[zaloguj się]
[pdf]

REBELLIJA (10) sb f 

Oba e jasne, a pochylone.

Fleksja
sg pl
N rebellijå
G rebellij(e)j, rebelliji
A rebelliją rebellij(e)
L rebellij(e)j

sg N rebellijå (1). ◊ G rebellij(e)j (2) SkarŻyw, GostGosp, rebelliji (1) NiemObr. ◊ A rebelliją (5). ◊ L rebellij(e)j (1). ◊ [pl A rebellij(e).]

Sł stp, Cn, Linde brak.

Bunt, też zbrojny, nieposłuszeństwo, sprzeciw [rebellium – sprzeciwienie się, wiary niedzierżenie Calep; bunt, spiknienie, zbuntowanie się; odpadnienie, odstąpienie od poddaństwa – rebellio Cn] (10): Potym ten Gáiná/ iáwnym zdraycą zoſtał: y rebellią vcżynił/ y zwoyſkiem wielkim do Konſtántynopola ſię brał. SkarŻyw 88, 87; Ieſt też to nie mnieyſzey znák rebellij/ gdy Kśięża nie przeſtawáiąc ná práwie poſpolitym źiemſkim/ nowe práwo od Papieżow podáne/ ktore Ius Pontificium zową máią NiemObr 172; TAkiż poſtępek ma bydź in cauſa perduellionis, contra R. P. To ieſt/ gdyby kto czynił bunty contra Rempub. porozumiéwáiąc ſię z nieprzyiaćielem Koronnym [...] podał mu zamek ná zmowie: wzruſzał pacta & foedera z poſtronnémi pány: rebellią facto pokázuiąc SarnStat 420 [idem] 153; [BielKron 1597 74].

rebellija przeciw komu (3): ActReg 134; obacżmy ſię tu dla Páná Bogá we trzech głownych ſkázách/ ktore przedniemi przycżynámi vpadku być náyduię. [...] Wtora: vmyślna rebellia przećiw Bogu y Kośćiołowi iego PowodPr 17, 24.

rebellija czyja (1): iż te deſpekty y krzywdy/ w ſługách iego/ sſtáły ſie ſámemu Bogu: ktory iáko przed tym w rebelliey żydowſkiey przećiw Sámuelowi prorokowi mowił: [...] PowodPr 24; [Rebelija ryżanów nie zda się być barzo szkodliwa. AktaSejmikPozn 1589/76].

Szeregi: »rebellija i niezgoda« (1): Niderlántu wſpomnieć niechcę/ kráiu ták pyſznego/ gdźie/ co ſie kędy ná świećie náydowáło/ tám ſie było znioſło: by był chleb nie rozbodł/ á do rebelliey y niezgody/ kątá podobno ná świećie obfitſzego y naśiedleyſzego nie przywiodł. GostGospSieb +4.

[»sedycyje, rebellije«: W tenże Bęben wy tu po polſzcże bębniećie/ ná woynę trąbiąc/ sedycye/ rebellie ſtroiąc á ná roźlanie krwie Chrześćiańſkiey wyzywáiąc. ŁaszczOkulary H4.]

Przen [czego (= co się buntuje)] (1): Y tu vmieráć ćiáło ich [Adama i Ewy]/ ktorego ſię wſtydzili/ y pſowáć ſię w nierządney chući/ á do ziemie y prochu lećieć pocżęło. Y vcżuli ſpráwidliwe [!] karánie y rebellią ćiáłá poddánego ſwego. SkarŻyw 261.

Synonimy: bunt, burza, burzka, powstanie, rozruch, sedycyja.

Cf [REBELLIZOWANIE]

PP