[zaloguj się]
[pdf]

KOŁTEK (6) sb

kołtek m (5), [kołstka f], tołtek m a. tołtka f (1); kołtek BielKron (5); tołtek a. tołtka LudWieś.

o oraz a jasne.

Fleksja
sg pl
N kołstka kołtki
G kołtków
A kołstkę kołtki

[sg N kołstka. ◊ A kołstkę.] ◊ pl N kołtki (1). ◊ G kołtków (1); [-ów], -(o)w. ◊ A kołtki (4).

Sł stp: kołtka, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów, błędnie: kołstka).

1. Kolczyk (6): Moy braciſzku zawitay A mnie złote tołtki day. LudWieś A3; Weźmicie kołtki żon wáſzych y dzyeći/ á przynieście do mnie. BielKron 34v; Ktorzy wneth nádáli mu kołtkow złotych do vſzu BielKron 50v; Niewiáſty [...] v vſzu noſzą tákie rzecży iáko v nas kołthki BielKron 445, 13, 452v; [Ybyło/ gdy przeſtáli wielbłądowie pić/ wziął mąſz (on) kołſtkę złotą/ ktora ważyłá poł (ſzeklá) y dwie mánuelli ná ręce iey/ ktore ważyły dzieſięć ſzekłow złotá. BudBib Gen 24/22 (Linde); Kolſtká/ Inauris. Volck Hhh4v].

W charakterystycznych połączeniach: kołtki złote (3); dać kołtki, nosić (2), wziąć; nadać kołtkow.

2. [Kołtun, rzekoma choroba włosów: »kołtki«: w Ruśi podgórnéy ku Węgróm/ náſtáły też kołtki/ niemoc dźiwna/ co głowę wielkimi bólámi trapiąc włoſy powije y pokurczy/ yże iákoby gwoźdźi albo kołtkow ich ſłowem Zwycżaynyin mówiąc w około náwiéſzał. OczkoPrzymiot 10.]

Synonimy: 1. kołeczko, nauszka, nausznica, nausznik; 2. gwoździec.

Cf [KOŁTUN]

MM