Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: FRASUJĄC SIĘ

Następne hasło: FRASUNK »

FRASUNEK (494) sb m

frasunek (210), frasunk (97), fresunk (3), frasunek a. frasunk (179), fresunek a. fresunk (5); frasunek RejKup, GliczKsiąż (6), Leop (7), BiałKat (4), BudNT (2), SkarJedn (2), SkarŻyw (18), CzechEp (3), KlonŻal (2), KochMRot (2), WerGośc (3), WerKaz (3), KochPieś (3), ZawJeſt (31), ActReg (3), Calep (10), GostGosp (2), LatHar (63), WujNT (5), PowodPr, SkarKaz (9), CiekPotr, PaxLiz (15), KlonFlis (3), SapEpit (4); frasunk RejJóz (10), BielKom (6), RejWiz (19), RejZwierz (2), RejAp (2), KochFr (4), WisznTr (7), KochTarn, PudłDydo (3); frasunek : frasunk GórnDworz (2 : 5), RejZwierc (1 : 16), KochPs (1 : 1), GrabowSet (2 : 2), GosłCast (1 : 1); frasunk : fresunk RejPos (16 : 3); frasunek a. ſrasunk : fresunek a. ſresunk LubPs (2 : 5).

frasunek : frasunk, fresunk : frasunk-, fresunk- RejPs (– : – : 1), RejJóz (‒ : 1 : 9), LibLeg (‒ : ‒ : 1), RejKup (1 : – : –), HistAl (‒ : ‒ : 1), MurzNT (‒ : ‒ : 1), BielKom (‒ : 3 : 3), GliczKsiąż (1 : ‒ : 5), LubPs (– : – : 7), RejWiz (‒ : 8 : 11), Leop (2 : ‒ : 5), RejZwierz (– : 1 : 1), BibRadz (– : ‒ : 6), OrzRozm (‒ : ‒ : 1), BielKron (‒ : ‒ : 4), KwiatKsiąż (‒ : ‒ : 2), LeovPrzep (– : ‒ : 1), OrzQuin (‒ : ‒ : 1), RejAp (– : 2), GórnDworz (2 : 5 : 15), RejPos (‒ : 5 : 14), BiałKat (1 : ‒ : 3), HistLan (– : – : 4), RejZwierc (1 : 16 : 28), BielSpr (‒ : ‒ : 1), BudBib (‒ : ‒ : 6), Strum (‒ : – : 1), BiałKaz (– : – : 4), BudNT (1 : – : 1), CzechRozm (– : ‒ : 2), PaprPan (– : – : 2), KarnNap (‒ : ‒ : 1), ModrzBaz (– : – : 3), SkarJedn (1 : – : 1), KochOdpr (– : – : 1), Oczko (– : – : 2), KochPs (1 : 1 : 17), SkarŻyw (10 : – : 8), KochTr (‒ : ‒ : 6), StryjKron (– : – : 4), CzechEp (2 : ‒ : 1), NiemObr (– : ‒ : 3), KochFr (– : – : 3), KlonŻal (2 : ‒ : ‒) KochMRot (1 : ‒ : 1), ReszList (‒ : ‒ : 3), WerGośc (1 : ‒ : 2), WerKaz (1 : ‒ : 2), WisznTr (– : 1 : 6), KochPam (– : ‒ : 1), KochPieś (1 : ‒ : 2), KochTarn (– : 1 : –), PudłFr (‒ : – : 5), BielRozm (– : ‒ : 1), ArtKanc (– : ‒ : 1), KmitaPs (‒ : ‒ : 3), ZawJeft (9 : ‒ : 22), ActReg (1 : – : 2), Calep (8 : – : 2), GostGosp (2 : ‒ : ‒), GrochKal (‒ : ‒ : 1), GórnTroas (– : – : 1), KochPij (‒ : – : 1), GrabowSet (2 : 2 : 9), KochAp (‒ : ‒ : 1), KochFrag (‒ : ‒ : 2), OrzJan (– : – : 1), OstrEpit (– : ‒ : 1), LatHar (2 : ‒ : 61), KołakCath (– : ‒ : 4), RybGęśli (– : – : 2), WujNT (1 : – : 4), WysKaz (‒ : – : 1), SiebRozmyśl (– : ‒ : 9), WitosłLut (– : – : 1), PowodPr (1 : – : ‒), SkarKaz (1 : ‒ : 8), CiekPotr (1 : ‒ : ‒), CzahTr (‒ : ‒ : 2), GosłCast (1 : 1 : 5), PaxLiz (8 : ‒ : 7), KlonFlis (1 : ‒ : 2), SapEpit (1 : – : 3), KlonWor (‒ : – : 5), PudłDydo (– : 1 : 2).

-s- (485), -ss- (7), -sz- (2).

a oraz e jasne; ſresunk z tekstów nie oznaczających é.

Fleksja

	sg	pl
N	frasunek, frasunk	frasunki
G	frasunku	frasunków
D	frasunkowi, frasunku	frasunk(o)m, frasunkåm
A	frasunek, frasunk	frasunki
I	frasunki(e)m	frasunkami, frasunki
L	frasunku	frasunkach, frasunk(o)ch
V		frasunki

sg N frasunek (42), frasunk (31). ◊ G frasunku (94). ◊ D frasunkowi (5), frasunku (1); -owi RejWiz, RejZwierc, KochPieś, WitosłLut; -owi: -u Oczko (1 : 1). ◊ A frasunek (26), frasunk (18). ◊ I frasunki(e)m (25). ◊ L frasunku (35). ◊ pl N frasunki (27). ◊ G frasunków (70); -ów (15), -ow (1), -(o)w (54); -ów : -ow KochPs (1 : 1). ◊ D frasunk(o)m (10), frasunkåm (1); -(o)m : -åm GliczKsiąż (1 : 1). ◊ A frasunki (46). ◊ I frasunkami (12), frasunki (6); -ami KochPs, NiemObr, KochPam, LatHar (6), SkarKaz, PaxLiz; -i RejWiz, GórnDworz, RejZwierc, KołakCath; -ami : -i ZawJeſt (1 : 2). ◊ L frasunkach (42), frasunk(o)ch (2) RejPos, RejZwierc; ~ -ach (34), -åch (7), -(a)ch (1); -åch Leop, GórnDworz, BiałKat, NiemObr, WysKaz; -ach : -åch KochPs (2 : 1), SiebRozmyśl (3 : 1). ◊ V frasunki (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Znaczenia

Troska, kłopot, zmartwienie (494)

Troska, kłopot, zmartwienie; anxietas, sollicitudo Calep, Cn; aegritudo, aerumna, aestus, afflictio, sollicitatio Calep; labor, taedium, tristitia Vulg; aestus, angor, contractiuncula, cura, scrupulus, tricae, ulcus cordi insidens Cn (494): oni náſmiewce ludzcy [...] nieprzeſtáwáli ná mię zaocznie zgrzytáć zębámi náſmiewáiąc ſie zfráſunkow moich RejPs 51v; RejJóz C5, D2, D5, G6, G6v (9); RejKup O; zyſzcze i ſám śiebie i nieprzyiaciela ſwégo i dźiwnych fraſunków vidźie. MurzNT 21; Rozumem ſie lepyey odeymowáć/ Zdrowia ſwego fráſunkiem nie pſowáć BielKom G, D5, F8; GliczKsiąż C5v, P3; LubPs I4v [2 r.], Rv, R5 marg, Q, Q2v, bb6v; wierz mi iż tám nie máſz krotochwile żadney/ Wſzytko pełno fráſunku/ á nádzyeie zdrádney. RejWiz 159, 31, 35, 58, 62, 84v (10); Tym ſpieſſniey iem go tedy poſlał: ábyśćie ſie záś rozrádowáli vyźrzawſſy go/ á iabym też był bez fráſunku [sine tristitia]. Leop Philipp 2/28, 3.Mach 4/12, 2.Cor 7 arg, 10 [2 r.]; RejZwierz 21, 47v; CZłowiek národzony z niewiáſty ieſt bárzo krotkich dni á pełen ieſt fráſunkow [repletur multis miseriis]. BibRadz Iob 14/1, Tob 3/6, Sap 10/10, 11/13; Albo też co ieſt pożytecżna praca cżłowieku? gdyż wſzytki dni iego pełne ſą fráſunku bez odpocżynienia. BielKron 79v, 238v; OrzQuin M2v; RejAp 70v; kto lepiey fráſunki z głowy wybić męſzcżyznie/ [...] oſłodzić gorzkość tego ſwiátá może nád ſámicę? GórnDworz Bb6, C4v, Hv, K2, K3, M4 (16); RejPos 26, 110, 120 marg, 128, 138, 265v, 355; BiałKat 26, 91, 183v; HistLan Bv, Cv [2 r.]; PAtrzże [...] iákie burdy/ woyny/ á przy tym opilſtwá/ obżárſtwá/ fráſunki/ práwá/ trudnośći RejZwierc 157, B2 [2 r.], 48, 90v, 150v [4 r.], 151 (32); Zbiegowie od nieprzyiáćioł [...] więcey nieprzyiaćielá złomią fráſunkiem/ niż pobićie. BielSpr 35v; BudBib 2.Reg 4/9, Iob 14/1, 4.Esdr 16/40, Ez 4/15; BudNT l.Cor 5/28, 2.Cor 4/17; CzechRozm 233; TRzebá tu Nikánorá Poety Greckiego/ Iżeby mię wyzwolił s fráſunku tákiego PaprPan S, [Gg]4v; Ia to nie okrom wielkiego fráſunku [sine magna solicitudine] mowię ModrzBaz 102v; SkarJedn 219; KochOdpr Bv; áby ten co do tákich wód iedźie/ [...] ták ie [serce swe] zrządźił/ iákoby w niém fráſunkowi/ ani myśli niepotrzebnéy mieyſcá nic niebyło Oczko 24; Kiedy pan będźie krzywdy mśćił vbogich/ A wybáwi ie z ich fráſunków ſrogich KochPs 205, 13, 17, 42, 48, 100 (15); SkarŻyw 119, 134, 136, 171, 243 (12); KochTr 9 [2 r.], 23; Sam też Zbąſki z fráſunku w rychle vmárł. StryjKron 587, 51, 220, 260; CzechEp 260; NiemObr 11; życzyſz mi tego/ Abych prze ćię vżywał fráſunku wiecznego KochFr 98, 68, 76; KlonŻal B2, Cv; KochMRot B2v; ReszList 143, 171; WerGośc 230, 255; WerKaz 289; mnie zła Proſerpiná dziś fráſunk zádáłá. WisznTr 13, 12, 28, 33; KochPam 81; Tákżeć ſłuſzé człowiekowi/ Odéymáć ſye fráſunkowi KochPieś 47, 28, 29; PudłFr 10, 47, 52, 67, 71; A ia mu vcżynię dźięki/ gdy vſkromi me fráſunki. ArtKanc Q9v; KmitaPsal Av [2 r.], A4v; Bárzo mię dręczą nocné niepokoie/ Y fráſunkámi pała ſerce moie. ZawJeft 7; Iáko dźień zá dniem zwykłym płynie torem/ Ták ſye fráſunki śćigáią z vporem ZawJeft 8, 7, 8 [3 r.], 10, 20 [3 r.], 22 [2 r.] (28); ActReg 161, 162; Calep 961b, 989a; GórnTroas 23; KochPij Cv; Oſuſz ocży me/ á fráſunki wſzelkie Obroć ná dobre/ y poćiechy wielkie. GrabowSet D2v, E4, I4v, K4, L2, M4 (9); KochFrag 25, 53; y ſpráwiedliwy [...] vpada/ to ieſt/ cżęſto/ ábo kuſzony/ ábo fráſunkámi náwiedzony/ ábo o drobnieyſze grzechy przypráwiony bywa. LatHar 133, 29, 96, 576, 578, 719 (29); KołakCath Cv, C2; RybGęśli C4, D3; Bo toć łáſká [...] Ieſli kto dla ſumnienia Bożego odnośi fráſunki [tristitias]/ ćierpiąc bezwinnie. WujNT 1.Petr 2/19, s. 52; SiebRozmyśl B [3 r.], D, F; WitosłLut A4v; á záraz ręce nam vpádły: fráſunek chwyćił ſię nas: y bole iáko ná brzemienną rodzeniem vćiśnioną. PowodPr 8; SkarKaz 45a [3 r.], 244b, 316a, 421a, 637b; Cięſzki fráſunek zádaſz wſzyſtkim przyiaciołom, Ze widząc ćię y ſłyſząc bárzo vboleią. CiekPotr 7; CzahTr B2, I; Zrze fráſunk duſzę moię. GosłCast 74, 24 [2 r.], 26, 39, 66; Cżego ieſli zániechaſz/ żywotá ſię zbáwiſz/ Nas ſwoie wierne ſługi fráſunku nábáwiſz. PaxLiz B3, A2v, A4v, B2 [2 r.], B2v [2r.], B3 (13); KlonFlis Ev, H; SapEpit A2, A2v, B, B3v; Wſzyſcy ſię kłamſtwem báwią: á ow nie ma ſwego I záżywa fráſunku/ á niepotrzebnego KlonWor 73, **6v, 59; Zbaẃcie mię tych fráſunkow: á tę moię duſzę/ Prziymicie: ktorą teraz tu położyć muſzę. PudłDydo B6, Bv.

frasunek czego (1): Nápiſałemći krom rozmyſłu wſzego Ten rym niegłádki/ zkąd byś ſercá mego Fráſunk poznáłá/ y myśl vtrapioną KochFr 74.

frasunek czego [= z jakiego powodu] (2): Częſtokroć małżeńſtwo niepłodnośćią zięte fráſunek ma záśierocenia ſwego SkarŻyw 180; głos trąby/ ónégo Nigdy niewzbudźi; ani go wpułnocy Fráſunek ćiemnych ſtráchów przez ſen tocy. ZawJeft 26.

frasunek dla czego (1): nyechczancz ye^go mczi trvdnoſczy fraſunkv dlya rzeczi rownich zadawacz. LibLeg 11/173v.

frasunek około kogo, około czego (2): Opuść myſli śmiertelne/ a odrzuć od ſiebie fráſunki około ſpráw ludzkich BudBib 4.Esdr 14/13; Czytamy y o świętych Pátryárchách/ iákie około dźiatek fráſunki podeymowáli. SkarKaz 45a.

frasunek z czego (1): Rzadkoć dobrzy z grzeſznymi towárzyſtwo máią. Bo wielki záwżdy fráſunk z ich vpadkow máią RejWiz 180.

frasunek o co (3): zá on fráſunek o krzywdę Bożą/ wysługuie ſobie łáſkę SkarŻyw 294; Fráſunku o żywność zákázuie. WujNT Matth 6 arg, s. 249.

frasunek w czym (2): RejWiz 76; Wſpomnićie co rzekł Apoſtoł/ iſz ták lepiey/ á niſzliſz [...] fráſunki wdziatek wychowániu/ y goſpodárſkie trwogi [...] ćierpieć. SkarŻyw 71.

W połączeniach szeregowych (53): Ten záſię ćirpi boleść/ fráſunk y vboſtwo BielKom Bv; rodzicy prze zuchwálſtwo dzyeći ſwych/ przychodzą ku wyelkim ſzkodam/ fráſunkam y zámutkam GliczKsiąż F7v; Gdyż zá káżdym to pływa práwie iáko wodá/ Kłopot/ fráſunk/ przypadki/ a cżęſta przygodá. RejWiz 16, 21, 53, 136v; BibRadz II 103a marg; tákżeć też ſześć tyśięcy lat/ prace/ doległośći/ fráſunki wſzytkie ludzkie zámykáią w ſobie LeovPrzep G4v; będzie żył [dworzanin] ſzcżęſliwie/ niemáiącz ná ſię onych fráſunkow/ troſk/ teſknic/ boleśći/ y inych niewcżáſow/ ktorych w miłośći pełno. GórnDworz Kk7v, Kk8, L13; ná nas przydą iákie vćiſki/ iákie fráſunki/ troſki/ ſmutki/ y ine ſprzećiwieńſthwá náſze RejPos 126v, 6, 128v, 167, 265v, 316, 330v; tego nie bacży iż ſobie w onych trudnoſciach á w onych praczach y fraſunkoch wiele cżáſu żywotá ſwego vkracza RejZwierc 159v, 168v, 172v; tych pytayćie ktore Pan Bog rozmáićie trapy [!]/ nędzą/ chorobą/ fráſunkiem BiałKaz Cv; KarnNap Ev; KochPs 151; SkarŻyw 263; WSzytki płácze/ wſzytki łzy Heráklitowe/ Y lámenty/ y ſkárgi Simonidowé/ Wſzytki troſki ná świećie/ wſzytki wzdychánia/ Y żale/ y fráſunki/ y rąk łamánia Wſzytki á wſzytki záraz w dom ſye móy nośćie KochTr 3, 21; NiemObr 30; ReszList 150; Doſyć y przez ten wiek záżyłám trudnośći/ Fráſunkow/ boleśći/ płácżu y żáłośći. WisznTr 31; ZawJeft 8; kto w ten cżás gdy mu trzebá co ſpráwuie/ ſzkodę/ trudność y fráſunek pewnie mieć będźie GostGosp 4; GrabowSet Yv; Tu rácżey ná mię krzyże/ boleśći/ y fráſunki dopuſzcżay LatHar 146, 27 [2 r.], 34, 39, 169 marg, 260 (16); Nie zákázuieć Pan roboty y opátrowánia żywnośći: ále troſkánia z kłopotem y fráſunkiem WujNT 27; WysKaz 9; Co ſie záś tknie boleśći/ Fráſunków/ ſmętków/ żalu/ té z onéy powieśći Symeoná doznáłá SiebRozmyśl A3v, I2v.

W charakterystycznych połączeniach: frasunek (o)minie (3), płynie (2), pochłonie, przypadnie (4), przyjdzie, przytrafi się, stanie, uśnie; frasunek ciężki (12), daremny, długi (5), dziwny (2), nieznośny (3), prożny (2), rzewny, smutny (3), sowity, społeczny, srogi (4), śmiertelny; troskliwy, wieczny (2), wielki (15), żałosny; frasunku nabawić, nabyć, ulżyć, używać (4), zbyć; od frasunku odkupić, wybawić (2), wyrwać, wywodzić, wyzwolić; odejmować się frasunkowi; frasunki gotować, odnosić, opuścić, przytoczyć, uskromić, wybić z głowy (2), wykorzenić, wysłać, zadać; o frasunek przywieść; frasunkami pałać, trapić, złomić; w frasunku być (4), leżeć, ratować, uspokoić się.

Przysłowie: Fráſowny każdy pewnie ma dwie ſzkodzie/ Iednę s fráſunku á drugą w przygodzie. RejZwierc 230.

Szeregi: »bojaźń i frasunki« (1): Ná duſzy boiáźń dobrowolną/ y fráſunki troſkliwe [cierpi], LatHar 671. [Ponadto w połączeniach szeregowych 1 r.].

»frasunek, (i) boleść« [szyk 2 : 2] (4): O wa śklany żywot/ namniey tu nie pieśći/ Pełen ieſt fráſunkow/ pełen y boleśći. WisznTr 32; Calep 957b; LatHar 578; Ty boleśći/ fráſunki/ wyganiaſz ná góry PaxLiz Dv. [Ponadto w połączeniach szeregowych 7 r.].

»choroba albo (bądź, i) frasunek« = aegritudo Calep [szyk 6 : 1] (7): ieſliby theż co cżáſem nie pomyſli ná cię przypádło/ ábo choroba/ álbo fráſunk iáki/ iuż maſz wyſzſzey nápiſáne wſzythki pociechy y wſzytki obrony RejZwierc 173v; Calep 31a; DObroć mnie twoiá/ Pánie/ poćieſzyłá/ Z chorob/ fráſunkow/ duſzę otrzeźwiłá GrabowSet I; OstrEpit A3; LatHar 582; SiebRozmyśl [A2]v, E4. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.].

»frasunek i ciężkość« (1): Ktorzy cudzołożą/ ći w wielkich fráſunkách/ y ćięſzkośćiách będą. WerKaz 295.

»frasunek a (i) dolegliwość (a. doległość)« (4): áby cżłowiek ná ten cżás pomniał ná owe fráſunki/ á doległośći teſkliwe/ kthoremi opływa náſz żywoth. GórnDworz O2v; BiałKat 91v; cżytamy/ że teſkność fráſunkow/ y dolięgliwośćy do tego przywodźiłá liudźy S. BiałKaz C, C. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.].

»groza a frasunek« (2): oná młodość iego [...] zbytnią grozą á fráſunkiem ſnádnie może być zgwałcona RejZwierc 7, 7.

»frasunek, (a, i) kłopot; kłopot z frasunkiem« [szyk 10 : 9] (17; 2): w rychłym cżáſu zbędzyeſz fráſunku kłopotá. BielKom C7, F8; GliczKsiąż C2; RejWiz 71v, 115; Iuż y wſzytki fráſunki y kłopoty twoie iákożkolwiek ná cię przypádną/ prętko ſie obrocą w pociechę tobie RejPos 139, 330v; HistLan E3v; A ták trudno to ieſzcże kto ma właſnie dobrym á wdzięcżnym żywotem názwáć/ iedno kłopotem á fráſunkiem. RejZwierc 106v, 153v, 157v; CzechEp 69, 105; BielRozm 10; Zá cżym/ promień ſłonecżny/ gdy pędźi świtánie/ Wſtawał kłopot z fráſunkiem ná nas nędzne/ Pánie GrabowSet K3v; KołakCath C3v; WujNT 249; SkarKaz 45a; PudłDydo B4. [Ponadto w połączeniach szeregowych 12 r.].

»lament a (i) frasunek« (2): RejPos 355; co ſie iuż wroćić áni żadnym obycżáiem pośćignione być nie może/ tedy iuż y láment y fráſunk nie temu nie pomoże RejZwierc 151v. [Ponadto w połączeniach szeregowych 1 r.].

»frasunek a łamanie głowy« (1): bogátą żonę chowáć yeſt wyelki fráſunek á łamánye głowy GliczKsiąż Qv.

»nie frasunek ani melankolija« (1): ſtárzy ludźie nákłádali áby łáźienne páłace były co nakoſztowniéyſze/ áby to roſkoſzy/ myśli dobréy/ á nie fráſunku ani melánkolijéj ſłużyło Oczko 18v.

»męka i frasunek« (1):Máła [rzecz] záprawdę: ieſli ią porownaſz bądź z ćięſzkośćią y rozlicżnośćią mąk y fráſunkow Páná twego LatHar 578. [Ponadto w połączeniach szeregowych 1 r.].

»nędza i frasunek« (1): A ieſli kogo nieſzcżeśćie ponędźi/ Pomoże [Bóg] powſtáć/ y doda rátunku/ Aby wychodźił z nędze y z fráſunku. GrochKal 17. [Ponadto w połączeniach szeregowych 4 r.].

»frasunek i niedostatek« [szyk 1 : 1] (2): Bo tám niedoſtátek gęſty/ Y fráſunek bárzo częſty. KochMRot A3v; przyſzedł do niego dyabeł/ obiecuiąc go z tych fráſunkow y niedoſtátkow wybáwić WerGośc 255. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.].

»niepożytek a frasunek« (1): kto długo żywie więcey niepozytkow á fráſunkow pożywie KwiatKsiąż M4v.

»frasunek, niewczas« (1): RejZwierc 239v; W tákich fráſunkách/ w tákich niewczáśiéch Myśliłem przedśię o dáwnieyſzych czáśiéch KochPs 207. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

»pokusa abo (i) frasunek« [szyk 4 : 3] (7): kiedy mi nie odeymieſz w fráſunkách y pokuſách moich/ potężnego y prędkiego twego obronienia LatHar 236, 201, 202, 576, 577, 591, 606. [Ponadto w połączeniach szeregowych 11r.]

»praca, (a, i) frasunek; praca z frasunkiem« [szyk 9 : 1] (9; 1): kto przycżynia náuki/ przycżynia ſpołu y prace s fráſunkiem. BielKron 79; ią [muzykę ]on [Bóg] nam dał dla ochłody/ y nieiákiey vciechy w pracy/ á fráſunkach náſzych GórnDworz H3; Strum R; CzechRozm 249v; SkarŻyw 291; NiemObr 180; O kiedyż wżdy przyidźie koniec wſzytkich prac y fráſunkow? LatHar 602; PaxLiz B2; KlonFlis B4v; Bowiem gnuśne leniſtwo luźne prożnowánie/ Bez prace/ bez fráſunku chce mieć wychowánie. KlonWor 33. [Ponadto w połączeniach szeregowych 3 r.]

»frasunek a (i) przygoda« [szyk 1 : 1] (2): Przyſłas potym WKM w młodoſći ſwoiey w rozlicżne przygody a fráſunki RejJóz A2; LatHar 615. [Ponadto w połączeniach szeregowych 3 r.]

»frasunek a przypadek« (1): żadny mocarz áni żadny potentat táki nie był/ áby náń fráſunki á przypadki dziwne przypadáć nie miáły. RejZwierc 155v. [Ponadto w połączeniach szeregowych 5 r.]

»bądź radość bądź frasunek« (1): IAkokolwiek ſzczęśćié ku mnie ſye poſtáwi/ Bądź rádośći/ bądź mię fráſunku nábáwi: Pánu ia dźiękowáć będę ze wſzyſtkiégo KochPs 46.

»smutek (a. smętek) (albo, i) frasunek« = anxietas Calep [szyk 2 : 1] (3): ázażem ia nie krolowa tego ſwiátá/ ázaż ią znam ſmętek álbo fráſunk iáki. RejAp 150v; BiałKaz B4v; Calep 79a. [Ponadto w połączeniach szeregowych 4 r.]

»staranie, (i) frasunek« (3): te [pożytki] trwálſze bywáią y gruntownieyſze/ gdźie mniey ſtáránia y fráſunku [ubi minus curae est ac solicitudinis]. ModrzBaz 107v; Calep 989a, b.

»strach i frasunek« (2): KochAp 8; coſmy iuż práwie od ſtráchu y fráſunku o wſzyſtkim zwątpili? OrzJan 96.

»szkoda i frasunek; z szkodą frasunek« (3; 1): Goſpodárſtwo ſkąpe/ ſzkodę y fráſunek záwżdy cżyni GostGosp 154; Głupia/ proſta owiecżká/ Gdy ią páſterz niebácżny/ W lás/ buiáć puśći/ [...] Ginie/ á ow ma/ z ſzkodą fráſunek znácżny GrabowSet G3; GosłCast 54; Więc pod tytułem Práwá/ ſztuki wypráwiamy: I ſzkody/ y fráſunku ludźi nábáwiamy. KlonWor 66. [Ponadto w połączeniach szeregowych 5 r.]

»szwank z frasunkiem« (1): Wnet [Jeftes] ſzwánk podéymie w domu żáłoſny z fráſunkiem ZawJeft 6.

»frasunek a trapienie« (1): dławi [ludzi niepowściągliwych] głupſthwo/ á nieumieięthność/ z drugiey záſię ſtrony/ fráſunek/ á trapienie ſtego iż chcą woli/ á żądzy ſwey bezecney cżynić we wſzythkim doſyć GórnDworz Gg5v.

»troska, (i) frasunek« [szyk 3 : 2] (5): OrzRozm C; wiedząc że one [urzędy] rozmáitych troſk y fráſunkow [curas et solicitudines] pełne ſą. ModrzBaz 45v; KochPs 95; KochTarn 75; AErumna — Troskij, Fraſsunkij. Calep 36a. [Ponadto w połączeniach szeregowych 4 r.]

»frasunek i troskliwość« (1): nie máſz fráſunkow/ y wſzelkiey troſkliwośći LatHar 598.

»frasunek i (a) trudność« [szyk 3 : 2] (5): HistAl A3; BielKron 103v; A Nie wiele do tey tak świętey y wielkiey/ y zbáwieniu pilney rzecży fráſunku y trudnośći potrzebá. SkarJedn 368; SkarŻyw 412; rozmnożę fráſunki y trudnośći twoie WerKaz 292. [Ponadto w połączeniach szeregowych 9 r.]

»frasunek, (a, i) ucisk« [szyk 3 : 2] (5): náder obfituię rádośćią we wſſelkim vćiſku A fráſunku náſſym [in omni tribulatione nostra]. Leop 2.Cor 7/4; BudBib Soph 1/15; Calep 40a; day to ábym ia w káżdym fráſunku y vćiſku moim/ mogł mowić LatHar 282, 276. [Ponadto w połączeniach szeregowych 4 r.]

»udręczenie a frasunek« (1) : gdyż ſie iey iedná godziná widzi iáko tyſiąc lat w onym vdręcżeniu á fráſunku myſli ſwoiey. RejPos 128.

»frasunek i utrapienie« (1): Rácż Pánie Iezu Chryſté/ y mnie [...] wyſwobodźić/ z fráſunku y vtrapienia LatHar 584.

»frasunek a (i) zasmucenie« [szyk 1 : 1] (2): á iżby wiernym moim było dano ochędoſthwo [...] oley weſołośći miáſto záſmucenia á fráſunku. RejPos 293; LatHar 692.

»zła myśl z frasunkiem« (1): Wſzędy doſyć złey myſli s fráſunkiem naydzyemy. RejWiz 92.

»żal a (i) frasunek« [szyk 4 : 2] (6): [aby młodzi] ſporni nye byli/ á rodzicom yákyego żalu á fráſunku nye náwarzyli. GliczKsiąż E6v; BibRadz I 83v marg; KwiatKsiąż G4; KołakCath C; WisznTr 11; wielki frasunek y zal nas trapi ActReg 12. [Ponadto w połączeniach szeregowych 3 r.]

»frasunek, (i) żałość« = luctus atque tristitia Vulg (3): Abowiem then dźień/ fráſunku y żáłośći [luctus atque tristitia]/ Bog wſzechmogący/ odmienił im w rádość. Leop Esth 9/22; KochTr 21; Commoereo ‒ Fraſsunek, załoſsc mąm. Calep 223b. [Ponadto w połączeniach szeregowych 3 r.]

Synonimy: bojaźń, ciężkość, kłopot, smutek, staranie, trapienie, troska, troskliwość, trudność, ucisk, udręczenie, utrapienie, zamutek, zasmęcenie, żal, żałość.

Cf [FRAS]