/14.

Synonimy: cierpnąć, drewnieć, krzepnąć, martwieć, twardnieć.

Formacje współrdzenne: otrętwieć, strętwieć.