[zaloguj się]
[pdf]

ŁOWIEC (47) sb m

łowiec (46), łowca (1); łowiec : łowca Mącz (1:1).

o, e oraz a jasne.

Fleksja
sg pl
N łowiec, łowca łowcy
G łowca łowc(o)w
D łowcowi łowc(o)m
A łowca łowce
I łowc(e)m
inne pl G a. A - łowc(o)w

sg N łowiec (20), łowca (1). ◊ G łowca (4). ◊ D łowcowi (1). ◊ A łowca (4). ◊ I łowc(e)m (1). ◊ pl N łowcy (6). ◊ G łowc(o)w (5). ◊ D łowc(o)m (2). ◊ A łowce (1) KochJez. ◊ G a. A łowc(o)w (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Polujący na zwierzynę, myśliwy; venator Murm, Mymer1, Mącz, Calep; captator, captatorius Calep (47): Lowiec miał chártá rychłego/ Vganiał nim záiącá kożdego BierEz N2, Gv, H4v [3 r.], Iv [2 r.], I4 [2 r.], I4v [5 r.] (20); Murm 186; Mymer1 I4v; Tho zwierzę [bóbr] gdy go łowiecz goni/ thedy ſtroie ſobie vrywa á łowczowi miecze FalZioł IV 7d, IV 3c [2 r.], 7d, 11b; MiechGlab 53; Mącz 483c; Wynidź y ty z ſwéy knieie leśny zubrze ſrogi/ Owa tráfiſz ná łowce/ którym twoie rogi Namniéy ſtráſzné nie będą KochJez A4; Captatorius – Chytri łowiec. Calep 161b, 161b, 1109b; GostGosp 20; SzarzRyt C2.

W porównaniach (4): Przebiegłem wiele rzecży rozumem/ chcąc náleść mądrość y rozum/ [...] y nálazłem niewiáſtę gorzcżeyſzą niżli śmierć/ ktorey ieſt ſerce iáko ſieć łowczá [!] álbo wirſza BielKron 81; Strożem (vcżynił) Efraim z Bogiem moim proroká (ktory ieſt iako) śidło łowcá (prophetam, qui fuit laqueus aucupis]/ po wſzech drogách iego/ nienawiśćią w domu Bogá iego. BudBib Os 9/8; SkarŻyw 341; Biega iáko pádálec/ kąt od kątá Páni/ Abo iáko od łowcá poſtrzelona łáni. ZbylPrzyg A4.

W charakterystycznym połączeniu: chytry łowiec (2).

Wyrażenie: »łowiec na wielki źwierz« (1): rzemieśnicy vdátni/ trzeźwi/ prácowići/ máią mieyſce w woyſcże/ iáko ſą Kowále/ Kotlarze/ Płátnerze/ Sloſárze/ Rzeźnicy/ Cieſle/ Lowcy ná wielki źwierz/ Oracże/ koſárze/ y wſtyſcy [!]/ ktorzy ćięſzkim nacżyniem robią BielSpr 2v.
W przen (1): Oto ślę do wiele rybithwow/ mowi Pan/ áby ie łowili/ Y potym poſlę do wiela łowcow áby ich chwytháli BibRadz Ier 16/16.
Przen: Ten, kto kogoś zwodzi, wabi do złego (3): ten przewrotny cżłowiek [Niemrot] wiele ludzi zwiodł ſwą zdrádliwą á bluźniwą mową [...] Przeto go ſwięte piſmo zowie gruby łowiec przed Bogiem dla obciążenia ludzkiego. BielKron 7; ieſli nas [Pan] nie podeprze łáſką á miłoſierdzyem ſwiętym ſwoim [...] iużby było trudne vwiárowánie náſze/ ábychmy nie mieli wpáść w śidłá tego ták chytrego łowcá á tego tho ſprzećiwniká náſzego RejPos 116, 75v.

W charakterystycznych połączeniach: chytry łowiec, gruby, srogi.

a. O zwierzętach (2): sagax canis. Cziſty łowcá/ który bieży ná ptaká yáko ſtrzelił. Mącz 364a; [o kocie] Więc łowiec niepoſpolity/ A w ſwych ſpráwách dźiwnie ſkryty KochSob 60.

Synonimy: myśliwiec, myśliwy.

Cf [LUDOŁOWIEC], ŁOWCZ, ŁOWIĄCY, WILKOŁOWIEC

KCh