[zaloguj się]
[pdf]

NASTROIĆ (14) vb pf

a oraz o jasne.

Fleksja
inf nastroić
praet
sg pl
1 m m pers -smy nastroili
2 m -ś nastroił m pers
3 m nastroił, nastroj(e)ł m pers nastroili, nastroili są
plusq
sg pl
3 m był nastroił m pers byli nastroili
conditionalis
pl
3 m pers by nastroili
impersonalis
praet nastroj(o)no

inf nastroić (3). ◊ fut 1 sg nastroję (1). ◊ 2 pl nastroicie (1). ◊ 3 pl nastroją (1). ◊ praet 2 sg m -ś nastroił (1). ◊ [3 sg m nastroił, nastroj(e)ł.] ◊ 1 pl m pers -smy nastroili (1). ◊ 3 pl m pers nastroili : nastroili są RejPs (1:1). ◊ plusq 3 sg m był nastroił (1). ◊ 3 pl m pers byli nastroili (1). ◊ con 3 pl m pers by nastroili (1). ◊ impers praet nastroj(o)no (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVIII w.

1. Przygotować, przyrządzić [co] (11):

nastroić dla kogo (1): Z ſtołu téż nic nie zchodźi/ to ſámi baczićie/ Ziémy cokolwiek ieno dla nas náſtroićie. PudłFr 8.

Zwrot:»hadrunek nastroić« = zwaśnić (1): Certamen contrahere, Hadrunek náſtroyić. Mącz 461b.
Przen (9): O bezecne łákomſtwo/ o márna zazdrośći/ Coż to dwoie przynośi ná ſwiát dziwnych złośći. A cożkolwiek ná ſwiecie omylnego broią/ Wierz mi że ći pánowie dwá/ wſzytko náſtroią. RejWiz 174v.

nastroić komu (3): Szalenieſmy vdziáłáli: Zeſmy złe ptaki zmierzyli/ A ſobie śmierć náſtroili. BierEz S2v; RejPs 83, 93.

nastroić przeciw komu (1): RejPs 83 cf »umysł sprzeciwny nastroić«.

nastroić na kogo [= przeciw komu] (2): RejPs 209v; pátrz coć tu w tych kſiąſzkach ná cię náſtroiono/ Młodzyeńcáć w twey oſobie ná plác wyſtáwiono RejWiz 194v.

nastroić na co [= w jakim celu] (1): Obfitoſcią krwie ſtrzały ſwe ták hoynie nápoię/ A ná pożárcie ciał ludzkich oſtry miecż náſtroię LubPs gg6.

Zwroty: »smętną myśl nastroić« = być smutnym (1): Przecz nie powież czemus tak ſmętną myſl naſtroił RejJóz G5.

»sidła nastroić« (2): zda ſie iem/ iż ich ſideł ktore náſtroili iuż nigdy żadny obáczyć niemoze. RejPs 93, 209v.

»ku szkodzie nastroić« (1): A ſnadz máło ták ſtych przypraw których by ku ſzkodzie káżdemu nienáſtrogili RejPs 93.

»umysł sprzeciwny nastroić« = mieć wrogie zamiary (1): wiele ich ieſt á práwie vmyſl ſprzećiwny naſtrogili ſą ſobie przeciw mnie. RejPs 83.

a. [Prawdopodobnie: Sformować wojsko: Názáiutrz záś Agámemnon lud náſtroił. HistAl 1510 3v.]
b. [Wybrać, przeznaczyć kogoś do czegoś [kogo]: A wszak Pan Bóg o tego ministra pieczą swą świętą miał, który nastrojeł jednego człowieka z służebników biskupich, a jego potem dziwnym obyczajem z onego więzienia wybawieł. AktaSynod I 109.]
2. Przyrządzić wiele (z subiektywnym odczuciem wielości) [czego pl na kogo] (1):
Przysłowie: z nieobaczká wtyż doły wpádáią ktorych námię byli náſtrogili. RejPs 51.
3. Nadać określony, wlaściwy ton [co] (2):
Zwrot: »nastroić struny« = concordare fides Mącz [szyk zmienny] (2): Mącz 65b; łatwiey ná kobzie dwie ſtrunie náſtroić/ niż trzy/ żeby ſie s ſobą zgadzáły. GórnDworz M2v.

Synonimy: 1. nagotować, narządzić, przygotować, przyrządzić, sprawić.

Formacje współrdzenne cf STROIĆ.

Cf NASTROJENIE, NASTROJONY

JR, TK