[zaloguj się]
[pdf]

NASPIŻOWAĆ (10) vb pf

naspiżować (7), naszpiżować (3); naspiżować RejRozpr, RejKup, GliczKsiąż (2), Leop, KlonFlis; naszpiżować MiechGlab, HistLan; naspiżować : naszpiżować BielKron (1:1).

Oba a jasne; o prawdopodobnie jasne (tak w -ować).

Fleksja
inf naspiżować
praet
sg pl
3 m naspiżowåł m pers naspiżowali
n subst naspiżowały
plusq
sg
3 m był naspiżowåł
imperativus
sg
2 naspiżuj
impersonalis
con by naspiżowåno
participia
part praet act naspiżow(a)wszy

inf naspiżować (1). ◊ fut 3 sg naspiżuje (2). ◊ praet 3 sg m naspiżowåł (2). ◊ 3 pl m pers naspiżowali (1). subst naspiżowały (1). ◊ plusq 3 sg m był naspiżowåł (1). ◊ imp 2 sg naspiżuj (1). ◊ [impers con by naspiżowåno.] ◊ part praet act naspiżow(a)wszy (1).

Sł stp brak, Cn s.v. spiża, Linde XVI – XVII w.

1. Zgromadzić zapasy (8): Widze yż na ſpizowali Wſyczy ſię dobrze wybrali Iakoż ya ſnimi z rownać mąm Iam vboſtwo/ znych każdy Pan RejKup v6v.
[Zwrot: »naspiżować sobie spiże«: y náſpiżowáli ſobie w nim [w zamku] ſpiże/ zbroie [Et posuerunt arma et escas] Leop 1.Mach 1/37 (Linde).]
Przen [czego] (2):

W połączeniu szeregowym (1): Poſpolicye Bákálarzowye dziecyom piſſą wokábuły dwye ſlowye po łáćinie/ á dwie po polſku/ [...] Kthory ſpoſob vcżenya [...] nye bárzo zły yeſt/ ábowim ták dziecyę [...] rzecży łáćińſkyey ſobye nábędzye/ náłoży/ y yákoby náſpiżuye. GliczKsiąż I8v.

Szereg:»nabyć albo naspiżować« (1): żadney wiádomosći o rzecżách ten cżłowyek nye może ſobye nábyć álbo náſpiżowáć/ ktory ſam tylko w kącye myęſzka/ nye máyąc żadnych ſchacek álbo towárzyſtwá z ludźmi. GliczKsiąż L3. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]
a. Zgromadzić zapasy żywności [co [= w czym]] (5): MiechGlab 9; Y tám przedſię [na wojnie] náſſy płużą Więcey niż pan woyną ſłużą Bo mu iuż naſpiżuy wozy Day rydl ſiekierę powrozy RejRozpr E; A Simon záś pobudował zamecżki w źiemi Zydowſkiey/ [...] ieſzcże y káżdj zamecżek náſpiżował [et posuit alimenta in munitionibus]. Leop 1.Mach 13/33; BielKron 319v; [Ujachaliśmy tym wiatrem mil siedmnaście, a iż co dalej, mocniej wiał, nie mogąc bezpiecznie stać na ankorach [!] [...] tylko naspizowawszy galery [...] puściliśmy się do jednej skały, nazwanej Schivari RadzPodróż 226].

naspiżować czego (1): náſzpiżował był Iozeph w káżdym mieście onego kroleſtwa [egipskiego] pełne ſzpichlerze zboża BielKron 17.

Zwrot: »naspiżować szpichlerze« [szyk zmienny] (1): BielKron 17; [Gdy z rozmáitych mieśc náwożono żytá/ roſkazał Szkánderbeg/ áby ſobie każdy mieſzcżánin Kroieńſki náchował żytá/ y ſzpichlerze mieśckie żeby ták náſpiżowano/ iżby ná cáły rok żołnierze mieli żywnośći pogotowiu BarlBaz 277 (Linde)].
2. Włożyć wiele (z subiektywnym odczuciem wielości) (2):

naspiżować czego do czego (1): Po to łucżywo gdy zaydźie do boru/ Ná ſpiżuie go niemáło do woru KlonFlis F3v.

naspiżować co czym (1): Kupiwſzy tedy ſkrzynię rzkomo dla pieniędzy/ Nákładł do niey kámienia/ bo też w oney nędzy Nie mogł mieć co inego/ coby tám w niey chował/ Owa cżym mogł tedy ią chudziec náſzpiżował. HistLan C2.

Synonimy: 2. nakłaść, nazbierać.

Formacje współrdzenne cf SZPIŻOWAĆ.

Cf [NASPIŻOWANIE], NASPIŻOWANY

DJ