[zaloguj się]
[pdf]

NAJDOWAĆ (345) vb impf

naj- (276), nåj- (24); nåj- NiemObr, KochPhaen, CzachTr (4); naj- : nåj- March1 (1:1), MurzNT (4:2), BibRadz (1: 1), Mącz (8:2), OrzQuin (2:1), GórnDworz (4:1), BiałKaz (1:1), CzechRozm (1:3), PudłFr (1:3), ArtKanc (1:1), LatHar (5:1), SarnStat (11:1); o oraz drugie a jasne.

Fleksja
inf najdować
indicativus
praes
sg pl
1 najduję najdujemy, najdujem
2 najdujesz najdujecie
3 najduje najdują
praet
sg pl
1 m m pers -chmy najdowali
2 m m pers -ście najdowali
3 m najdowåł m pers najdowali
f najdowała m an
n subst najdowały
fut
sg
3 m będzie najdować
imperativus
pl
2 najdujcie
conditionalis
sg pl
1 m bych najdował m pers
f bym najdowała m an
3 m by najdowåł m pers by najdowali
impersonalis
praet najdowåno
participia
part praes act najdując

inf najdować (19). ◊ praes 1 sg najduję (100). ◊ 2 sg najdujesz (9). ◊ 3 sg najduje (45). ◊ 1 pl najdujemy (46), najdujem (5); -em SkarKaz, SkarŻyw (2), PudłFr, LatHar; -emy : -em LatHar (1:1); ~ -emy (45), -ęmy (1) MurzNT; ~ -em(y) (20), -(e)m(y) (30). ◊ 2 pl najdujecie (1). ◊ 3 pl najdują (57). ◊ praet 3 sg m najdowåł (8). f najdowała (3). ◊ 1 pl m pers -chmy najdowali (1). ◊ 2 pl m pers -ście najdowali (1). ◊ 3 pl m pers najdowali (23). subst najdowały (1). ◊ fut 3 sg m będzie najdować (1). ◊ imp 2 pl najdujcie (1). ◊ con 1 sg m bych najdował (1). f bym najdowała (1). ◊ 3 sg m by najdowåł (2). ◊ 3 pl m pers by najdowali (2). ◊ impers praet najdowåno (4). ◊ part praes act najdując (14).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI i XVIII w.

1. Natrafiać, napotykać coś przypadkiem; invenire, reperire Mącz, Calep, Vulg; construere, deprehendere, quaerere Mącz (162): Reperio, Náyduyę/ z tráfunku potráfiam Mącz 279b, 318b; Calep 912b.

najdować kogo, co (30): March1 A3; FalZioł I 69d, 86d, 89c; Mieſzkali ná tych mieyſcách [...] Włochowie/ cżego ieſzcże y dziś znáki náyduią. BielKron 286v, 288, 457; Mącz 260d; KochPs 164; Bonifácyufz [...] ſkoro vbogiego náydował/ onego odziewał/ á ſam ſiebie obnażał SkarŻyw 496, 393. Cf najdować co gdzie.

najdować [ile] kogo, czego (6): Nálazł też tám Alexander w onym páłacu naczynie rozmáite złote/ s kámienia drogiego/ y krzyſztałowe bárzo miſthernie ſpráwione/ namniey ſrebrnych náydowáli. HistAl 112; BielSpr 46v; StryjKron 677. Cf najdować [ile] czego gdzie.

najdować co gdzie (19): IEmioło ieſth rozlicżne na drzewiech ie nayduią/ bo z drzewa wyrafta FalZioł I 154d, I 69d, 74a, 142b, III [1]d, IV 3d, V 117, 117v; Miech Glab 46; HistAl F6v; LubPs dd2v; BielKron 266v, 273, 290, 451; Ieſzcze ku lekkiemu rodzeniu ſłuży przy ſobie mieć tákiey pániey kámień ieleni/ ktory dlatego ták zową/ iż go poſpolićie w łáynie ielenim náyduią SienLek 114; StryjKron 487; KochPhaen 20; KołakCath A3v.

najdować [ile] czego gdzie (3): Wiele rodzáiow innych y źwierzu dziwnego wyobráżenia/ ryb/ ptakow w ſtronách pułnocnych náyduią BielKron 295v; KochPs 99; StryjKron 390.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): mało náiduięmy/ gdźieby ludźie v świata źli abo głupi [...] przeciwko panu Chriſtuſowi i ſługám iego co złego poczynali MurzNT 66.

a. O tekście (31): Acz też náyduyemy/ yákom wyſſſſey powyedźyał/ gdźye piſmo o koſcyelech KromRozm III E7.

najdować co (15): Nigdziéciém nienayduieſs nauki lepſſé naprzeciw zdrádliwym a krotkim roſkoſſám ciéleſnym [...] iako w żywocie miloſciwégo pana Iezu Kryſta OpecŻywPrzedm C3; Nigdźieciém zaijſté miedzy wielkoſcią wypiſaniá rozmaijtego ſſcżęſciá ſwiata tego mizernego nie nayduiemy ForCnRWiet Av; KromRozm II v3v; KwiatKsiąż H3v; SkarJedn 85; CzechEp 360; ReszPrz 32; ArtKanc O16v; LatHar +4v, 57, 245; WujNT przedm 4; SarnStat 750; PowodPr 36, 55.

najdować co w czym (8): KwiatKsiąż H3v; SkarJedn 85; ſtoiąc ſtátecżnie przy iedynym Páſterzu náſzym [...] głoſu iego y náuki [...] ſłuchamy y ná niey przeſtawamy/ którą w ſłowie Bożym opiſáną náyduiemy CzechEp 360; LatHar 57; WujNT przedm 4; SarnStat 750; PowodPr 36, 55.

najdować u kogo (4): CzechRozm 127; LatHar +4v; rozmáite náyduiem v świętych onych Oycow/ vcżyćielow y Doktorow náſzych/ modlitwy/ ktoremi ſię ſámi/ ácż okazáłey cnoty mężowie/ do tey świątośći prácowićie gotowali. LatHar 245; ReszPrz 32.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: to(ż) (2); iż (2), że (2), aby, żeby, co] (7): SeklWyzn f2; Naprzod náyduiemy w piſmie/ że Boga zowie Kryſtus Duchem/ á śiebie człowiekiem GrzegŚm 54; wpiśmie ty przykłády mamy/ że żywi/ vmárłych płákali/ y nie náyduiemy/ áby płácż ich piſmo gánić miáło. BiałKaz D2v; CzechEp 14, 313; ále nayduiemy nie ná iednym mieyſcu/ że ten przekład który Eráſmus gáni/ zgadza ſię zinſzemi Graeckimi [...] exemplarzámi. WujNT przedm 11, s. 319.

Zwrot: »najdować w piśmie« [w tym: co (2), o czym (4), [ile] czego (3)] (13): A odtychmiaſt nienayduiemy o vcżynkoch Iezuſa milego aż do dwunáſcie lat. OpecŻyw 31; PatKaz I 127v; SeklWyzn a3, f2; WYele nayduiem w pyſmie pogańſkim y też krzeſciańſkim/ wielmożny panie Staroſta otich ludziach SeklKat A2; KromRozm II v3v; GrzegŚm 54; RejZwierc 260v; A tákich mieyſc tym równych w piſmie ſwiętym bez licżby wſzędy náyduiemy. RejPosRozpr b4; BiałKaz D2v; WysKaz 33; WujNT 319; PowodPr 36.
2. Zastawać; invenire Vulg (3):

najdować co jakie (2): A gdy nieczyſty duch wynidźie od człowieká/ [...] ſzukáiąc odpoczynienia/ á nie náyduie. Tedy mowi: Wrocę ſię do domu mego ſkądem wyſzedł. A przyſzedſzy náyduie puſty/ vmiećiony/ y ochędożony. WujNT Matth 12/44, Luc 11/25.

W przen (1):

najdować kogo gdzie (1): kto ráno wſtawa/ náyduie ią [mądrość] v drzwi ſwoich. SkarKazSej 664a.

3. Odnajdywać; o obiektach zaginionych lub takich, o istnieniu których się wie (37): GórnDworz S2; KochPieś 9; Więc też ſą drudzy co ie Szukáyłámi zową/ Co náyduią miſternie y przemyślną głową [...] Jeſli cżego przed domem/ ná roli odeydźie: Przed tymi fię ſzukáyły nie ze wſzytkim zeydźie. KlonWor 72.

najdować kogo, co (25): Nienáyduie ten ſtrzáły wczás/ który ſtrzela ná gęſty lás. March1 A4; OpecŻyw -146; March2 V3v; MurzNT 29v [2 r.]; Abowiem kto mnie náyduie znaydźie żywot [qui invenit me invenit vitum]/ á otrzyma łáſkę v Páná BibRadz Prov 8/35; GórnDworz N3v; HistRzym 47v; RejPos 275; Brutus [...] náydował liſty y przecżytał/ co ſię dźiało BielSpr 47v; SkarŻyw 70, 234; CzechEp 23; WysKaz 13; wąſka ieſt drogá ktora wiedźie do żywotá: á máło ich ieft/ ktorzy ią náyduią [qui inveniunt eam]. WujNT Matth 7/14, 5. 30; SkarKaz 84a; SkarKazSej 667a. Cf najdować kogo, co gdzie.

najdować kogo, co gdzie (6): KrowObr 219v; RejPos Rozpr c4; CzechRozm 5v; Tám gdy záſie iego powinowáći náydowáli: á onemi ſłowy gábáli/ vćiekł/ od złych ſłow vſzy kryiąc SkarŻyw 167; WujNT Aaaaaa; CzahTr [D]v.

W różnych połączeniach strukturalnych z czasownikiem „szukać” (11): Sżukám matki bożé/ a nienayduię iedno ſliny/ bicié/ a rany/ bos ſie wſſytka w to obrocila. OpecŻyw 146; MurzNT Matth 7/7; Szukać pośmiewácż mądrośći/ á nienáyduie [Quaerit derisor sapientiam et non invenit] Leop Prov 14/6, *B4v, Luc 11/10; RejPos 275; BudBib Prov 14/6; BudNT Matth 7/8, Luc 11/10; W tym żywoćie ludźie wielkimi pracámi odpocżynienia y beſpiecżeńſtwá ſzukáią/ lecż od złych żądz zwiedźieni nie náyduią WysKaz 10; WujNT Luc 13/7.

W przeciwstawieniu: »utracać... najdować« (1): Pan rzekł: Kto zdrowie ſwoie miłuie: tráći ie. A kto ie vtraca/ náyduie ie. SkarKazSej 667a.

W przen [co] (1): Iuż was nie ſwymi ſłowy (bo do ták wielkiey chęći moiey/ równych á ſpoſobnych y ſiebie nie náyduię) ale Apoſtołá Páná Chryſtuſowego [...] ś. Páwłá/ ſłowy proſzę y napominam ReszPrz 92.
4. Pozyskiwać, zdobywać; stawać się posiadaczem lub użytkownikiem; invenire PolAnt, Vulg; quaerere Mącz; petere Modrz (35): Mącz 336c; Calep 558b, 687a; Chćiwośćią zięty/ ácż w pracey vmiera/ Niedba: nádźieią zyſku/ pot/ cukruie. Lecż/ gdy im głębiey kopa/ mniey náyduie GrabowSet V3, X3v.

najdować kogo, co (22): OpecŻyw 147v; MiechGlab 22; MurzNT 29v; KrowObr 96; Mącz 438d; GórnDworz C5, D4v; RejPos 175v; BielSpr 7; BudBib Iob 31/25, 37/23; bo to nieprzyſtoi żeby żeglarze ábo ſprawcy okrętow/ mieli onych náydowáć ktorzi chcą ná morze iecháć ModrzBaz 43; SkarJedn 352; Kto ma rozum/ to wſzytko vważy/ á wſzędźie Láſkáwość páńſką náydowáć będźie. KochPs 166; Day Boże nam do pokuty z grzechów/ do Sákrámentow kośćielnych/ do dobrych vczynkow/ w kthorych Chryſtuſa náyduiem/ ták prętkie y chętliwe powſtánie. SkarŻyw 26, A4, 198, 240, 440; KochDz 104; Y yprzyſzedł głod ná wizytkę źiemię Egiptſką y Chánáneyſką/ y wielki śćiſk: y nie náydowáli żywnośći Oycowie náſzy [et mon inveniebant cibos patres nostri]. WujNT Act 7/11. Cf najdować co czemu; co gdzie.

najdować [ile] czego (2): gdy kto przes ſen Wiele ſkarbow naiduie Wſtawſzy rano przed ſię Lotrem Wſpomożenia nieczuie. RejKup Bv; CzechRozm 259v.

najdować co czemu (1): zá rádą á zá náuką ludzi omylnych/ ktorzy nas ktemu wiedli/ y ták nas w tym iśćili/ iżechmy tymi rozmáitemi kſtałty [...] miłoſierdzye Páná ſwego/ y zbáwienie duſzam náſzym náydowáć mieli. RejPos 177v.

najdować co gdzie (3): W tey gorze náyduią drogie kámienie Adámánty iáſne. BielKron 277v; Mącz 345 c; Bogá naprzód á cnotę przed ocżymá ſwemi Máiąc/ práwą ſzcżęśliwość/ náyduią ná źiemi. KołakSzczęśl A3v.

W połączeniu z czasownikiem „szukać” (1): A gdy nieczyſty duch wynidźie od człowieká/ chodźi po mieścách bezwodnych ſzukáiąc odpoczynienia/ á nie náyduie. WujNT Matth 12/43.

Przysłowie: Amicos res invenit, Bogáctwá náyduyą przyiacielá. Mącz 353a.
Szereg: »najdować i otrzymywać« (1): ludzie ktorzy owſá tego tzárowánego pożywáią/ wietzne lekárſtwo duſzom ſwoim náyduią y otrzymawáią KrowObr 96.
Zwrot: »naleźć łaskę« (1): człowiek złoſciwy a wyſtępca z woley twoiey ſwiętey nienayduie nigdy łaski przed oczyma twoiemi RejPs 147v.
5. Stwierdzać; comperire, existimare Mącz; putare Modrz [w tym: co, kogo (142)] (146): LibLeg 11/90v, 159v; RejPos 147v; KromRozm II g3, h2v; vrádzili tedy precż ciągnąć náyduiąc przycżyny iż źymá záchodzi BielKron 315, 393; Mącz 279a, 416d; Prot C4; GórnDworz L8v, S2; nigdy ſwiát nie náydował prawdziwych przycżyn do wiernych Páńſkich/ iedno potwarzámi á rozlicżnemi wymyſły záwżdy przeſládował wierny Koſcioł iego. RejPos 336; BiałKaz C3v; CzechRozm 4; KochPs 60; á iſz świętá wáſzego w ſwych nieżycżliwych ſercách znośić niemogą [heretycy]/ przycżyny wáſzey rádośći nienáyduią SkarŻyw 567, 89; CzechEp 235; PudłFr 64; JanNKar C3, E2, E3v; STátut Królá Alexándrá Stryiá náſzégo ták ij wykłádáć y rozumieć náyduiemy/ iáko ſłowá tego Státutu ſáme w ſobie brzmią SarnStat 84.

najdować co u kogo (4): GórnDworz C5v; Záwſze więtſzą gotowość ia v tych náyduię/ Właſnie Polánowſkiemi iuż tho wiedz názwáni/ Bo mężnemi ſpráwnemi záwſze Ią widani. PaprPan Iv, G; JanNKar Dv.

najdować co do kogo (2): Ieſli záś kto/ nic brody nie vſtrzyga/ y do tego náyduią winę: we zbroi powiedáią bárzo s nią zle. GórnDworz L6; Brodá do Wąſá/ ſwégo ſąśiadá/ tę wádę Naydowáłá/ że przed nią wysſzé mieyſce bierze KochBr 151.

najdować co w kim, w czym (51): OpecŻyw 23, 130, 131, 133, 134; KromRozm I P; MurzNT Ioann 18/38; Leop Luc 23/4, 22, Ioann 18/38, 19/4, 6; In hoc re nihil reperio quod tantopere laudem, Nic w tey rzeczy nie náyduyę co bych owſzeki miał chwalić. Mącz 279b; Prot C; SienLek 28; GórnDworz C7v, H5v, L7; HistRzym 110v; HistLan F4v; RejZwierc 219; BudNT Ioann 18/38; StryjWjaz A2; tegoć żadną miárą pozwolić nie mogę; áni mi ſie też to godźi; ponieważ w náuce Páńſkiey co inſzego nayduię CzechRozm 234v; SkarJedn 41, 335; SkarŻyw 538 [2 r.]; KochPieś 5; Cóż wżdy oſobliwégo w Tyrſidźie nayduieſz/ Ze go nieſzláchetnico dźiś nád mię miłuieſz? PudłFr 32; Ale chęć/ ále miłość/ kiedy w kim nayduię/ Bądź z gmáchu ſłomiánégo/ ia go wnet miłuię. PudłFr 47; GrabowSet A2, D2, Nv, Y; OrzJan 57; y niech żadney rzecży nie prágnę w ktorey ćiebie [Boże] nie náyduię. LatHar 22; Rzekł Piłat do celnieyſzych kápłanow/ y ludu poſpolitego: Nie náyduię żadney winy w tym cżłowieku. LatHar 722, 724, 732 [2 r.], 733; Abowiemći chcenie przy mnie ieſt; ále wykonánia dobrego w ſobie nie náyduię. WujNT 1.Rom 7/18, Luc 23/4, Ioan 18/38, 19/4, 6, Act 23/9, s. 537; CzahTr G3; Slicznégo niebá/ wnetże vpátruię Wielką niepewność: we wſzytkim náyduię GosłCast 68.

najdować co przy kim (1): Więtſzą mądrość y męſtwo ia przy tym náyduyę/ Ktoby go tym celował tákiego nie cżuię. PaprPan X3.

najdować co nad czym (1): Nád to, po/ c/ nigdy ćienkiéy kréſki nád/ z/ nie náyduiemy. JanNKar E2.

najdować co komu w czym (1): Ták iákom indźie wſpominał żem proſtak do rady/ Leć w tym ſobie tu przećię nie nayduię wady. CzahTr G2.

najdować co jakie (2): Sciány też onego páłacu były z błach złotych/ kthore łamiąc Macedonowie náidowáli iáko pálec w miąſz HistAl Hv; ZawJeft 39.

najdować kogo, co jakim (4): prośił Gedeon znáku zwycięſtwá od Bogá/ położywſzy wełnę ná zyemi ſuchey/ którą przemienną náydował/ cżáſem mokrą cżásem ſuchą BielKron 50; Mącz 394d; Lecż ćię godnym náyduię Bym ćię cżćił/ miłuiący GrabowSet Fv, E2v.

najdować co jakiego w kim (5): MurzNT Luc 23/14, 22; Bog w nas nic dobrego nienáyduie/ iedno grzech KrowObr 56; BibRadz Act 23/9; GrabowSet Y2v.

najdować co być czym (1): obacżmy ſię tu dla Páná Bogá we trzech głównych ſkázách/ ktore przedniemi przycżynámi vpadku być náyduię. PowodPr 17.

najdować kogo, co być jakiego, jakie (16): OpecŻyw 141v; PatKaz I 15; BielKron 80; Mącz 322c, 337b; OrzQuin I [2 r.], O2v; GórnDworz D4; Wtory obycżay ſzykowánia ſtárzy Rycerze náydowáli być lepſzy nád pirwſzy BielSpr 20v; PaprUp Lv; A ſwoy mdły ſmyſł wydawam/ Z tym ćiężarem co cżuię/ Y który więtſzy niż ſwą moc náyduię. GrabowSet D3v; Abowiem nie náyduię uczynków twoich zupełnych przed Bogiem moim. WujNT Apoc 3/2; SarnStat 13, 164; GosłCast 26.

najdować kogo, co być jakim (3): náydował gi [dworznina] być godnym łáſki káżdego wielkiego páná GórnDworz D2v; PudłFr 78; SarnStat 1131.

najdować kogo jak (1): Ci co myę ták náydowáli wſſytko złe mówili LubPs K3v.

najdować [ile] czego (1): Gdy ſię dáley nabożeńſtwu Papieſkiemu przypátruię [...] tym więcey rożnośći/ y pomięſzáney gliny fundámentu ich náyduię. CzechEp 230.

najdować czego w kim (1): iáko mi tho wcżorá zádano/ żebych ia/ dla vbliżenia ſławy Dworney pániey/ náidował cżegoś wrzecży nieſpełná w Dworzáninie GórnDworz Eev.

najdować jakiego (2): Mącz 510a; oba Panowie Ociec y Sin barzo poddane mielowali/ nadnie wiernieiſzich y ziczliwſzich ſobie nienaidowali PaprUp C4v.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym: z zapowiednikami to (6), tak (3); iż (12), że (3), czym, aby] (20): PatKaz I 102; UstPraw C4v; Náydowáli to vcżeni ludzye/ iż w Scytiey ná wſchod ſłońcá y ná pułnocy naſtárſzy ludzye ná świecie BielKron 9, 418v; GórnDworz E; GrzepGeom B4; BielSpr 22v; WujJud 83v; ModrzBaz 113v; CzechEp POrz *3; NiemObr 56; WujNT 509; SarnStat 79, 89, 104 [2 r.], 399, 711, 1230; SkarKaz 455b.

W różnych połączeniach strukturalnych z czasownikami oznaczającymi obserwowanie lub badanie [w tymi obaczyć, rozmyślać, rozważać, wywiedzieć się] (4): RejPs 179v; MurzNT Luc 23/14; Rozum człowieczy [...] im częśćiéy co rozmyśla/ tym przeſtrzeniéy ſobie w óney rzeczy czyni/ tym więcéy obaczay náyduie GrzepGeom B4; BudBib Eccle 7/27.

Zwroty: »około łaski a przyjaźni najdować dać się« = pokazać się łaskawym (1): acz kolwyek Crol Ian Vaſzey C.M. nyepraw, awſzakze Ceſarz yego miloſcz dla Cro yego M. nyeodmavya thego yszby syą około lasky a przyaſſny naydowacz dal yeſly by Crol Ian sluſznem obyczayem, awczaſſ v yego Ces My. thego svkal. LibLeg 7/34.

»rownia nie najdować« (1): Piękna pánno/ któréy my równia nie nayduiem: Piękna pánno/ któréy to ſmiele przypiſuiem PudłFr 73.

»najdować u ſiebie, iż ...« (2): Stárzy walecżnicy/ náydowáli to v ſiebie/ iż táka ordynácya woyſká/ pożytecżnieyſza ieſt niżli gránowita BielSpr 22v; GórnDworz R.

Szereg: »najdować i sądzić« (1): dvchownemv ſądv przyſluſſe naidovacz y ſądzicz wlaſnego abo nie wlaſnego loza i vrodzenia. ComCrac 20v marg.
а. O postępowaniu sądowym [czym] (2): y áby ſie wſzyſtkiému wedle ſpoſobu opiſánégo dźiało doſyć/ nálazłkiém Séymowym náyduiemy to obiáſniáiąc SarnStat 492.
Zwrot: »prawem najdować« (1): A tych nie tylkoby miał być vrząd ſędzić/ ále też y iednáć niezgodne [...] á ieſliby inácżey porownáć niemogli/ tożby dopiero vśiadſzy ná ſądźie mieli práwem náydowáć [causas cognoscendi ac unicigue ius suum redendi.] ModrzBaz 91.
6. Wymyślać; construere, invenire Mącz (45): Invenio, Náyduyę/ wynáyduyę/ wymyślam/ ſmyślam. Mącz 482c.

najdować kogo, co (24): BielŻyw 53, 57; GroicPorz dv, d2; BielKron 78v, 306v; KwiatKsiąż F2; Mącz 422d; GórnDworz E7; Trzebá przeto temu lekárſtwo náydowáć/ áby Rzecżpoſpolita/ dla niekaránia złych/ niebyłá karána y nie vpádła. [Medendum igitur huic rei, ne Respublica propter impunitatem malorum plectatur et concidat.] ModrzBaz 64v; Oczko 2; Tyran ſrogi/ Niſzczyć ié/ co raz nowé náydował drogi. KochPs 158; SkarŻyw 162, 583; Rękámi ſwymi iáko czytamy on ćiebie [Manicheusza] vcżynił/ tego nigdy słowem Bożym nie dowiedzie, á ty ſobie inſzego ſtworzyćielá náyduieſz? CzechEp 180 marg; KochSob 61; ArtKanc K20v; PaprUp L2v; OrzJan 88; LatHar 506; JanNKar C3v; SkarKaz 486a; CzahTr G; KlonWor ded **3.

najdować czego a. co (1): Nád to iéſzcze złodzieyſtw/ y cudzołoſtw bałwany chwalili/ y w piekle Bogow [...] náydowáli. StryjKron 145.

najdować czego (po przeczeniu) (10): GroicPorz c3, nnv; Strum C4; nienáyduiąc inney rády [Teophil] vćiekł ſię do Cżárnokśiężnika do Zydá SkarŻyw 171; PudłFr 70; GórnRozm M2, N2; ActReg 173; GrabowSet Rv. Cf najdować czego (po przeczeniu) w czym.

najdować czego (po przeczeniu) w czym (1): Słów ták wielé w ięzyku twoim nienáyduię/ Iáko ia/ pánie/ twóy dóm miłuię KochPs 36.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: nic; jako(by) (2), aby, coby, czemby] (5): MurzNT 51; A ták iuż y po przyſciu tego obieczánego zbáwicielá/ gdy iuż były ty ſwięte obietnice otworzone ná wizytki narody tego ſwiátá/ nie inſzego nie náyduiemy coby komu pomoc miáło/ iedno wierna á ſtátecżna wiárá o tym Pánu twoim RejPos 117v; SkarJedn 246; BielSjem 16; WujNT Act 4/21.

W połączeniach z czasownikiem „szukać” (3): MurzNT 158v; LatHar 709; Arcykápłani y Doktorowie y czelnieyſzy z ludu ſzukáli go ſtráćić: ále nie náydowáli coby mu vczynić WujNT Luc 19/48.

Zwrot: »wyszcia nie najdować« (1): Siedzę iáko w okowách/ wyſzćia nie náyduię/ Oczu prze zbytni ſwóy płácz nie czuię. KochPs 131.
7. Postanawiać (7):

W połączeniu szeregowym (1): Thák vſthawiamy/ náyduiemy/ opowiedamy/ y vtwierdzamy/ pod duſznym zátrácenim/ áby nam wſzelkie ſtworzenie było poddáne. KrowObr 34.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikami: tak (2), to (2); aby (7)] (7): Diar 51; KrowObr 34; Mącz 45b; Wiele ich było/ ktorzi [...] náydowáli [qui sint] to: áby káżdego w tey Rzecżypoſpolitey mieſzkáiącego wſzytek z máiętnośći dochod ſzácowano ModrzBaz 120, 120; SarnStat 225, 277.

Synonimy: 1. natrafiać, spotykać; 2. potyć; 5. sądzić, trzymać, twierdzić; 6. wymyślać.

Formacje współrdzenne: najdować się, przenajdować, wynajdować, wynajdować się, znajdować, znajdować się.

Cf NAJDOWAN, NAJDOWANIE, NAJDUJĄCY

DD