Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [NALEŻYSTY]

Następne hasło: NALĘŻONY »

NALEŻYTY (12) ai

a pochylone; teksty nie oznaczają é.

Fleksja

sg
m	N		f	N	nåleżytå
m	A	nåleżyty	f	A

pl
N	subst	nåleżyt(e)
G		nåleżytych
D		nåleżytym
L		nåleżytych

sg m A nåleżyty (3). ◊ f N nåleżytå (1). ◊ pl N subst nåleżyt(e) (1). ◊ G nåleżytych (2). ◊ D nåleżytym (1). ◊ L nåleżytych (4).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI i XVIII w.

Znaczenia

1. Taki, jak należy, jak być powinien; właściwy, stosowny, odpowiedni (2)
2. Dotyczący czegoś, odnoszący się (3)
3. Pożyteczny (3)
4. Ważny, istotny (4)

1. Taki, jak należy, jak być powinien; właściwy, stosowny, odpowiedni (2): Krole y Pány Chrześćiáńſkie w niektorych rzecżách należytych przeſtrzęgał [!] SkarŻyw 31.

należyty komu (1): niech by było myſliſtwo wſzelákie/ y káżda krotochwilá wielkiemu pánu należyta. GórnDworz Ii2v.

2. Dotyczący czegoś, odnoszący się [czemu] (3): SkarJedn 37, 114; My też w rzeczách wielkich kośćiołowi Bożewy Rzeczypoſpolitey należytych: pierwey ſię do modlitwy vćiekaymy. SkarKaz 609b.

3. Pożyteczny [czemu] (3): Nálázło by ſie ieſzcże y inych śiłá cnot/ cżłowiecżemu dobremu należythych/ ále pothy iuż niechay kres thego wylicżánia będzie GórnDworz Hh3, Dd8.

Szereg; »zdrowy i należyty« (1): A gdy ich [posłów] obieránie minie [...] ſámi od ſwey głowy y áffektow ſwoich/ zdrowym y należytym kroleſtwu rádom ſeymowym przeſzkody y zamiefzki/ iákie mogą/ czynią SkarKazSej 694a.

4. Ważny, istotny (4): ábyſmy vważyli v śiebie pilnym obmyſłem y nabożnym ſercem/ on bárzo należyty ártykuł wiáry náſzey SkarKaz 633a.

należyty czemu (2): A iákoż to ná złe poſtępki iego nie zezwala: kto złego ná vrząd ták należyty ludzkiemu zbáwieniu ſtáwi? SkarKaz 610a, 418a.

Szereg: »wielki i należyty« (1): Y chcąc pokázáć iáko mu wielki y należyty vrząd zlecał: oſobliwemi go dárámi y przywileymi nádáć chćiał SkarKaz 577a.

Synonimy: 1. przyzwoity, własny; 2. podlegający, podległy; 3. pożyteczny; 4. ważny.

Cf NALEŻNY, [NALEŻYSTY], NIENALEŻYTY