[zaloguj się]
[pdf]

DUFNOŚĆ (32) sb f

-f- (26), -ff- (6);

o jasne.

Fleksja
sg
N dufność
G dufności
D dufności
A dufność
I dufnością
L dufności

sg N dufność (12). ◊ G dufności (6). ◊ D dufności (1). ◊ A dufność (8). ◊ I dufnością (3). ◊ L dufności (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (jeden z tych samych przykładów) – XVII w.

1. Zaufanie, wiara, nadzieja; fiducia Mącz (26):
a. teol. W stosunku do Boga: mocne przekonanie, pewność zbawienia, niewątpienie w łaskę bożą (17): Leop Iob 8/14, 18/14; Cżemu Páweł ś. opiſuiąc wiárę tey Dufnośći niewſpomina/ ále miáſto niey Nádźieię kłádźie? WujJud 104v, 104v marg, Mm; WujJudConf 103v, 104v, 105v; WujNT 2.Cor 10/2; PowodPr 19.

dufność o kim (1): Przećiwko niedowiárſtwu y złey dufnośći o Pánu náſzym. RejPos 128v.

Wyrażenie: »dufność prozna [= nadaremna, bezowocna]« [szyk 3 : 2] (5): Ale wy dufność prozną z wáſzym Lutrem ták cżęfto przekłádaćie/ áby ludźie mocnie wierzyli/ że im grzechy ſą odpuſzcżone WujJud 104v, 82v, 104v [2 r.], Mm.
Szereg: »wiara a dufność« (1): Cżemuſz ſie wy tedy ná tey gołey wierze á dufnośći ták bárzo ſádźićie. WujJud 68v.
b. W stosunku do ludzi i ich działania (9): Co to zá duffność yeſt [quae est ista fiducia]/ w ktorey duffáſz? Leop Is 36/4; Náwet ow co z nim ná drab [= na szubienicę] w duffność wznośi ręce/ Duffność ſiłam podporá/ duffność kotwia myśli RybGęśli B; Náſzá R. P. ácż iuż ma bliſkie á doſyć ſzkodliwe zakręty ſwoie: gdy ſie w rządźie domowym/ wnętrznym pokoiu/ y ſpolney dufnośći/ dotąd vkołyſáć nie może PowodPr 2, 56, 57.

dufność o kim (1): Przypominał yto ze tez nie tylko chęć kuwm [lege: ku w. m.] ale y dufnosc owm wnim nie vgasła, czego nie iednym documentem dowodzieł. ActReg 54.

Szereg: »wiara i dufność« (1): Ták związawſzy ſie w iedność wiáry y dufnośći: trzebá ſie zupełnie do P. Bogá nową świątobliwośćią náwroćić PowodPr 57.
2. Pewność, mocne przekonanie o czymś, co się ma stać (1):
Zwrot: »dufność mieć« (1): czo wſzitko vczinylyſzmi radzy mayancz the zvpelna dvfnoſcz o prziyazny Czeſſarza yego mczi yſch tak ſzye bendzye raczil zachowacz przeczywko nam LibLeg 11/173v.
3. Śmiałość, zuchwałość (2): Audacia, Smiáłość. Item pro Fidutia, Dufność. Mącz 19d.
Zwrot: »dufność mieć« (1): ſpráwiedliwy iako Lew dufność máiąc [iustus autem quasi leo confidens Vulg Prov 28/1; iáko lew śmiáły Wujek] bez boiázni zoſtánie. SkarŻyw 317.
4. Wiarygodność, wierność w stosunku do kogoś, możliwość zaufania komuś (3):
Zwrot: »dufność [czego] potwierdzać« (1): gdyż wszytkie swobody nasze należą na wierze krolow IchM, ktorej pewnie dufamy a tego dufność papierem albo pargaminem a woskiem pod pieczęcią koronną nam potwierdzają Diar 73.
Szereg: »wiara i dufność« (2): Czemuſz ty nie ſtáraſz ſię, żebyś ſkáżonego Tego młokoſá widząc, ktory ieſt zlecony Wierze y dufności twey, przywiodł do napráwy? CiekPotr 9; Niemáſz ktoryby wiárą y dufnością ſwemu Przyiacielowi rownie dotrzymał. CiekPotr 84.

Synonimy: 1. a. wiara; b. nadzieja, wiara; 2. pewność; 3. śmiałość, zuchwałość; 4. wiara, wierność.

Cf DUFAŁOŚĆ, DUFANIE, NIEDUFNOŚĆ, UFNOŚĆ

SB