![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.55d5b47a78d5.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[Słownik Polszczyzny XVI wieku]](/static/img/spxvi-logo.9e6c364a84ff.png){kind=logo}
![[Szukaj]](/static/img/icons/magnifier-left.03d386f15d93.png){kind=icon}
| « Poprzednie hasło: [PRZYGORZKSZY] | Następne hasło: PRZYGOTOWAĆ SIĘ » |
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.783deef3e87f.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}
PRZYGOTOWAĆ (45) vb pf i impf
pf (44), impf (1) [1 sg praes] Mącz 279d.
Oba o oraz a jasne.
| inf | przygotować |
|---|
| praet | ||||
|---|---|---|---|---|
| sg | pl | |||
| 1 | m | przygotowåłem, -m przygotowåł | m pers | |
| 3 | m | przygotowåł | m pers | przygotowali |
| f | przygotowała | m an | ||
| plusq | ||
|---|---|---|
| sg | ||
| 3 | m | przygotowåł był, był przygotowåł |
| imperativus | ||
|---|---|---|
| sg | pl | |
| 2 | przygotuj | przygotujcie |
| conditionalis | ||||
|---|---|---|---|---|
| sg | pl | |||
| 1 | m | m pers | bychmy przygotowali, bychom przygotowali | |
| 3 | m | by przygotowåł | m pers | by przygotowali |
| impersonalis | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| praet | przygotowåno | |||||
| fut | przygotuje się | |||||
| participia | ||||||
| part praet act | przygotowåwszy | |||||
| inne formy | ||||||
| fut i praes sg 1 - przygotuję; fut i praes sg 3 - przygotuje; fut i praes pl 3 - przygotują | ||||||
inf przygotować (10). ◊ fut i praes 1 sg przygotuję (4). ◊ 3 sg przygotuje (2). ◊ 3 pl przygotują (1). ◊ praet 1 sg m przygotowåłem, -m przygotowåł (2). ◊ 3 sg m przygotowåł (6). f przygotowała (1). ◊ 3 pl m pers przygotowali (2). ◊ plusq 3 sg m przygotowåł był (1) BibRadz, był przygotowåł (1) BielKron. ◊ imp 2 sg przygotuj (2). ◊ 2 pl przygotujcie (3). ◊ con 3 sg m by przygotowåł (2). ◊ 1 pl m pers bychmy przygotowali (2), bychom przygotowali (1) OpecŻyw (2:1). ◊ 3 pl m pers by przygotowali (2). ◊ impers praet przygotowåno (1). ◊ fut przygotuje się (1). ◊ part praet act przygotowåwszy (1).
Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVIII w.
- (Z)robić coś na użytek przyszłości, zwłaszcza bliskiej
(45)
- W przen (1)
- Przen (5)
- a. Sporządzić, wykonać
(8)
- α. Przyrządzić posiłek (7)
- b. Nagromadzić, zaopatrzyć się (7)
- c. O wojsku: wystawić (1)
- d. Przysposobić kogoś do pełnienia określonej funkcji lub sprostania określonej sytuacji
(13)
- W przen (9)
przygotować czego komu (1): Y rzekł Dawid/ Solomon ſyn moy pácholę młode/ á dom (potrzebá) budowáć Iehowie wielmożny/ známienity/ á sławny po wſzech ziemiách/ á ták przygotuię mu teraz (wſzego) y zgotował Dawid mnoſtwo (wſzego) przed ſmierćią ſwą. BudBib 1.Par 22/5.
przygotować komu przez co (1): WSzechmogący wiecżny Boże/ ktoryś racżył Synowi twemu ćiáło y duſzę wielebney Pánny y mátki Máryey przez ſpráwę Duchá S. Przygotowáć/ miáſto godnego do mieſkánia páłacu/ day nam to [...] LatHar 483.
przygotować co (7): A Wſzákoż Pan przygotował był rybę wielką kthora połknęłá Ionaſzá BibRadz Ion 2/1; Apparare ludos, Przigotowáć gry. Mącz 198d; Ieden drugiego ſtroiem przenieść vśiłował/ Zaden dla głośney ſławy koſztu nie żáłował. [...] Biſkupi ſwe vbiory dla ſtanow godnośći/ Swietnie przygotowáli s przeważney hoynośći StryjWjaz Bv; A wy o zacné Muze/ [...] Przygotuyćie łóżnicę/ w któréy on ofiáry/ Słuſzné Cyprydźie odda zá tákowé dáry. Zgotuyćie nowy Tálam z obićia drogiégo/ Przyſtrzębćie złotem zewſząd OstrEpit A2. Cf przygotować co komu; co prze kogo.
przygotować co komu (3): Gdyż wieſz żeć záwżdy wiecżne ieſt kroleſtwo iego. A to wiedz żeć ie ten Pan tobie przygotował/ Ieſliż mu ſie cnotliwie tu będzyeſz záchował. RejPos Ooo5v; Thobie chwałá Boże moy, y też dźiękowánia/ iżeś náwiedźił lud ſwoy z ſwego śmiłowánia. A coś nam w ſwym Kośćiele racżył przygotowáć/ dayże nam tego wdźięcżnie od ćiebie vżywáć ArtKanc N16v. Cf »drogę przygotować«.
przygotować co prze kogo [= dla kogo] (1): Triclinia sternere, Przigotowáć/ przipráwić prze goście ſiedzenie. Mącz 414d.
przygotować komu (1): Przyſiągłem to Dawidowi ſłudze memu wiernemu/ Ze ná wieki przygotuię zacność potomſtwu twemu/ Od narodu do narodu zwirzchność twą vbuduię/ Stolicę kroleſtwá twego ná wyeki vgruntuię. LubPs T5v.
przygotować ku czemu (1): Wiárą Noe obwieſzczonym będąc o tym czego ieſzcze nie było widáć/ boiąc ſię/ przygotował korab ku záchowániu domu ſwego WujNT Hebr 11/7.
przygotować komu (2): A onij rzekli/ gdzie chceſs/ abychomci przygotowali wielkęnotz [ubi vis paremus tibi comedere pascha Vulg Matth 26/17] OpecŻyw 86v, 87.
cum inf (1): Mane, aliquid fiet cibi, Potrway mało áż ſie co przigotuye yeść. Mącz 128a.
»przygotować wielkęnoc (a. wielkąnoc), wielkonocnego baranka [= wieczerzę paschalną]« [szyk zmienny] (3:2): A ſſedſſy zwolenicy iego/ ij przyſſli do miaſta/ ij nalezli iako ijm powiedziál Iezus mily/ ij przygotowali wielkonotznégo baranka. OpecŻyw 87, 86v [2 r.], 87 [2 r.].
przygotować czego (1): Drzewá też y kámieni przygotowałem [do domu Jehowy]/ á (ty) ktemu przycżyniſz. BudBib 1.Par 22/14.
przygotować co (3): Galeas, scuta, gladios, tormenta adornare, Lepki/ Tarcze/ miecze/ Dźiáłá przigotowáć/ mieć pogotowiu. Mącz [269]c. Cf przygotować co komu.
przygotować co komu (2): Przeydźćie przez poſrzodek woyſká/ á roſkáżćie ludowi/ áby ſobie przygotowáli ſpiżę/ ábowiem po trzećim dniu przeydźiećie Iordan BibRadz Ios 1/11, Eccli 45/24.
przygotować co a. czego dla czego (1): Aprzetoż rozeſłáli po wſzytkich gránicach y miáſteczkach Sámáryiey/ [...] áby oſádźili wſzytki wierzchy gor/ á miáſteczká mury zápráwowáli żeby ſpiże dla walki przygothowáli [apposuerunt in frumentationem in praeparationem pugnae]/ ábowiem ná ten cżás v nich nie dawno było po żniwiech. BibRadz Iudith 4/3.
przygotować ile czego do czego (2): A kościoł [Salomonow] wſzytek tym ſpoſobem był poſtáwion/ iáko był Moiżeſz ná puſzcży roſkazał/ tylko z więtſzym doſtátkiem/ bo ieſzcże był więcey złotá Sálomon przygotował do kościołá/ niżli iego ociec zoſtáwił. BielKron 77; BudBib 1.Par 22/14.
przygotować do czego (3): rácż mię niegodne ſtworzenie twoie/ do niewyſłowionych táiemnic Národzenia twego świętego/ ták przygotowáć/ iáko rozumieć ſam racżyſz LatHar 395, 351, 396.
przygotować komu (2): WujJud 99; y onże vprzedźi go w Duchu y ſile Eliaſzowey/ áby ſkłonił ſercá oycow ku ſynom/ y niewierne (przywiodł) do rozumu ſpráwiedliwych: y áby przygotował Pánu lud doſkonále przyprawiony. LatHar 686.
przygotować ku czemu (3): BibRadz Eccli 2/1; WujJud 94v; WujNT Rom 9/23 cf W przen.
przygotować na co (1): LatHar 216 cf W przen.
przygotować czym (1): Do cżegoż ſie y tho przedſięwzięcie iego teráznieyſze ma s ſthrony wyſwobodzenia tych przeſtępnikow/ iedno do tego/ áby wolnośći wáſzey/ ktorey wam zayrzy/ więcey zdrádziec przywrocenim do Miáſtá Krolow/ pomocą domową y cudzoziemſką przygotował. Phil E3.
Ze zdaniem celowym (1): BibRadz Eccli 39/6 cf W przen.
»przygotować serce« = praeparare corda PolAnt (3): BibRadz Eccli 2/19; Abowiem ná Bogá należy dáwáć łaſkę/ á ná cżłowieká przygotowáć ſerce ku przyięćiu łáſki. WujJud 94v; Przygotuyćie ſercá wáſze Pánu. WujJud 99.
»przygotować umysł« = praeparare animam PolAnt (2): SYnu moy ieſliżeś vmyſlił ſłużyć Bogu/ przigothuyże vmyſł ſwoy ku pokuſam. BibRadz Eccli 2/1; Przygotuie vmyſł ſwoy [Cor suum tradet ad Dominum] áby ráno chwalił Páná ſtworzyćielá ſwego/ á modlił ſię Nawyżſzemu. BibRadz Eccli 39/6.
Synonimy: przyprawić, przyrządzić, przysposobić, sporządzić, zrobić.
Formacje współrdzenne cf GOTOWAĆ.
Cf PRZYGOTOWANIE, PRZYGOTOWANY, PRZYGOTUJĄCY
MP