[zaloguj się]
[pdf]

ANATEMA (16) sb f i n sg t

f (1) BudNT, n (1) OrzRozm, f a. n (14).

-th- : -t- (12 : 4).

Pisane dużą literą 10 r.; wszystkie a jasne (w tym nagłosowe i wygłosowe 3 r. nie kreskowane, drugie a 2 r.); teksty nie oznaczają é, e prawdopodobnie jasne.

Fleksja
sg
N anatema
I anatemą

sg N anatema (15). ◊ I anatemą (1).

Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu.

1. praw. Klątwa kościelna, wyklęcie, wyłączenie ze wspolnoty chrześcijańskiej; anathema Mymer1, Mymer2, Calep [przeklęctwo ‒ anathema Cn] (5): A ten Seym [...] nic z niego dobrego nie będźie/ gdyż ieſt iáwne Anatema, to ieſt klątew Boża nád nim OrzRozm Bv; Anáthemá Nowochrzczeńcom ánáthemá SkarKaz 516a; (marg) Anatema w woyſku bitwę przegrawa. (‒) Nie dáie P. Bog zwyćięſtwá gdźie ieſt anatema w woyſku. gdźie ci co kośćioły y rzeczy Bozkie/ y P. Bogá odſtąpili/ łupieni y karáni być máią SkarKazSej 686a.
2. Nauka, człowiek lub przedmiot dotknięty klątwą kościelną [przeklęty ‒ anathema Cn] (11): Optabam ego ipſe anathema eſſe á Chriſto [...] To ieſt/ Ządałem ia ſam odłącżeniem być od Chriſtuſá (marg) Abo ánathemą. (‒) BudNT Ii 8v.
Frazy: »jest, są, niech, niechaj będzie anatema; anatema jest, są, niechaj będzie« (7 : 3): by y Angioł znieba ſſtąpił/ a ynak vcżył niżli piſmo ſwięte vkazvie/ y vcży/ Anathema ieſt. SeklWyzn c3; A piſſe S. Páweł. Yeſli wam kto każe mimo to/ coſćye przyyęli/ nyechay będźie Anathema/ to yeſt odrzucony á przeklęty. KromRozm I Fv; KromRozm II t2; ieſt [zwierzchność papieska] [...] Anáthemá/ to ieſt/przeklęctwo. KrowObr B3v, 224; Kthora [nauka Platona albo Arystotelesa] iáko zgodna nie ieſt z náuką ſłowá Bożego/ ták niechay będźie Anátemá/ to ieſt przeklęctwem. GrzegŚm 67; Ieſliby kto ná Trádicyą Kośćielną [...] nic nie dbał: ánáthemá: to ieſt/ ten Heretykiem przeklętym od Kośćiołá odrzuconym niechay będźie. WujJud 40; Ktorzykolwiek te ſentencye Piſmá świętego ktore o báłwániech mowią przećiw chwálebnym obrázom przywodzą/ Anáthemá/ to ieſt Heretycy ſą/ przeklęći Ią/ od Kośćiołá wyrzuceni ſą. WujJud 50v; CzechEp 255, 427 [416].

Synonimy: 1. klątwa; 2. odłączenie, odrzucony, przeklęctwo, przeklęty.

KK