Kto we żniwá pátrzy chłodu Náćierpi ſie źimie głodu BierEz Mv.

»głod dokucza (a. dokuczy)« (2): A gdy iuż ludziom głod dokucżał/ wołáli do Fáráoná żywnośći żądáiąc [Qua esuriente, clamavit populus ad Pharaonem alimenta petens] Leop Gen 41/55; HistLan F3v.

»głod dolega« (1): Dáley Rzymiánie niewiedzyeli co cżynić/ bo ich głod dolegał. BielKron 109v.

»głod (s)trapi; głodem (s-, u)trapion(y)« [szyk zmienny] (4; 11): Gdy to poſłowie przed Senatem powiedzyeli/ przyzwolili na to (bo ie głod trapił) tylko o wrocenie ſkárbow Tárquiniuſowi chcą mieć ſpráwę przed krolem BielKron 106, 26, 309, 388v, 394v, 405; BielSat M4v; Dobrze też áby pokęſu cżego ziedli [rycerze] przed potykániem/ áby nie byli głodem ſtrapieni przes długie nieiedzenie. BielSpr 16v; Będą iesć ludźie głodem vtrapieni/ Ale y będą hoynie náſyceni KochPs 32, 164 [2 r.], 166; BielSjem 35; GrabowSet R4; LatHar 337.

»głodu doznawać« (1): Lwi drapieżni/ ktorzy śiłóm ſwym vfáią/ Częſto niedoſtátku y głodu doznáią. KochPs 47.

»głodem ginąć« = być głodnym, cierpieć głód (2): Iakóſz wielé ma doſyć chleba a iá głodem ginę [ego autem fame pereo]? MurzNT Luc 15/17; BudNT Luc 15/17.

»głodu nie mieć« = nie być głodnym (1): Poſtem ták ſię był viął ná pocżątku vrzędu ſwego/ iſz iáko powiádał/ głodu nie miał poſzcżąc/ áni ſmáku iedząc. SkarŻyw 332.

»głodem mordować« (1): Grzbiety nam ſrodze oráli Nieznośnémi plagámi: Y głodem nas mordowáli Y ćięſzkiemi pracámi. KochPs 193.

»głod mrzeć, głodem umierać (a. obumrzeć), głodu przymierać (a. namrzeć się)« = być głodnym, cierpieć głód; fame perire Vulg [szyk zmienny] (7 : 5 : 2): RejPs 87; BielKom E7; GliczKsiąż G7v; a ktorzy ſłucháć niechcieli á nie nágotowáli tobie Mánny na ſwięto/ gdy wyſzli zbieráć w ſwięty dzyeń/ nie było nic/ muſieli mrzeć głod. BielKron 31; Nic to nie było ſiedm lat walczyć nieprzeſtaiąc. Mroz/ i gorąco ćierpiąc/ głodu przymieraiąc. KochSat A2v; Ale y ono tychże dwu pánow záproſzenie ná obiad do páná Chwálcżewſkiego [...] niemniey trefne było/ bo y głodu ſie drugi námárł/ y pieſzo ſie ná zad (koniá y ſługi przed mieyſczem od ſiebie odeſławſzy) kłuſáć muſiał. GórnDworz S6; RejPos 72v; SkarŻyw 346, 452; A nád chłopá chćiwégo Niemáſz nic nędznieyſzégo: Bo ná drugiégo zbiérá/ A ſam głodem vmiéra. KochPieś 27; PudłFr 30; GrabowSet H4v; WujNT Luc 15/17; Báſtrowie ſą ſzcżęśliwi/ ſwowolni/ vporni. Bo Plinius Kukołki/ Iáſtrzębiego rodu/ Być powieda: przeto też nie rády mrą głodu. KlonWor 61.

»paść od głodu« (1): y będą wſſyſtcy wytráceni w źiemi Egiptſkiey: y pádną od miećżá/ y od głodu [cadent in gladio et in fame] Leop Ier 44/12.

»od głodu, głodem, przez głod, z głodu poginąć (a. zginąć)« [szyk zmienny] (4 : 3 : 1 : 1): MiechGlab 4, 38; LubPs R6; Lepiey ſię tym ſtáło co zginęłi od miecżá/ niż tym co poginęli od głodu [Meliores fuerunt interfecti gladio prae interfectis fame] BibRadz Thren 4/9; wołał głoſem wielkim/ iż wſzyſcy poginą przez miecż y głod/ ktorzy ſie w mieſcie záwrzeć chcą y s krolem. BielKron 95, 366; KochTr 23; StryjKron 260; SkarKazSej 706a.

»głodem polec« (1): Męcżeńſtwem y głodem wiele ich poległo/ Wielę ich przed morem wfortę śmierći wbiegło. WisznTr 33.

»głodem (po-, u-, z)morzyć (się), (z-, u-, prze)morzon(y), morzenie; głod (u-, z)morzy« = fame necare Mącz, Calag; tradere ad moriendum in fame PolAnt [szyk zmienny] (14 : 11 : 1; 2): BielKom B6v; LubPs D4; KrowObr 11v, 113, 132, 242; BibRadz 2.Par 32/11; BielKron 112v, 162, 375v, 458v; BielSpr 19v; Mącz 358b; Ale oto ſam widziſz/ nálázłám dwie drewnie/ Abym s tego oſtátku/ vcżyniłá pewnie/ Cobym s ſwym ſynem zyádłá/ przed tym niż głod zmorz [!]/ Bo iuż zátym do końcá/ pewnie nas vmorzy. HistHel B2; Calag 290a; Kazał ią tedy w kośćiele Dyany zámknąwſzy głodem morzyć. SkarŻyw 21, 47, 249, 529, 532 [2 r.], 553 [2 r.]; StryjKron 432; NIe lęka ſye cnotá/ Zadnégo klopotá. [...] Głód iéy nie vmorzy/ Złoto nie przyſporzy. PudłFr 4; LatHar [+9], 269, 612.

»od głodu, głodem, w głodzie, z głodu (po-, u-, ze)mrzeć (a. umierać)« = mori in fame Vulg, PolAnt; fame perire Modrz, Calag; fame interire, mori fame Vulg; mori PolAnt; finire vitam inedia Mącz [szyk zmienny] (13 : 11 : 2 : 1): HistJóz Cv; KrowObr 149; Otom słyſſał że pſzenicę przedáią w Egiptćie/ Iedzćie á nákupćie nam potrzeb/ byſmyſie mogli żywić: á nie pomárli od głodu [ut possimus vivere, et non consumamur inopia], Leop Gen 42/2 [przekład tego samego tekstu HistJóz Cv]; á pomárli w boleśćiách co nagorſſych/ w głodzie w miecżu/ y w wygnaniu. Leop Bar 2/25, 4.Esdr 15/57, Ier 38/2; BibRadz 4.Reg 7/4; BielKron [85²]v, 113v, 214v [2 r.], 261; Mącz 127d, 254a; RejPos 81v; RejZwierc 251; BudBib Bar 2/22[25]; Vyrzy vbogą wdowę/ á oná drwá zbira/ A od głodu práwie iuż/ ná poły vmiera. HistHel B2; ModrzBaz [38]; SkarJedn 79; Calag 290b; SkarŻyw 349; A druga wielkość Ruſkich vphow gdy vciekáiąc do ſwoich łodzi przyſzli/ obaczywſzy być popalone/ y w niwecz obrocone z fráſunku/ z nędze/ y z głodu niemogąc Rzek przebyć/ tám pomárli y poginęli StryjKron 260, 290; Ktory też zoſtánie/ ábo oblężony będźie/ ten głodem zemrze PowodPr 7; SkarKaz 245a; SkarKazSej 669a.

»od głodu, głodem, z głodu (po-, wy)zdychać (a. zdechnąć); zdychanie od głodu« = in fame mori Vulg, PolAnt; fame perire, mori fame Vulg; fame interire a. necari Mącz [szyk zmienny] (17 : 5 : 4; 1): A gdy ſie iuż Sęp ſtarzeie/ tedy mu ſie wirzchni nos pod ſpod ſkrzywi iż żadney rzecżi veń wziąć nie może/ á tak że ſam od głodu zdycha. FalZioł IV 27a; Szpetne to nowiny v nas iuż po ſtronach ſlychać Poczęli ſnadz z wielkich głodow wiele ludzy zdychać RejJóz L8v, L8v, M2, M2v; Leop 4.Esdr 15/58, Ier 38/9, 44/12, 1.Mach 13/49; BibRadz Ier 21/9; Thego roku w Polſzce byłá wielka źimá/ ſkąd był wielki nieurodzay/ y głod dla zdychania dobytká od głodu/ ktoremu poſpolity cżłowiek odzyerał ſnopki poſzyte y dawał vśmierzáiąc rycżenie iego. BielKron 388, 121, 401; Necatus fame, Zdechł od głodu. Mącz 243d, 105b; RejPos 113; HistLan B2; RejZwierc 66, 189, [203]v; Oblubieńcy ich poginą ná walce/ á mężowie od głodu pozdycháią. BudBib 4.Esdr 16/35; StryjKron 432; WerGośc 213, 222; ActReg 27; WujNT 151; CiekPotr 23.

»głod śmierzyć« (1): Węgrowie także/ Czechowie/ Moráwcy/ Slężacy/ Sáſſowie/ Pomorczycy/ Duńczycy nędzą y niewczáſſámi Litewſkimi/ y ledá zielſkámi/ ktore głod ſmierząc ieść muſieli/ zemdleni y zárażeni ná drogach vſtawáli StryjKron 432.

»trudzić głodem« (2): Tedy go Ceſarz do ćięſzkiego bárzo więzienia dáć y trudzić głodem y niewcżáſy kazał. SkarŻyw 300, 300.

»głod (wy)cierpieć [= doznawać], cirpiący; nacierpieć się (a. pocierpieć) głodu« = esurire, famem pati Vulg; famescere PolAnt; laborare inedia, pati a vita Mącz [szyk zmienny] (31 : 1; 5): BierEz Mv, Q2; OpecŻyw 15v, 28v, 35v; HistJóz Cv [3 r.]; FalZioł V 36; Thrzecie [prawo] że grekowie gdyżby mieli ieſć głod cierpią BielŻyw 23; WróbŻołt 58/7, S6, 58/15; RejJóz O3v; RejKup n5v; KromRozm II d3v; GliczKsiąż I4; [jako są] Drudzy głod y niedoſtátek ćirpiący. LubPs Y4; A zewſzytkich ziemic przyieżdzáli do Egiptu iżby kupowáli zboże ku żywnośći/ á głodu niećierpieli [nam et illos oppresserat fames]. Leop Gen 41/56, 1.Mach 13/49; BibRadz Ps 33/11; Perferre Frigus, Sitim, Zimno/ Głód/ Prágnienie wycierpieć. Mącz 123d, 180d, 284a; HistRzym 112v [2 r.]; RejZwierc 59v, 104v [2 r.]; A ſam ſie vdał w puſzcżą/ ná cáły dzyeń chodu/ Przez ktory ták rozumiem/ iż poćirpiał głodu. HistHel C3; SkarŻyw A3v, 2, 291, 459; ArtKanc B10, C16v; SkarKaz 386b.

»głod (wy)cierpieć [= znosić, wytrzymywać]; (nie)cierpliwy na głod, głodu« = famem tolerare Mącz; inediam tolerare Modrz [szyk zmienny] (6; 2 : 1): FalZioł IV 12a; GlabGad K6v; MiechGlab 21; W ſzáćiech á w zbroiách bárzo ſie kocháią/ ná głod/ źimno/ y ná inną nędzę/ ſą bárzo ćierpliwi. BielKron 280v, 255; Famem tolerare, Głód cierpieć/ álbo yáko táko ſie w drogośći żywić. Mącz 457a; BielSpr 53v; Bo tu dawa znáć/ że ludźie rozpieſzcżonego żywotá [...] páncerzá y przyłbice niemogą długo nośić/ áni we zbroi długo chodźić: á gorącá/ źimná/ głodu/ y prace wyćierpieć niemogą [solem, frigus, inediam, laborem recusare], ModrzBaz 109v, 110v.

»zdychać głodem, od głodu« = być głodnym, cierpieć głód [szyk zmienny] (2 : 1): á ono pełne Burſy y Kollegia ſą Krákowſkie godnych ludźi/ ktorzy známienitych náuk ludźie/ zdycháią głodem/ Biſkupiem niemotom vſtępuiąc. OrzRozm O4v; GórnDworz O4; WerGośc 222.

»od głodu, z głodu (ze-, o)mdleć; od głodu medł« [szyk zmienny] (6 : 1; 2): Liſzká będąc od głodu mdłá/ Oſłowi vſzy obiádłá BierEz Q2v, P, R2; Albo by oná ſzkápá co ią biegáć máią/ Aby zawod wygráłá/ głodno ią chowáią. A gdy z głodu zemdleie/ wzawod ią vcieką/ A po chwili y zá płot zá nogi wywleką. RejWiz 191; Zemdleie od głodu moc iego [Attenuetur fame robur eius]/ á łaknienie doydzie do kośći iego. Leop Iob 18/12; BielKron 68, 108v; PudłFr 59; ArtKanc N2.

»od głodu ześć, głodem odeść« (1 : 1): ábowiem prze niedoſthátek żywnośći/ wiele ludu głodem odeſzło y niemocámi BielKron 215v; fame, frigore, illuvie, squalore enecta, Od głodu/ mrozu/ plugáwftwá y nędze zeſzłá. Mącz 243d.

»głod jedzenia« (1): Piętnaſta przycżyna przeſzkadzaiącza łacznemu Porodzeniu/ ſmętek albo niemocż/ albo głod iedzenia/ albo thakieſz niedoſthatek á wielkie pragnienie picia FalZioł V 18b.

»głodem uciśniony (a. ściśniony)« [szyk 1 : 1] (2): Iż gdy byli vćiśnieni głodem [ut illi quidem concupiscentes escam Vulg]/ obrzydźili theż ſobie przyrodzoną chuć ſwoię y potrzebną/ dla rzecży im od ćiebie dánych y okazanych. BibRadz Sap 16/3; BielKron 214v.

»głodem udręczony« (2): obżarcy téż niewymownym glodem ij pragnienijm będą vdręcżenij. OpecŻyw 191v; LatHar 273.

»głodem znędzony« (2): MiechGlab 31; GIelorych ten ná zamku będąc oblężony/ Ták iż był wielkim głodem / ták bárzo znędzony. Ze żadnym obycżáiem nie mogł ſie obronić/ Kazał zamek otworzyć/ ſam ſie dał powieśić. RejZwierz 19v.

»miecz, (i) głod« = gladius, fames Vulg, PolAnt [szyk 6 : 3] (9): Izali mocą/ ogniem/ głodem/ mietzem/ ſadzánim/ wiązánim/ kiedy kogo ku wierze przymuſzał? KrowObr 26; Leop Ier 38/2, 44/12 [2 r.], Bar 2/25; BibRadz Ier 21/9, Thren 4/9; BielKron 95; SkarKazSej 706a. [Ponadto w innych połączeniach strukturalnych 3 r., przy innych szeregach 2 r.].

»nędza, (i) głod« [szyk 9 : 5] (14): BielKron 23; Wſzytkim niewdzięcżnikom á wzgárdzácżom ſłow á nápominánia Páńſkiego obiecuie thu Pan záwżdy głod/ nędzę á niedoſtátek ná ziemi RejAp 58v; HistRzym 112v [2 r.]; BielSat M4v; BielSpr 2; PaprPan Cc2v; inem ktorzy krwią świádectwá dáć prawdzie o rzecżach przyſzłych niemogli/ dla zámiłowánia ich/ łácniey im było głody y nędze ćierpieć/ niżli nam roſkoſzy vżywáć. SkarŻyw A3v, 82, 332, 451; StryjKron 260, 432; BielSjem 35. [Ponadto w innym połączenia strukturalnym 1 r., przy innych szeregach 4 r.].

»głod, (i, a, albo) niedostatek« = fames et egestas Vulg [szyk 4 : 2] (6): OpecŻyw 15v; FalZioł V 18b; LubPs Y4; Leop Iob 30/3; Ale gdy głod ná nie przyſzedł á niedoſtáthek ſpiże/ Muſiał do Hiſzpániey/ zoſtáwiwſzy dźieſięć mężow ná zamku/ ktore żywnośćią opátrzył: zoſtáwił im też Pſá ktory Kroliki z źiemie wygrzebał á do nich nośił. BielKron 443; KochPs 47. [Ponadto w innym połączeniu strukturalnym 1 r., przy innych szeregach 2 r.].

»głod i niewczas (a. niewczesność)« [szyk 3 : 1] (4): KromRozm II d3v; BielSpr 2; SkarŻyw 300; Skorá ábo płeć náſzá iáko komin wypalona ieſt/ od niewcżáſu y głodu. PowodPr 10. [Ponadto przy innym szeregu 1 r.].

»głod, ogień« [szyk 1 : 1] (2): Pan Kryſtus dla wiáry żadnego nieżábijał [!] á Wikárij iego/ dlá wiáry/ morzy głodem/ pali ogniem/ zabija mietzem? KrowObr 11v, 26. [Ponadto w innym połączeniu strukturalnym 1 r.].

»głod i powietrze« (1): ktożkolwiek zoſthánie w tym mieśćie/ vmrze od miecżá/ od głodu y od powietrza [gladio et fame et peste] Leop Ier 38/2.

»głod, (i, albo) pragnienie« = fames, sitis Vulg, PolAnt; inedia, sitis Modrz [szyk 27 : 1] (28): OpecŻyw 35v, 191v; TarDuch B4v, D4; FalZioł V 36; GroicPorz iiv; Leop 4.Esdr 15/58; BibRadz 2.Par 32/11, 2.Cor 11/27; BielKron 455v; KwiatKsiąż M3; Mącz 123d; iuż onego chlebá y winá nie bierzemy tym vmyſłem y ku temu końcowi/ áby ſie głod y prágnienie od żołądká zágnáło: ále ábyſmy ſobie łámánim chlebá wydánie zá nas ná śmierć ćiáłá Chriſtuſowego przypomináli CzechRozm 261v; ModrzBaz 110v; KochPs 164; WerGośc 213; ArtKanc B10, C16v, O15; Bićié/ płomiéń/ nic to mnie/ głód/ ćiężkié prágnienié/ Iuż co mąk kto wynálazł/ y ſrogié więźienié GórnTroas 43; GrabowSet O4v; LatHar 273, 337, 586; WujNT 2.Cor 11/27; SkarKaz 386b; SkarKazSej 669a, 674a.

»smrod albo (i) głod« (2): RejKup n5v; niepodobna rzecż gdzie ſie wiele Ludźi záwrze ná zamku álbo w mieśćie/ áby przed ſmrodem albo głodem nie muſieli ſchodźić ná zdrowiu álbo ſie poddáć á zwłáſzcżá Lećie. BielSpr 63. [Ponadto w innym połączeniu strukturalnym 1 r.].

»głod abo (i) ubostwo« [szyk 1 : 1] (2): rzemioſło vmieć/ á rzemioſłem nie robić/ vboſtwá y głodu ieſt przycżyną. SkarŻyw 26; GórnRozm K4. [Ponadto przy innych szeregach 2 r.].

»ucisk, (a) głod« [szyk 2 : 1] (3): A nędzni ludzie głod á vćiſk ćirpieć muſzą. RejZwierc 59v; Ktoż tedy nas odłączy od miłośći Chriſtuſowey? vtrapienie? czyli vćiſk? czyli głod [an angustia? an fames]? czyli nágość? czyli niebeſpieczeńſtwo? WujNT Rom 8/35; ReszPrz 25. [Ponadto przy innych szeregach 2 r.].

»głod, (i) zimno« = inedia, frigus Modrz [szyk 13 : 8] (21): BierEz I3v; OpecŻyw 28v; MiechGlab 21, 31; Cżłowiek był ſercá dobrego/ vrody średniey/ [...] niewcżeſnośćiam przywykły: iáko ieſt/ źimnu/ głodu/ wiátru/ dymu/ prágnieniu/ łáknieniu/ y gorącu. BielKron 387, 255, 280v, 401; Mącz 123d; RejZwierc 189; BielSpr 53v, 65v, 66v, 67v; ModrzBaz 109v, 110v; Szcżego obacżyć możem/ iſz w tym powołániu/ záraz Páwłowi S: vkazał Pan Chryſtus wſzytki prace/ męki/ kámionowánia/ bicżowánia/ głody/ zimná/ vboſtwo/ y inne dochody ná vrząd Apoſtolſki SkarŻyw 82, 2, 300 [2 r.], 332. [Ponadto przy innych szeregach 8 r.].

»od głodu« = (in) fame Vulg, Mącz, Modrz; inedia Mącz (54): Leop 4.Esdr 15/8, Iob 30/3; Mącz 135d; Od głodu ledwé nogi włóczę: a ćiáło Vſchło/ iáko wilgośći w kośćiach nie ſtáło. KochPs 169; SkarŻyw 300; Calep 1116b; PowodPr 10; Tráfił ſię chromy z ślepym v iednego brodu: Obádwá niedołężni/ y ſłabi od głodu. KlonWor 51. Cf »paść od głodu«, »od głodu poginąć«, »od głodu pomrzeć«, »od głodu pozdychać«, »zdychać od głodu«, »od głodu zemdleć«, »od głodu ześć«.

»z głodu« (16): BierEz Q2; Z głodu też wielkiego albo długiego/ odchod ſie przydawa FalZioł V 30; izali nie ták wilcy cżynią/ ktorzy gdy nie mogą być mięſem náſyceni/ z głodu ſie ziemią náſycáią. HistAl K3; RejZwierc 100v, 237; KochMon 20; StryjKron 432; WerKaz 299; Któré/ iák lwice z głodu nieznośnégo Wpadwſzy ná ſtádo/ káżda morzy ſwégo KochPieś 50; KmitaSpit A3. Cf »z głodu pomrzeć«, »z głodu pozdychać«, »z głodu zemdleć«.

»przed głodem« (2): kthory był z dopuſzcżenia Páńſkiego ták ſrodze obległ y vćiſnął miáſto Ieruzalem/ że iuż przed głodem mátki ſwe właſne dziatki ieść muſiáły. RejZwierc 200; BielSpr 63.

»o głodzie« (17): Bo iednák zły ſwar o głodzie A nikt niemądr áſz po ſkodzie RejRozpr Kv, I3v; RejJóz C8; RejRozm 396; RejKup h4v, t8v, v6; Podobno ták o głodzye doleżymy do dniá. RejWiz 72; Zaſz nie wieſz że k wiecżoru/ zle ſiedzieć o głodzie. RejFig Bb6, Bb8v, Dd2v, Dd7v; RejZwierc 217v; Bo o głodźie niechce ſye táncowáć KochPieś 23; PudłFr 7; KlonFlis C. Cf »być o głodzie«.

»w głodzie« = in fame PolAnt (10): Tylko ſámy groby ſtáną ſie iem páłace ich á oni ſnadz więcey wgłodzie niż wroſkoſſy vżywáli nábyćia ſwoiego RejPs 73; BibRadz 2.Cor 11/27; GosłCast 58; Będźiećie nieprzyiáćiołom wáſzym ſłużyli/ w głodźie/ w prágnieniu/ w obnáżeniu/ y we wſzytkim niedoſtátku. SkarKazSej 674a. Cf »być w głodzie«, »w głodzie pomrzeć«.

»głodem dobyć, dostać« [szyk zmienny] (4 : 1): y yeſcze wyelye ginnich ziem. ktorichesmi dobilj Bozą pomoczą. glodem a ogniſtą a piekna ſſablyą moya. MetrKor 46/46v [idem] 46/175; Błazen co głodem chciał zamku dobyć. KSiążę iedno twárdego/ gdy zamku dobywał/ Rzekł że trudno/ chybá iż głodemby go doſtał. Błazen ſłyſząc w ſzelinę/ pod zamek ſie zákradł/ By zamku głodem dobył/ leżał trzy dni nie iadł. RejFig Dd7v.

»głodem dokonać się« (1): Smierćiami boleiących pomrą/ nie będą ich płákáć/ áni ich pogrzebą/ gnoiem po oblicżu ziemie będą/ á miecżem y głodem dokonáiąſie [et in gladio et in fame consumentur]/ y będzie śćierw ich potrawą ptáſtwu niebieſkiemu y bydłu ziemnemu. BudBib Ier 16/4.

»(po)karać, skarany głodem« = punire fame Modrz (5 : 1): Delfowie ſkaráni byli: Morem głodem y walkámi BierEz H2; ys pan bog nas samich y naſze zyemye pokaral wſzitkymy zlimy obiczaymy yako glodem thak thes woyną y podatkamy Tvreczkiego Czeſſarza LibLeg 10/62v; SeklKat E, Ev; ModrzBaz 4; SkarKazSej 688b.

»głodem potrapić, strapiony (a. utrapiony)« (1 : 2): gdyż thy (ná ten cżás) był głodem y pracą zrobiony á ſtrapiony [quando tu eras fame et labore confectus] Leop Deut 25/18; Przeto Henryk obległ zamek Ráćiborſki/ ná kthorym głodem ie potrapił. BielKron 366; KuczbKat 25.

»głodem przycisnąć itp., uciśniony itp.; głod cisnął itp.« [szyk zmienny] (3 : 6; 4): Tego tzaſu głod tziſnął wſſytkę zýemýę barzo HistJóz C3v; I othworzył Iozeph wſſyſtkie gumná/ á przedawał Egiptcżykom: bo iuż y im głod przyćiſkał [nam et illos opresserat fames] Leop Gen 41/56; ALe tym ciężſzy głod vćiſkał źiemię [Et fuit cum finissent edere alimenturn]. BibRadz Gen 43/1; Sálmánázár/ przyciągnął do Sámáryey/ obległ miáſto/ leżał około niego trzy látá. A gdy ią głodem śćiſnął/ łácno ią otrzymał. BielKron 89; Mieli zá złe Zydowie Iozephuſowi iż przymierze bierze/ gdyż od oblężeniá nie odſtąpili. Dla cżego Tytus tym ie więcey śćiſkał y ſzturmem y głodem/ ták iż iuż w mieſcie był korzec ięcżmieniá zá ſto złotych cżyrwonych/ vbodzy iuż ſkory y pſy tobie wárzyli/ y w śmieciach ſzukáli coby iedli BielKron 147; miáſto głodem wielkim śćiſnione chćiáło ſie okrutnikowi poddáć BielKron 240; A gdy iuż głodem przyćiſnął obegnáńce ſwoie Krol ná zamku/ ku roſpácży przychodzili BielKron 354v, 285, 385v; RejPos 213v; StryjKron 195; KochPieś 27; Phil D.

»wykorzenić, wykorzeniony głodem« [szyk zmienny] (2 : 1): Oto náwiedzę ie/ młodźieńcy pomrą od miecżá/ á ſynowie y corki ich głodem wykorzenieni będą [filii eorum et filiae eorum morientur in fame]. BibRadz Ier 11/22; Bych ſie ták bárzo rozgniewał ná ſwiát/ iżbych gi zniſzcżyć á wykorzenić do końcá chciał/ álbo morem/ álbo głodem/ álbo miecżem/ álbo ſrogiemi źwirzęthy RejZwierc 88, 198v.

»głodem (wy)morzyć« [szyk zmienny] (10): BielŻyw 14; Thakież Bulgary Illiriki cżęſtim naieżdzanim zwalcżył y miaſtha mocne głodem wymorzył. MiechGlab 66; Leop 2.Par 32/11; BielKron 39, 91, 251, 257 [2 r.]; Fame urbem suffocare, Głodem wymorzić. Mącz 427d; Y będą ſię páść pierworodni nędznych/ á vbodży beſpiecżnie leżeć będą/ lecż głodem wymorzę korzeń twoy [et interire faciam in fame radicem tuam] BudBib Is 14/30.

»wziąć, pobrać, wzięty głodem« [szyk zmienny] (1 : 1 : 1): MetrKor 46/117v; thy wſziſthky zyemye naſſzy przothkowye bozą pomocza y my theſz pothym szamy naſſą ognysthą schabla y głodem pobraly LibLeg 7/40V; RejFig Dd7v.

»zabi(ja)ć głodem« (4): Y daná mu ieſt moc/ nad cżterzmi ſtronámi źiemie/ áby zábijał miecżem/ głodem/ y ſmierćią/ y beſtyiámi źiemſkiemi [interficere gladio, fame et morte et bestiis terrae]. Leop Apoc 6/8 [przekład tego samego tekstu RejAp, WujNT]; RejAp 58; ModrzBaz 107v; WujNT Apoc 6/8.

»z(a)ginąć głodem« (2): HistJóz B2v; á wſzyſtko zboże pod Pháráonową mocą/ niechay chowáią wſzpichlerzach po mieśćiech/ á gothuią ie ná ſiedḿ lath głodnych kthore máią znędzic Egypth áby niezáginęłá ziemia głodem [et non consumetur terra inopia]. Leop Gen 41/36.

»od głodu znędznieć« (1): ták iż Egipthſka źiemiá y Chánáneyſka od głodu znędżniáły [et laboravit terra Aegypti et terra Chenahan propter famem]. BibRadz Gen 47/13.

»drogość głodu« (1): Ieſzcżeby dźieći tákich docżekáli cżáſow/ Iżby dobre pożytki bráli z źiemie z láſow. Nigdy by tey drogośći głodu nie vználi/ By mię iáko práwą máć/ wſzyſcy milowáli BielSat H2.

»głodem porażony« (1): Woyſká wielkie Czeſkie/ Węgerſkie/ Rzeſkie/ Pruſkie/ etc głodem w Litwie poráżone. StryjKron 432 marg.

»wytracony głodem« [szyk 4 : 1] (5): Leop Ier 16/4, 29 arg, 44/18, 27; Y będą leżeć na wierzchu źiemie iáko ná gnoiu/ y będą wytráceni głodem y miecżem [et in gladio et in fame consumentur]/ á trupy ich ſtáną ſię pokármem ptakom powietrznym/ y źwierzętham źiemſkiem. BibRadz Ier 16/4.

»głodem wytrawiony« (1): W gniewie moim ſrogim głodem będą wytrawieni/ A od ptáſtwá po powietrzu będą roznieſieni LubPs gg5.

»miecz, (i, a(l)bo, ani) głod« = gladius, fames Vulg, PolAnt, Modrz [szyk 27 : 10] (37): SeklKat Ev; Leop 4.Esdr 15/49, Ier 16/4, 29 arg, 44/13, 18, 27, Apoc 6/8; Abowiem thák mowi pan Bog/ Dáleko to więcey będźie gdy przepuſzcżę ná Ieruzálem cżtery ćięſzkie plagi moię to ieſth/ miecż/ głod/ ſrogie zwierzętá/ y mor/ ku wygłádzeniu z niey cżłowieka y dobytkow. BibRadz Ez 14/21, Ier 16/4, 21/7, 32/36; BielKron 95, 279; A ieſliże wzgárdzicie ſłowá moię/ y głod y miecż poniſzcży was. RejAp 59, 58, 83, 135; RejPos 127, 188v, 189, 236v, 244v; RejZwierc 88; RejPosWstaw [41³]v; BudBib Ier 16/4, 21/7, 29/17, 18, 32/24 (8); ModrzBaz 107; StryjKron 6; WujNT Apoc 6/8; PowodPr 14. [Ponadto w innych połączeniach strukturalnych 5 r., przy innych szeregach 2 r.].

»głod, (i, a(l)bo, a) mor« = fames, pestis PolAnt, Vulg, Modrz; fames, pestilentia PolAnt, Vulg [szyk 28 : 11] (39): BierEz H2; SeklKat Ev; MurzNT Matth 24/7; Leop Ier 29 arg, 44/13; BibRadz Ier 32/36, I 418v marg; BielKron 95, 136, 176, 228, 265v, 300v; Obiecał iey pokuſzáć mory/ głody/ rozlicżnymi ſtráchy/ walkámi/ niemocámi/ y ſmierciámi dziwnemi RejAp AA8, 57v; RejPos 244v, 276v marg; BiałKat 196; BielSat M4; RejZwierc 88, 198v; BudBib I 189d marg, 3.Reg 8/37, Ier 29/17, 18, 32/24, 36; ModrzBaz 4, 105v; Owi głodem/ á drudzy morem okróceni/ Wiełka troſkámi część poráżeni. KochPs 166; WisznTr 32; BielSen 5, 10; BielSjem 34; BielRozm 6; WujNT Matth 24/7, Luc 21/11; PowodPr 24; SkarKazSej 688b. [Ponadto w innym połączeniu strukturalnym 1 r., przy innych szeregach 11 r.].

»głod, (i, a) niedostatek« [szyk 5 : 2] (7): BielŻyw 141; Abowiem głod wſzyſthkę ziemię/ á wielgi niedoſtátek/ hoyną żyzność pierwſzych lath zepſuią [consumptura est enim fames omnem terram et ubertatis magnitudinem perditura est inopiae magnitudo]. Leop Gen 41/30; GórnDworz P7v; BudBib I 346d marg; ArtKanc M5; nie máſz woyny y rozruchow: nie máſz głodu/ y niedoſtátkow: nie máſz zarázy y ſmrodow LatHar 598, 604. [Ponadto w innych połączeniach stmkturalnych 4 r., przy innym szeregu 1 r.].

»niepłodność a głod« (1): Oto ſiedḿ lat przydą wyelkiey obfitoſtzi we wſſytkiey zýemi Eipſkiey/ po ktorych będą drugye ſiedḿ lat tákiey nyepłodnoſtzi á głodu iż będzýe zapamiętana wſſytka obfitoſtz która przed tym byłá HistJóz B2.

»głod i nieurodzaj« [szyk 2 : 1] (3): BielKron 388; Nákoniec/ náwiedził go Pan Bog wielkim głodem y nieurodzáiem: iſz chlebá niemáiąc/ muśiał aſz do Egiptu po chleb ſłáć. SkarŻyw 349, 283.

»głod, (albo, i) niewola« [szyk 2 : 1] (3): Leop Os 9 arg; A gdy iuż co dáley to bárzyey vćiſk ſie rozmagał/ to ieſt/ ſmrod/ mor/ niewola/ głod táki iż ociec ſynowi/ á ſyn oycu z ręku wydzyerał ſtráwę. BielKron 147; KuczbKat 25.

»ogień, (a) głod« [szyk 3 : 1] (4): Przetho widzimy iż od dwu ſet lath tego ludu żadny práwie do gruntu nie przełomił iego nieprzyiaćiel/ chybá mor/ wiátr/ ogień/ głod/ wodá/ álbo wnętrzne walki ſámych BielKron 259v, 279; RejAp 149; cżemu ták wiele ludźi chorych? cżemu z wielkich ſtanow sſtáią ſię vbodzy? cżemu powodźi? cżemu mory? cżemu ognie? cżemu głod? cżemu nieprzyjaćiel? WerKaz 295. [Ponadto w innych połączeniach strukturalnych 3 r., przy innych szeregach 5 r.].

»głod, (i, abo) powietrze (morowe a. złe)« = fames, pestis Vulg, PolAnt [szyk 10 : 3] (13): LeovPrzep b3v; RejAp 135; Groźi głodem powietrzem/ groźi krwie rozlaniem RejZwierc 244v; BudBib 2.Par 6/28; SkarŻyw 30; Vchoway głodu/ y powietrza złégo KochFrag 29; Od woyny/ głodu/ y powietrza morowego/ Wybaẃ nas Pánie Iezu. LatHar 341, 417, 622, 623, Aaa5v; Tákowe plagi/ naywiętſzemi Pan Bog opowiedźiał być te trzy/ głod/ powietrze morowe/ y miecż nieprzyiaćielſki PowodPr 7, 14. [Ponadto przy innych szeregach 7 r.].

»głod, pożoga« (1): nie ſie poćieſznego tey Koronie nie dźieie: iedno vſtáwicżne Interregna/ trwogi/ woyny/ [...] nuż mory/ głody/ pożogi/ naiázdy Tátárſkie/ kozáckie/ mordy domowe/ y plagi przed tym niezwycżáyne/ ktorym końcá niemáſz. PowodPr 24.

»nie głod ani pragnienie« non fames neque sitis Vulg (1): Leop Am 8/11 cf W przen: głod czego.

»głod, (i, a) śmierć« fames, mors Vulg (5): Leop Apoc 6/8; RejAp CCv, 58; Ogień/ grad/ głod/ y śmierć/ wſzytko to ieſt dla pomſty ſtworzono BudBib Eccli 39/34 [35]; WujNT Apoc 6/8.

»ubostwo, głod« = paupertas, fames Vulg (1): Przepuſſcżę ná ćię złe rzecży/ wdowſtwo/ vboſtwo/ głod/ miecż/ morowe powietrze Leop 4.Esdr 15/49. [Ponadto w innym połączeniu strukturalnym 1 r., przy innych szeregach 9 r.].

»głod, (a, abo, i) ucisk (a. ścisk)« = fames, tribulatio Vulg [szyk 6 : 1] (7) : Tenże też Yakob ſyná ſwego Iozeffá myał won głod á vćiſk ktory był po wſſytkim Egipcye/ wielką pomoc GliczKsiąż C5v; LubPs Y5v; RejPos 252; WujJud A4v; A ná ten czás był w Kijowie głod wielki/ a vćiſk ſrogi po wſzyſtkiey Ziemi Ruſkiey. StryjKron 185; BielSen 10; WujNT Act 7/11.

»głod, (abo, i) walka« [szyk 6 : 2] (8): BierEz H2; SeklKat E, T2; BielKron 365v; Tákći też o dniu ſądnym [...] gdy obaczyćie że ſye thy rzeczy pełnić będą/ iáko Sekty rozmáite/ głody/ walki/ powietrza morowe ná wielu mieścách/ wiedzćie żeć iuż bliſko ten to dźień będźie. LeovPrzep G3v; RejPos 75v; BielSen 5; BielRozm 6. [Ponadto w innym połączeniu strukluralnym 1 r., przy innych szeregach 3 r.].

»wojna, (i) głod« [szyk 4: 1] (5): LibLeg 10/62v; Stąd przyſzły ná nie trwogi/ kłopoty/ woyny/ głody/ mory etć. plagi od Bogá ſpuſzcżone. BielKron 265v; LatHar 176, 341, 417. [Ponadto w innym połączeniu strukturalnym 1 r., przy innych szeregach 3 r.].

»głod i zaraza morowa« (1): ſłuſzny ſąd Páńſki dopuſzcżał głody y zárázy morowe/ cżęśćiey niż ktorych przeſzłych wiekow. PowodPr 7.

»żyzność albo głod« (1): ábowiem po wylaniu Niluſá máią znáki ieſli żyzność álbo głod wylanie przynieſie/ ieſli iedno dwánaśćie łokći wyleie/ tedy głod BielKron 270.

»prze(z) głod« = fame Modrz (7): Drugie ſiedḿ wołow chudych á kłoſow wyſchłych/ znácżą drugie ſiedḿ lat wielkiey niepłodnośći/ ták iż zápomnią ludzye onych pirwſzych rodzáynych przez głod. BielKron 17, 96 marg, 228, 365v; GórnDworz P7v; Iákom zebrał ſto mężow/ ze wſząd potáiemnie/ Y zákrył rozdzieliwſzy/ w dwie iáſkinie ciemne. Zywiąc chlebem y wodą/ iáko w ten cżás było/ Bowiem prze głod niemáły/ doſtátku nie było. HistHel B4; ModrzBaz 105v.

»w głod« (3): GliczKsiąż C5v; Kmieć ktory nie záśieie/ iuż wiáry nie godźien: á we zły rok y w głod Pan go nie záłoży/ áni zborguie: nikt zań ręcżyć nie będźie. GostGosp 38, 68.

»w głodzie« = de fame Modrz (8): RejJóz L8, M3; Trzy látá ni kropiá dzdzu ná nie nie vpádłá/ A nie iedná w tym głodzye y dzyecię máć zyádłá. RejWiz 181v; ModrzBaz 115v; Będą miéć co ieść/ y w naćiężſzym głodźie. KochPs 53, 46; SkarŻyw 252 marg; GrabowSet K4.