[zaloguj się]
[pdf]

ŁAKNĄCY (45) part praes act

a jasne.

Fleksja
sg
mNłaknący fNłaknącå
Głaknąc(e)go Głaknąc(e)j
Dłaknąc(e)mu Dłaknąc(e)j
Ałaknąc(e)go Ałaknącą
Iłaknącym, łaknącem I
pl
N m pers łaknący
m an łaknący
G łaknących
D łaknącym
A m pers łaknąc(e)
L łaknących

sg m N łaknący (4). ◊ G łaknąc(e)go (1). ◊ D łaknąc(e)mu (7). ◊ A łaknąc(e)go (2). ◊ I łaknącym (7) BibRadz (2), BudNT, RejPos, LatHar, WujNT (2), łaknącem (2) MurzNT. ◊ f N łaknącå (2); -å (1), -(a) (1). ◊ G łaknąc(e)j (2). ◊ D łaknąc(e)j (1). ◊ A łaknącą (2). ◊ pl N m pers łaknący (1). m an łaknący (1). ◊ G łaknących (1). ◊ D łaknącym (5). ◊ A m pers łaknąc(e) (8). ◊ L łaknących (1).

Sł stp: łakniący, Cn notuje, Linde bez cytatu s.v. łaknąc.

Pragnący pokarmu; potrzebujący; esurio, ieiunus Calep, Cn; esurialis, esuriens, esuritor, famelicus Cn (45): Ten Pan ſam cżyni práwy ſąd ludzyom krzywdę ćirpiącym/ A z łáſki ſwey dáie pokarm niebożątkom łaknącym LubPs ff2, O4v, Y5; Aza kto odpędzi Lwá łáknącego w leſie [leonem esurientem in silva]/ ábo zágáſi ogień we źdźble tuſz kiedy pocżnie gorzeć? Leop 4.Esdr 16/6, Prov 6/30, 28/15; BudBib Eceli 4/2; SkarŻyw 543; Calep 349a; GostGospSieb +2v.

W połączeniach szeregowych [przekład i aluzje do Vulg Matth 25/37, 44] (9): MurzNT Matth 25/37, 44; KrowObr 117; BibRadz Matth 25/37, 44; BudNT Matth 25/44; Panie/ kiedyżeſmy ćię widźieli łaknącym/ ábo prágnącym [esurientem aut sitientem]/ ábo gośćiem/ ábo nágim/ ábo niemocnym/ ábo w ćięmnicy: á nie ſłużyliſmy tobie? WujNT Matth 25/44, Matth 25/37; GrabowSet L2.

W przećiwstawieniu: »nakarmion ... łaknący« (1): W tobie śierotá żywie/ nákarmion łáknący/ Nági ćiepło nákryty/ wźięt pielgrzymuiący. GrabowSet L2.

W charakterystycznych połączeniach: łaknące (na)karmić (6), nasycić, posilić; łaknącym pokarm dawać (2).

Wyrażenie: »jako łaknący psy« (1): [haniebni zabijacze] ſobie z a roſkoz maią omaczac polokcie we krwy niewinney ręcze ſwoie/ á niemogą ſię iey iako łaknączy pſy naſyczic SeklKat I4v.
Zestawienie:»kiszka ustawnie łaknącá« = jelito czcze [kiszka czcza – intestinum ieiunum Cn] (1): Ieiunum intestinum – Kiſzka vſtawnie łaknaca. Calep 501a.
Szeregi: »głodny a łaknący« (2): Y vcżynił ſie Pan napirwey przed nim [diabłem] iákoby głodnym á łáknącym/ áby ſie mu dopuśćił napirwey od tego końcá pokuśić RejPos 71.

»łaknący i pragnący« (3): LubPs Y4v, Y5v marg; Zaden tey Wiecżerzą nieużywa godnie/ iedno ten/ kto ſię zbliznym poiednał: kto nietylko przyiaćioły/ ále też y nieprzyiaćioły miłuie: kto ie karmi łáknące/ y poi prágnące [pascit esurientes, et potat sitientes]. ModrzBaz 62v. [Ponadto w połączeniach szeregowych 8 r.]

Przen : Prągnący dobra (3): Ale vmysł vpádły/ y zfráſowány wielkośćią nędze/ y ocży od płácżu vſtawáiące/ á duſzá łáknąca [anima esuriens]/ będą Pánie opowiedáć twą chwałę y ſpráwiedliwość. BudBib Bar 2/16.

łaknący czego (2): [łaska] bywa dawaná w Ewánielij Swiętey/ thylko ludziom łáknącym y prágnącym tey łáſki Bożey KrowObr 44v; LatHar +++v.

α. W funkcji rzeczownika; esuriens Vulg, PolAnt (18): LubPs Y5v; I poſádził [Bóg] tám łáknące: y zbudowáli miáſto ku mieſſkániu. Leop Ps 106/36; BibRadz Ez 18/7, 16; [Bóg] Od wſzelkiey krzywdy broni wierzącego iemu/ A ſwoią władzą dawa/ żywność łáknącemu. GrabowSet D2.

Wpołączeniach szeregowych (7): Vlom laknącemu chleba twego/ wypraw niewolniki/ w wieć do domu ſwego vbogie SeklKat L4v, Q3v; KrowObr 62v [2 r.]; Ktory ſtrzeże prawdy ná wieki/ cżyni ſąd o tych co ćierpią krzywdę: dáie pokarm łáknącym. Pan rozwięzuie ſpętháne: Pan oſwieca ſlepe. Leop Ps 145/7; RejZwierc 140v; LatHar +++.

W przeciwstawieniach: »łaknący ... bogacz (2), bogaty (2)« (4): LatHar 66; Łáknące nápełnił dobrámi: á bogacze z niſzczym odpráwił [esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes]. WujNT Luc 1/53; SiebRozmyśl E4; łáknące karmiſz/ á bogáte opuſzczaſz prożne. SkarKaz 581a.

Przen: Pragnący dobra moralnego (2): SkarKazSej 66 1b; Chlebie/ co wſzech żywiſz/ ácź ćię nie vbywa/ Cáłyá/ ácż łáknący pokarm z ćiebie miewa. GrabowSet O3v.

Synonimy: głodny, łaczny.

Cf ŁACZNĄCY, ŁAKNĄĆ

JZ