[zaloguj się]
[pdf]

PRZYPRAWIĆ (301) vb pf

W inf a jasne (w tym 1 r. błędne znakowanie); w imp a pochylone; w pozostałych formach -ra- (171), -rå- (5); -ra- : -rå- MurzNT (4:1), BibRadz (13:1), BielKron (26:1), MycPrz (1:1), GórnRozm (1:1).

Fleksja
inf przyprawić
praet
sg pl
1 m przyprawiłem, -em przyprawił m pers
f -m przyprawiła m an
2 m przyprawiłeś, -eś, -ś przyprawił m pers
f -eś, -ś przyprawiła m an
3 m przyprawił, przyprawi(e)ł m pers przyprawili
f przyprawiła m an
n przyprawiło subst przyprawiły
plusq
sg pl
1 m -m był przyprawił m pers
3 m był przyprawił m pers byli przyprawili
imperativus
sg pl
2 przypråẃ przypråẃcie
conditionalis
sg pl
1 m m pers bysmy przyprawili
2 m byś przyprawił m pers przyprawilibyście
3 m by przyprawił m pers by przyprawili
n by przyprawiło subst by przyprawili
con praet
sg
3 m przyprawiłby był
impersonalis
praet przyprawi(o)no, było przyprawi(o)no
con by przyprawiono
participia
part praet act przyprawiwszy

inf przyprawić (97). ◊ fut 1 sg przyprawię (2). ◊ 2 sg przyprawisz (9). ◊ 3 sg przyprawi (18). ◊ 2 pl przyprawicie (5). ◊ 3 pl przyprawią (6). ◊ 1 du przyprawiwa (1) WyprPl B. ◊ praet 1 sg m przyprawiłem, -em przyprawił (3). f -m przyprawiła (1). ◊ 2 sg m przyprawiłeś, -eś, -ś przyprawił (9). f -eś, -ś przyprawiła (3). ◊ 3 sg m przyprawił (36), przyprawi(e)ł (1) LibMal. f przyprawiła (9). n przyprawiło (5). ◊ 3 pl m pers przyprawili (23). subst przyprawiły (3). ◊ plusq 1 sg m -m był przyprawił (1). ◊ 3 sg m był przyprawił (5). ◊ 3 pl m pers byli przyprawili (2). ◊ imp 2 sg przypråẃ (10); -ẃ (5) SienLek (2), BielSat, BielSjem, Strum, -w (1), -(w) (4). ◊ 2 pl przypråẃcie (1). ◊ con 2 sg m byś przyprawił (2). ◊ 3 sg m by przyprawił (8). n by przyprawiło (3). ◊ 1 pl m pers bysmy przyprawili (1). ◊ [2 pl m pers przyprawilibyście.] ◊ 3 pl m pers by przyprawili (5). subst by przyprawili (1) [cum N pl: grzechy]. ◊ con praet 3 sg m przyprawiłby był (1). ◊ impers praet przyprawi(o)no (11), było przyprawi(o)no (1). ◊ con by przyprawiono (1). ◊ part praet act przyprawiwszy (17).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI (cztery z niżej notowanych przykładów) – XVII w.

1. Przymocować, przytwierdzić, przyczepić; ponere PolAnt; affingere Mącz [co] (27): á tuż podle niego [domku]/ Studnią nadobnym kſtałtem z mármoru ſpráwiono/ Láńcuchy wodę ciągnąć pięknie przypráwiono. RejWiz 46; [Tantalus] prośiwſzy ich [bogów] ná cżeść/ vwárzył prze nie ſyná ſwoiego áby iedli/ [...] ktorzy gdy obacżyli/ brzydzili ſie á nie iedli/ ále zebrawſzy w gromádę cżłonki iego/ oſobę záſię ſtánowili/ [...] á gdy obacżyli iż rámieniá nie było (bo ie była Ceres bogini zyadłá) ná mieyſce iego kość białą wſłoniową przypráwili BielKron 21; BudBib Iob 38/10; GrabowSet F3v; Niedawnom ći ią [uzdę] kupił/ wſzytkáć ieſcze cáłá/ Chybá ſie tylko ſámá wodzá potárgałá. Alećiem był przypráwił / pomnię/ drótak mocny/ Bárźiéy mu będźie w dródze/ niż rzemień/ pomocny. WyprPl Bv.

przyprawić do czego (10): BierEz Gv; RejZwierz 116v; Tákże y Czapkę włożył ná głowę iego [Aarona]/ przypráwiwſzy do niey ná przodek Bláchę złotą BibRadz Lev 8/9, Ex 39/16, 20; BielKron 33v; Ogniem też poſpolićie miaſt y zamkow dobywáią/ puśćiwſzy kilko ſet kul ogniſtych z Moźdżerzow/ álbo ſzypow s krotkiey hakownice álbo s kuſze przypráwiwſzy do tego ſzyp kthorym ſtrzeli ná dách á zápali. BielSpr 62v; Odleieſz teſz do niey [do arki] cżterzy kolcá złote y przypráwiſz do cżterzech iey węgłow/ dwie kolcá do iednego iey boku/ á dwie kolcá do drugiego iey boku. BudBib Ex 25/12, Sap 13/15; Do tego przydał rzemięśnik vcżony/ Z oblego drzewá ták máſzt wynieśiony/ Iż ſtárcży k niebu z záwieśiſtą reyą Gdźie wiátry wieią. Do reye potym żagiel przypráwiono/ Ktory w płoćienne wiátr prziymuie łono. KlonFlis E4v.

przyprawić komu, czemu (żywotne) [w tym: sobie (2)] (6): Potym Ezop wezwał łowcow/ Kazał doſtáć młodych orłow: Aby ſie rychley rozeſzli/ A cżterzy mu ich przynieſli. [...] Do nog im miechy przypráwił/ Do kożdego dziećię wſádził. BierEz Gv; RejPs 139v; RejZwierz 116v; A zá tę winę zámknion był Dedálus w tym Lábiryncie ſwego budowánia/ áby z niego ná wieki nie wyſzedł. On to bacżąc iż z niego nie mogł tráfić/ przypráwił ſobie ſkrzydłá y ſynowi Ikáruſowi z woſku á s pierza/ wylecieli wirzchem precż. BielKron 23v; Drudzy [alchemicy] theż tákież ze cżterzech żywiołow miernych ſłożonych ſpołu/ piątą rzecż chcą vcżynić (oni zową) ogień niezágáſzony/ á co w ten ogień włoży/ złotem ſie sſtánie/ ſłuſznoby im tákież vſzy oſłowe przypráwić iáko Midáſowi/ gdy ſie tych rzecży chwytáią BielKron 26; RejZwierc 14.

przyprawić ku czemu (4): RejPs 139v; Przytem vczynili drugie dwie obrączce złote/ ktore po obu końcoch Napierſniká ná doł przypráwili po kráioch ku Efodowi. BibRadz Ex 39/19, Ex 28/26; Affingere ollis auriculas, Przipráwić/ Przilepić vſzy ku gárncóm. Mącz 127c.

przyprawić na co (3): [Salomon] Spráwił też Láncuſzki tákie iáko y ná mieyſcu Swięthym/ á przypráwił ie náwierzch onych Słupow BibRadz 2.Par 3/16, Lev 8/8; Gozdzie teſz one [z krzyża św.] Konſtantyn ták vcżćił: iednym głowę ſwoię okraśił y obronił/ do przełbice go ſwoiey przybijáiąc: á drugi ná wędzidło koniá ſwego/ ná ktorym śiadał/ przypráwił. SkarŻyw 397.

przyprawić na czym (3): y kazał [Aleksander] vcżynić tharcż wielką długą ná ſiedm łokći/ á ſzyroką ná cżtherzy łokcie/ á ná wirzchu oney tarcżey kazał przypráwić wielkie zwierciádło [fecit speculum maximum fieri]/ [...] á thák poſtępował przećiw Báżyliſzkowi záſtáwiáiąc ſie tárcżą HistAl K8v; Vczyniſz też ieſzcze dwie Obrączce złote/ á przypráwiſz ná drugich dwu końcoch Napierſniká ze ſpodku ku Efodu. BibRadz Ex 28/26, Ex 39/18.

2. Przygotować (88):

[przyprawić kogo ku czemu: A Thedy Iozew znykodemem [...] yely panny mariey proſycz rzekącz, O myla naſza panno raczy dopvſczycz ſyna twego [...] yvſz przyprawycz kv pogrzebv RozmyślDomin 85.]

a. Przygotować do użytku (88):
α. Sporządzić; zbudować; zorganizować; instruere Mącz; facere PolAnt [w tym: co (85)] (87): Aleby taki worek muſiał namyſlnie vtkać/ ktoryby był wełną przetkany, á tak ti otręby ſtym worecżkiem ciepło przikładać na mieſtce gdzieby kłocie było/ na bolącżki [...]. Też otręby w tizannie warzić v ognia/ á dawać ieſć tym ktorzy maią ſuchy kaſzel/ á także prziprawić then worek iako wyſzſzey mało napiſano y przykładać na pierſi FalZioł III 42c, V 70, 105v; BielŻyw 163; Przypraẃcye zacne ſwyętá/ chwálebney ſławnośći/ Przynyeſcye Pánu roſſcżki w pyękney zyelonośći/ Ochędożcye kwyatkámi wdzyęcżny ołtarz yego LubPs aa4; RejWiz 70v; [parający się alchemią] pomáże fárbą zwirzchu/ vkaże drugiemu/ chwali iż to dobre pocżątki/ ále ieſzcże trzebá guldwaſſer lepiey przypráwić BielKron 26; oblegli oycá Kozdráſá y z brátem ná tey wieży/ ná ktorey był przypráwił miſternym dzyáłem niebo/ gwiazdy/ Płánety z drogiego kámienia y ze złotá/ ná ktorey tho wieży ſiedzyał cżyniąc ſie Bogiem oycem BielKron 164v, 282v, 403, 457v; Mącz 423a; Tedy potym Apollon kazał okręt przypráwić/ chcąc płynąć do Pentápolá HistRzym 11v, 16; Swiátłość przypráwna/ ktorą cżłowiek ſobie nádániem á oświeceniem rozumu ſwego przypráwić może/ iuż ieſt rozlicżna/ ták iáko ią ocży náſze cżęſto widáią RejPos 337v; Muśi mieć Koń Turecki/ pozłoćiſte zbroie. Rząd y Alzbánt ze Srebrem ná ſwoy Koń przypráwi/ Ale wioſkę z Folwarkiem ná ten ſtroy záſtáwi. BielSat C3v [idem BielRozm], M4v, N3; BielSpr 74v; wziąwſzy ogniá z kámieniá rozpalonego/ ſpráwowáli ofiárę [...]/ ktemu świece y chleby pokłádne przypráwili. BudBib 2.Mach 10/3, Iob 38/6; BielSjem 35, 39; BielRozm 21; Kśięże miły/ trzebá téż do kopiiéy toku. (–) A to co zacz? (–) Kopiią w tym iézdni ſtáwiáią. (–) Mam ia tám táką właſnie kuſzkę/ co wieſzáią Kośiarze dla oſełki v páſá we żniwá/ Sámá to z Albertuſem domá przypráwiwá. WyprPl B.

przyprawić z czego (3): BielKron 26v; Ieſczeć iádąc z Krákowá [strzemię] w dródze ſie vrwáło. Przypráwiłem z łyczaká/ cóż mu wádźi w drogę/ Tám ná mieyſcu vſtrugáć inné ſobie mogę. WyprPl C3v. Cf »przyprawić trucinę«.

przyprawić komu [w tym: sobie (2)] (13): RejPs 34; Pirwey ſámi w doł wpádli co mnye przypráwili. LubPs C2, X5v; RejWiz 57v; Potym wyſzedſzy z domu/ wſzedł ná Máieſtat śiadł ná Stolcu ktemu przypráwionym/ śiedli też y Krfierſtowie ná ſwych mieyſcach ſtełu Ceſárzá/ Trębácżom przypráwiono mieyſce wyſzſzey. BielKron 232v, 403; Albo gdy komu teſſar ſzcżudło przypráwi/ to mu bárzo chromy dziękuie. A gdy ſie mu czo v niego zepſuie/ [...] to bárzo záſię łáie. RejZwierc 101. Cf przyprawić komu czego; Zwroty.

przyprawić komu czego (1): Ieſtliże iey [żonie] goſpodarſtwo ku ſprawowaniu porucżyſz, rzecżeć że ią za ſługę maſz. Ieſtli y też w moc nic niedaſz, rzecżeć iż iey niewierzyſz, [...] ieſtli iey pokarzeſz iaduć przyprawi. BielŻyw 109.

przyprawić ku czemu (2): BielŻyw 158; Kiedy będźieſz chćiał wáżyć tym Inſtrumentem [tj. wodną wagą]/ tákże go przypraẃ ku ważeniu/ iáko tu ſtoi. Strum C3v.

przyprawić na co (3): RejKup y5; Mięſo ná długié chowánié iáko przypráwić/ l. 164. [Cf Mięſo áby długo trfáło w chowániu/ bes pándrów y ſmrodu: Náwierć Koryándru/ á octhem go roſtworz/ poléwayże mięſo nim gdy ie poſalaſz. 163v] SienLek S[ss]3; Kto chce pod Moſkwą Zamku dobywáć/ żádną rzecżą rychley iedno ogniem gdy w ſuchy Rok tráfi/ przypráwiwſzy ná to kule ogniſte BielSpr 67.

przyprawić prze kogo (1): Triclinia sternere, Przigotowáć/ przipráwić prze goście ſiedzenie. Mącz 414d.

przyprawić z czym (1): Ale Ceſarz wiedząc o nich [o Rusach]/ poſłał przećiwko im tákie miſtrze/ ktorzy z ſmołą/ z ſiarką/ przypráwiwſzy ogień [= materiał łatwopalny] popalili im okręty y poráźili. BielKron 347v.

Zwroty: »dziecko [komu] przyprawić« = uczynić ciężarną (1): Item zeznawa yſch grochu wyerthel przedal za trzi groſchą a drugi dal myloſſnycze ſwoyey barbarze, kthorą tham mylowal y dzyeczko yey prziprawyel LibMal 1547/132v.

»stoł przyprawić« [w tym: komu (2)] = nakryć, zastawić stół do posiłku [szyk zmienny] (6): Xánt roſkazał ſtoł przypráwić/ Iáko ku iadłu cżyśćie przykryć BierEz D4v, D4v, M3v; BielKom B6; ſámi Thurcy ná źiemi iedli/ przykrywſzy kobiercem iáko vnich obycżay/ ále poſłom ſtoły y łáwki przypráwiono BielKron 313v, 435.

»przyprawić [komu] trucinę« [w tym: z czego (1)] (2): ále bráćia iego [Skanderbega] proſili krolá/ áby ie przywroćił ná oycżyznę/ iáko był z oycem ich zmowił/ okrutnik tego zámilcżał/ ſtey przycżyny przypráwił im z iádu trućinę/ y potruł ie BielKron 242v, 126v.

W przen (1):
Zwrot: »sidło na szyję przyprawić« (1): Pátrzayże tu zwoleńſtwá gdy ſie tym zábáwiſz/ Iákie śidło ná ſzyię ſam ſobie przypráwiſz [żeniąc się]. RejWiz 57v.
Przen (1):
Szereg: »zgotować a przyprawić« (1): A potym [Boże] rácż miłośćiwie wypełnić nád námi ony obietnice twoie ſwięte/ y ony wiecżne błogoſłáwieńſtwá twoie/ ktoreś nam w chwale kroleſtwá twego ſwiętego zgotowáć á dziwnie przypráwić racżył RejPos 207.
αα. Przyrządzić w celach leczniczych (19): CZarna cżemierzicza, ieſt ciepła y ſucha, gdi ią dobrze kto przyprawi wſzythko ciało naprawia y krew thakież FalZioł I 46b; ROzmarinową wodę ktorimkolwiek obycżaiem przyprawiſz/ chociayże thak ią vcżiniſz przez Alembik iako y inſze wodki/ chocia też vwarzyſz w wodzie Rozmarin, albo też wyciągnieſz moc ſniego przez ſlończe/ tedy ma oſobną mocz á niepoſpolitą ku zdrowiu ludzſkiemu FalZioł II 10d, IV 46a, V 93; Tu już Kupiecz Serop pije czo ij Koſmus prziprawił. RejKup q7; Ná wſzelką końſką ránę tákową máść przypraẃ: Weźmi żywice z modrzewiny/ á thłucz ią w ługu áż wybieleie/ [...] SienLek 185, 49v, 127, 163.

przyprawić z czego (1): y kazał z oſtrey gorcżycżki máść przypráwić/ y ogoliwſzy głowki ich [dzieci]/ mocną oną máśćią námázał/ y do gorącey łáznie wſadził. SkarŻyw 46.

przyprawić komu [w tym: sobie (1)] (6): RejKup q7; gdy komu iáki robak w vcho wleźie á wyiąć ſye nieda/ álbo tám co innego wpádnie/ przypraẃ ſobie kichánie á nozdrze ſobie zátkay SienLek 72, 53v, 116; wſzákóż przydźieli białągłowę tákiém pićiém [wodą ciepliczną] léczyć/ mniey niż otrokówi/ y ſmáczniéy przypráwić Oczko 22v. Cf Zwrot.

przyprawić na co (1): Też tym ludziem ktorzi ſercza weſołego nie mogą mieć/ y tym ktorzy omdlewanie miewaią [...] borag ſpomożenie daie [...]/ á na omdlenie tym obycżaiem przipraw gi/ wezmi ſoku boragowego mniey trochę niż poł kwarty/ wina w ktorem warzono Citra iabłka [...] FalZioł I 17b.

przyprawić z czym (1): Wezmi gębki modrzewowey iako poł pięſci, y ſkraiać na kielko kąſkow włożyć w garniecz miodu/ y pić on miod rano y wiecżor/ á gębka niechay przedſię leży w konwi aż wſzytek miod wypijeſz, Potym zaſię inny miod przyprawić z ſwieżą gębką. FalZioł V 94v.

Zwrot: »przyprawić [komu] lekarstwo« (1): [Florentyn] przypráwił mu [sułtanowi] lekárſtwo tákie/ kthorym trućinę ſniego wywabił/ iż był zdrow. BielKron 456.
Przen [komu ku czemu] (1):
Szereg: »zgotować a przyprawić« (1): (marg) Receptá duſzna. (–) A ták gdiż iuż wieſz iż maſz tego pewnego lekárzá/ ſłuchayże iákie plaſtry/ iákie recepty/ á iákie ſyropki tobie zgotowáć racżył/ á ku lekárſtwu pewnemu tobye przypráwić racżył. RejPos 327v.
ββ. Przyrządzić do spożycia; poprawić smak, czasem: dodając przypraw; condire Vulg (16): Tám Ezopowi roſkazał/ By rychley obiad gotował. A ſzocżewicę vwárzył/ Y inne rzecży przypráwił BierEz Cv, C4v, Dv; Panna dóſtoyna przyięla z niewymowną radoſcią ono poſelſtwo/ a vbogą ſtrawę hned zgotowala/ a ſnádz rybek malo [= trochę] przyprawila. OpecŻyw 38v; FalZioł IV 43d; Azaſz nam [ziemia] nie wydawa przyſmákow rozlicżnych/ Onych wdzyęcżnych korzonkow/ onych zyołek ſlicżnych. Ktemu dziwnych przypadkow iáko to przypráwić/ Iż ſobie káżdy by pan może gody ſpráwić. RejWiz 56v; przyſzedł cżás ſlubu: ſzli poſpołu do koſciołá Bogini Diany/ á thám Kámmá wziąwſzy cżarkę z napoiem/ kthory przed tym ſámá przypráwiłá/ wypiłá połowicę/ á drugą Sinorixowi (iáko then obycżay był przy ſlubie) podáłá GórnDworz Y6.

przyprawić komu [w tym: sobie (1)] (4): Możeſz theż przyprawić ſobie ſmaki kthore pobudzaią chęć y zagrzewaią iako ſą ty/ iako ieſt ſzałſza [...]. Iedz riby z tą ſzałſzą. A to gdy ie będzieſz warzył w roſole. Drugi też może być ſmak vcżyniony z tego cżoſnku. FalZioł IV 46a; Wſzytcy ſie polękli y dziwowáli/ niemogąc rozumieć ſkąd mu [królowi Kazimierzowi] tá nagła śmierć przyſzłá/ ták ſie potym nálazło/ iż mu ten trunek ktory wypił dáłá byłá iedná białłá głowá przypráwić/ przyćiągáiąc go ſobie k miłośći. BielKron 356v. Cf »potrawy przyprawić«.

przyprawić czym (1): Dobra ieſt ſol: á będzieli ſol nie ſlona/ cżym ią przypráwićie? Leop Mar 9/49.

przyprawić z czym (3): A potym Xántus záwołał/ Aby co inego dawał: Tákże ięzyki poſtáwił/ Ktore był z cżoſnkiem przypráwił. BierEz D; FalZioł I 98b. Cf »przyprawić z korzeniem«.

Zwroty: »przyprawić korzenno, z korzeniem« [szyk zmienny] (1:1): RejFig Dd2v; [Wartoman prosił królową] iżby mi dáłá máło odpocżynąć/ áby záſię kreẃ przyſtąpiłá/ ktora byłá dla boiáźni we mnie zginęłá. Rzekłá záſię/ iż ia tobie kreẃ przywrocę potráwámi ktoreć przyprawię korzenno BielKron 458v.

»potrawy przyprawić« [w tym: komu (2)] [szyk zmienny] (3): Pothym [królowa] zeſzłá z gory ná doł ſámá do mnie o cżwarthey godźinie w noc/ przypráwiwſzy potráwy roſkoſzne/ pytáłá mię: Ludwigu chceć ſie ieść? BielKron 458v, 458, 458v.

β. Zgromadzić potrzebne rzeczy [czego] (1): Też to ziele Rzeżucha wodna/ może być s niey ſałatha vcżiniona/ przyprawiwſzy liſcia albo wirzchow włoſkiego kopru/ lactuki/ boragowego liſcia/ á ſtego wſzickiego vcżyń ſałatę z oliwą FalZioł I 90d.
3. Przysposobić do spełnienia określonej funkcji, przyuczyć [w tym: kogo (11), co (4)] (15): LubPs P5; [Tarkwinius] ſiadł ná ſtolcu krolewſkim/ obeſławſzy rádę to ieſt Senat/ máiąc z niektorymi przed tym porozumienie/ ſłużebniki tákież y ſługi mieyſkie przypráwił/ ktorzy pod ſzátámi mieli obrony y zbroie zákryte BielKron 103v.

przyprawić do czego (4): SkarŻyw 74, 283; Przyidźi Pánie Iezu Chryſte/ przyidźi pierwey do ſercá łáſką y duchem twoim/ ktoryby nas od grzechow vkarał/ náuczył/ vſpráwiedliwił/ y do ſądu twego przypráwił. SkarKaz 8b. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym.

przyprawić komu [sobie] (1): Tyś Pánie dziwną możność ſwą wſzędzye racżył obiáwić [...]/ Ktoryś zrządził Anioły twe wſzem zá duchy ſłużące/ A ſługiś ſobie przypráwił ognie zápaláiące. LubPs X5v.

przyprawić k(u) czemu (4): RejPs 27v; Rácż [Panie] przypráwić mowę mą ku tákiey łágodnośći/ Abych mogłá vbłágáć v lwá iego ſrogośći LubPs hh5v; Ieſt przy tym y náuká koniá dobrégo poznáć/ by ſye w kupnie nieomylił: y iáko ku zawodowi koniá przypráwić. SienLek 164. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym.

przyprawić czym (2): bo ſkoro [Sara] wdom krolewſki weſzłá/ nim ią do łożnice Páńſkiey/ wedle zwycżáiu máśćiámi y oleyki przypráwiono: káráć P. Bog pocżął Pháráoná krolá ná dziatkach iego/ ná ſługách/ ná máiętnośći. SkarŻyw 283, 230.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikami: do tego (1), k temu (1), na to (1); aby, by (3), że (1)] (4): ſiedząc na ſrogiem mieſcu prawei ręki boga oyca ſwego nieracz miły panie roſcięgac nad nami ſrogoſci ſwoich: [...] ale radſſey przypraw nas ktemu: abychmy tam mogli patrzyc nałaskawe a miłe ſwięte oblicze twoye RejPs 71; Iuż cie potym [Bóg] przypráwi y ſnádnie do tego/ Ze ſie możeſz przypátrzyć wſzytkim dziwom iego. RejWiz 186v; MNiſzy gdy w wielki piątek igrę ſpráwowáli/ Chłopá wzgorę nágiego wzgorę wſzrotowáli. V boku máchárzynę ze krwią powieſili/ Drugiego by ią przekłoł/ ſlepo przypráwili. RejFig Dd8; RejPos 261; [ErazmJęzyk Ll5v (Linde)].

[Szereg: »przyprawić a nagotować«: Ma [kapłan] Lemieſz/ álbo Pług/ ktorymby wyczyſćił rolą/ To ieſt/ człowieczą myſl/ A przypráwił ią/ á nágotował/ áby ſie godźiłá przyiąć/ to náśienie/ to ieſt ſwiętą Ewángelią? ErazmJęzyk Ll5v (Linde).]
W przen (2): Rácżże s potwárſtwá ludzi złych mnie pánie wybáwić A z łáſki twey tákye ſerce rácż we mnye przypráwić/ Bych ſie pilnoścyą zakonu twego tu mogł báwić. LubPs bb5v; RejPos 261; [ErazmJęzyk Ll5v (Linde)].
4. Ozdobić, upiększyć [kogo (2), co (2)] (5):
Szereg: »pomalować a przyprawić« (1): yáko figurá álbo obraz yáki rzezány/ wten cżás proſte drzewo yeſt kyedy onego żadnemi á rozmáitemi fárbámi nye pomáluye á nye przypráwi. GliczKsiąż P8.
a. Przyodziać strojnie człowieka (2):
Zwrot: »w suknie, w szaty przyprawić« (1:1): Y wywiodł ná targ ſwą cżeladź/ Aby ią mogł dobrze przedáć. Gędźcá z śpiewakiem poſtáwił: W nowe ie ſuknie przypráwił BierEz Bv; BielŻyw 109.
b. Przybrać pomieszczenie; przen (2):

przyprawić k czemu (1): A iáko ktemu przyść maſz/ y iáko theż páłac ſercá ſwego ktemu przypráwić maſz [tj. przyjąć Boga do serca]/ y iákie klenoty zá to odnieść maſz/ ſam cie tu Pan twoy [...] vcży. RejPos 143.

Szereg: »ochędożyć i przyprawić« (1): trzebá ſie dobrze rozmyſlić [...]/ iákoby thy przybytki ochędożyć/ y iákoby ye przypráwić/ gdzyeby ták zacne goſcie [tj. Chrystusa i apostołów] záchowáć miał. RejPos 143.
5. Wywołać coś, spowodować [co] (5): OpecŻyw 26; Obiaẃ Pánu drogi twe ktoremi chceſz chodzić/ Boć ye on tobye ſnádnye racży oſwobodzić/ Vſpráwyedliwienie twe przypráwi [tj. usprawiedliwi] ták cudnie/ Ze ſie iuż wyęc rozyáśni iák Słońce w południe LubPs Kv; Vocem homini adimere dicitur lupus, Głos odyąć/ Chrápkę á omienie [lege: omienienie 'ochrypnięcie'] przypráwić. Mącz 102c.

przyprawić komu (2): LubPs ffv; Ale gdy byś komu chćiał twárdy ſen przypráwić/ Weźmi Mirry czyſtey/ náśieniá z łáktuki/ białego máku/ [...] vczyńże gáłużki [...]/ á podkadź kogo chceſz áby ſpał SienLek 56v.

6. Doprowadzić kogoś do jakiegoś stanu; facere PolAnt, Mącz; vocere Mącz [w tym: kogo (84), o co (65)] (106):

przyprawić w co (1): [czart mówi do Józefa:] oto będzieſz vbogáczon przez tę pánią ſwoię/ [...] oto cie przypráwi w łáſkę Páńſką [tj. swego męża]/ iż możeſz rychło pánem być. RejPos 72v.

a. Do złego stanu: zaszkodzić, sprowadzić nieszczęście; afficere PolAnt, Mącz; inducere PolAnt; afferre, apportare, arcessere, dare, detrudere, importare, inferre, iniungere Mącz (96): Wktoryito niesłychanyi nędzy/ duſznyi i cieleſnyi/ gdy go oni przyiaćiele iego virzeli/ którzy go ku odprzyśiężęniu práwdy przywiedli/ natychmiáſt znich iedni/ ięli tego z wielką żałością vżywáć: bácząc nie pochybną a nigdy przedtem niesłychaną kaśń bożą/ o ktorą go ſwęmi radami przyprawili MurzHist E; MurzNT 46; KochZuz A3v; KochSat B3v; O iákież to złe ſerce á zápámiętáłe/ Co wziąwſzy dobrodzieyſtwá z rodzicow niemáłe. A wżdy ćicho ſzukáiąc pilnie cżáſu ſwego/ Iákoby mogł rodzice przypráwić ocż złego. HistLan B3; RejZwierc 194v; MycPrz II C2v; ZEbyś poznał/ o iáką nas oni przodkowie náſzy vtratę y ſami ſiebie przypráwili/ á iáką iey pokutą y nádzieią záś dochodzili SkarŻyw 261; (nagł) Do Goſpodyniéy. (–) [...] Gdźiéżeś ſię wżdy ták ſroga vchowáłá/ Ze niechceſz báczyć ná mé powolnosći/ Ani mię wſpomoc w méy wielkiéy trudnosći. O którą ſámá żeś mię przypráwiłá/ Ze chodzę máło nie ták iáko wiłá. KochFr 28; Bo tęn kto prżekonánego o to [o odsądzenie czci] prżyprawił/ [...] vſtawicznie báć ſię muśi GórnRozm 68; LatHar 587, 640; Kálwin tedy chce żeby wſzyſtkie grzechy ktore popełniamy/ potępiły nas y o wieczną mękę przypráwili WysKaz 15; [Ieſliby ieden z nich przyſzedł/ á ná rok náznácżony przed Sędźiego ſtánął/ bądź Actor/ bądź pozwány/ drugiego ktory nieſtanął o winę [= karę pieniężną] przypráwi. SzczerbSpecSax 320 (Linde)].

przyprawić do czego (5): A to co nam piérwſzy człek/ ieſcze w Ráiu ſpráwił/ Ze nas był do niewoléy ſzátáńſkiéy przypráwił: On ſam [tj. Bóg] ſmiłowawſzy ſie/ zeſłał ſyná ſwégo/ Aby go ták vniżył dla zbáwienia twégo SiebRozmyśl [A3]v; PowodPr 20; Do tákich vtrat y przeklęctwá/ pewnie was tá wáſzá niezgodá/ y roſtyrki domowe przypráwią. SkarKazSej 674a. Cf »do upadku przyprawić«.

przyprawić k(u) czemu (19): BierEz L4; Temiſtocles widząc ich ſkazę á zagubienie, napoiem bykowęy [!] krwie żywota dokonał, aby niebył vznany być zdrayczą pana ſwego, albo ſkazczą oycżyzny ſwey, bo chczącz wiernym panu być, przyprawił bybył panſtwo Attenſkie ku ſkazie wiecżney. BielŻyw 64; Detrudere aliquem ad mendicitatem, Ku żebráninie kogo przipráwić. Mącz 466d, 14d. Cf Zwroty.

przyprawić w co (14): BibRadz Eccli 1/29; [aby i oni tedy, którzy jego w więzienie przyprawili, bezpieczni zdrowia swego od niego byli. Diar 1566 6]. Cf Zwroty.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: o to (1); iż (2), [żeby]] (2): Wnetki tám [chłop] śieći záſtáwił/ A liſzkę też w nich vłowił: Oná gdy tám vmieráłá/ Sámá ná śię ták wołáłá: Spráwniećiem śię vłowiłá/ Bom też wilká przypráwiłá: Iż zginął moią porádą/ Obchodziłám śię z nim zdrádą. BierEz Q4v; RejPos [108]v; [BibRadz Dan 1/10 (Linde)].

Zwroty: »przyprawić o chorobę, niemoc, w chorobę, niemoc« = dare ad languorem, incutere morbum, perdere Mącz [szyk zmienny] (1:1:1:1): Dedit me ad languorem, Przipráwił mie o chorobę. Mącz 91d, 92c, 339b; Zoná iego Iezábel/ wnet przyſzłá do niego/ A iáko ieſt obycżay/ cieſzyłá chorego. Pytáiąc/ coby go to w niemoc przypráwiło/ Abo ieſliby w ktorym/ cżłonku mu ſzkodziło. HistHel Dv.

»w kłopot przyprawić« (1): [Józef do Zefiry:] A teraż ieſzcże wſzytkiego znowus poprawiła Zes mię beż mey wſzey winy w kłopot przyprawiła Przekładaiącż ſwoie ſidło na mą głowę z ſiebie RejJóz H5.

»o lekkość przyprawić« = zhańbić (1): Tyś nas pánie z ćięſzkiégo trapienia wybáwił/ Tyś przećiwniki náſze o lekkość przypráwił. KochPs 65.

»o, w nędzę przyprawić« (1:1): Exitiosum bellum, Szkodliwa woyná/ która nie yednego o nędzę przipráwi. Mącz 105a, 92c.

»przyprawić o niecześć, o sromotę« = zgwałcić (1:1): Tám Filip idąc miedzy dwiemá Alexándromá/ to ieſt ſynem y zyęciem/ zábit od Pauzániego/ o to iż mu niechciał ſpráwiedliwośći vcżynić z Attáluſem/ ktory go przypráwił ieſzcże chłopcem o ſromotę/ to ieſt/ brzydliwy vcżynek przećiw przyrodzeniu BielKron 123; Mącz 448d.

»przyprawić o, w niełaskę, ku niełasce« = conflare invidiam alicui, in odium vocare Mącz [szyk zmienny] (2:1:1): Facere invidiam alicui, Przipráwić kogo ku niełásce. Mącz 494d, 130d, 504b; Znowu przy ſpornéy wodźie páná obráźili/ Moizeſzá o niełaſkę tákże przypráwili KochPs 162.

»w nienawiść przyprawić« (1): Ieſtći thu ieden człowiek Micheaſz ſyn Imle przez ktoregobychmy ſię mogli rádźić Páná/ iedno że go ia nie rad widzę/ bo mi nigdy nic dobrego nie prorokuie/ iedno wſzytko złe (marg) Abowiem ſlowo Páńſkie ktore Micheaſz opowiedał/ w tę go nienawiſć przypráwiło. (–) BibRadz 3.Reg 22/8.

»o niepokoj, o trwogę, w bojaźń przyprawić« = trepidationem facere Mącz [szyk zmienny] (1:1:1): Trepidationem facere, Wſtráſzić kogo/ w boyaźń przipráwić. Mącz 463b, 469d; Onći mnię dzień nieſzcżęſną poráźił niebogę/ Y przypráwił o wielką/ co dziś ćirpię/ trwogę. PudłDydo B3.

»o niesławę (a. złą sławę) przyprawić« (2): áni Dworzáninowi do tego przydzie/ áby on przezpráwie cżynić mężowi/ oicu/ brátu/ ábo przyiaciołom tej/ ktorą kiedy vmiłuie/ tákież y onę ſámę o złą ſławę przypráwić miał GórnDworz Mm4; SkarŻyw 69.

»przyprawić w smutek« (1): Innuere alicui quam acerbissimum dolorem, Przipráwić kogo w wielki ſmutek y żal. Mącz 93c.

»o szaleństwo przyprawić« (1): [Praca mówi do Świata:] Bo komu ſie cudnie ſtáwiſz. O ſzaleńſtwo go przypráwiſz. Bo wnet táki krolem chce być/ Stroynie chodzić á hoynie żyć BielKom D8.

»ku szkodzie, o, w szkodę przyprawić« = angere incommodis, apportare a. dare damnum, alicui fraudi esse, iniuriam a. pauperiem facere, incommodum importare, detrimentum iniungere, mactare damno, male a. perniciose mereri, nocere, perdere Mącz; male facere PolAnt [szyk zmienny] (7:7:4): BielKom E2; PRzyczyny prze ktore Oyćiec Syná z imienia wydźiedźiczyć może/ thy ſą. Pierwſza/ Ieſliby Rodźicom ſwoim iáki gwałt álbo krzywdę vczynił/ álbo ie bił/ álbo w wielką ſzkodę iákim oſkárżenim álbo dobr roſpraſzánim przypráwił. Druga [...] GroicPorz l4v; Mactare damno, w ſzkodę przipráwić. Mącz 203a; Male vel pessime de aliquo mereri, Przipráwić kogo o yáką ſzkodę/ Nielubość/ Niewdzięczność. Alias, Co złego wyrządzić. Mącz 217d, 9d, 91d, 92c, 136a, 178b (14); BudBib Eccli 19/25; Wiele więc przy práwach wykrętow bywa [...]/ gdy ſię iedná [strona] przećiw drugiey/ iákoby ią ku ſzkodźie przypráwić/ náſadza [in suam ipsorum perniciem mutuo incumbentium] ModrzBaz 90.

»o śmierć, ku śmierci, na śmierć przyprawić« = occidere PolAnt; afferre a. inferre mortem, afficere a. mactare morte Mącz [szyk zmienny] (21:3:1): Czorki Ieruzalem nie placżcie na mię/ ale ſamy na ſię placżcie ij na ſyny waſſe/ ktorzy mie z nienáwiſci na ſmiertz przyprawili OpecŻyw 136v; FalZioł III 4a; Y owſzem ſpanie zbytnie ſzkodzi cżłowieku/ przycżina tego bowiem cżaſu ſpania ogien przyrodzony ſilnieyſzy ieſt y barziey trawi pokarm, ktori ſtrawiwſzy gdy nie ma ſie około cżego zabawiać, tedy vſiłuie na wilgotnoſć przyrodzoną, á thak gdyby pokarm nie był przykładan tedy by ſpanie przyprawiło ku ſmierci GlabGad Lv; KromRozm I L2v; MurzNT 116 [2 r.]; BielKom D7v; RejWiz 134; KochZuz A3v; SAmſon to dziwny mocarz/ był zá cżáſu ſwego/ Ze páſzcżęki roźdzyerał/ v Lwá okrutnego. A potym go niewiáſtá márna okroćiłá/ Prze ſwą wſzetecżną ſpráwę/ o śmierć przypráwiłá. RejZwierz 43; BibRadz Sap 16/14; BielKron 90v; Afferre mortem alicui, Przipráwić o śmierć. Afficere morte idem. Mącz 232b, 14d, 140d, [203]a; GórnDworz Mm4; PaprPan Pv, [Gg]4v, Hh3v, Hh4; Bo ten [Archiloch] wymyślił napierwey wierſze vſzcżypliwe/ Ktoremi o śmierć przypráwił pánienki cnotliwe. KlonŻal C4; W Nieſzporną Páná z krzyżá godźinę złożono [...]. O táką śmierć náſz drogi żywot przypráwiono LatHar 312, 261; WujNT Zzzzz4; [BielKron 1551 13v].

»o śmierć, ku śmierci przyprawić« = skazać na śmierć wyrokiem sądowym; ad morte afficere, interficere PolAnt (3:1): A Biſkupi i wſzyſtek walny Senát ſzukali świadectwa na przeciwko Ieſuſowi/ aby go o śmierć przyprawili/ lecz nienaidowali MurzNT Mar 14/55; BibRadz I 376a marg; [Neron] Piotrá y Páwłá s. ku śmierći przypráwił. BielKron 145; BudBib Dan 13/28; [BielKron 1551 48v].

»do upadku, k(u) upadku (a. upadnieniu) przyprawić« = cadere facere PolAnt (2:2): Niech ſię nie náwraca do drog iey [uwodzicielki] ſerce twoie/ niebłąkayſię po śćieżkách iey. Bo wiele ránnych ku vpádnieniu przypráwiłá/ y mocni wſzytcy pozábijáni dla niey. BudBib Prov 7/26; Przeſtoſz nie dufaymy głádkim ſłowkom iego [Turka]/ bo on czás vpátrzywſzy zwykł przymierze łamáć/ á ich to poćiechá/ gdy Páńſtwo iákie do vpadku prżypráwią MycPrz II B4v, I Cv [2 r.].

»k złemu, o złe przyprawić« (1:1): A nawięcey o tym záwżdy obłudnye myſlili/ Iákoby k wſſytkyemu złemu mnię tu przypráwili LubPs O2; MycPrz II A3v.

»przyprawić w żal« (1): Mącz 93c cf »przyprawić w smutek«.

Szereg: »przyprawić albo przyrządzić« (1): Detrimentum Reipu. iniungere, O ſzkodę przipráwić álbo przirządźić/ to yeſt być przicziną ſzkody. Mącz 178b.
W przen (1): Nie wywyżſzay ſię ſam ábyś nie vpadł/ á iżbyś nie przypráwił duſze ſwey w poſromocenie. BibRadz Eccli 1/29.
b. Skłonić do jakiegoś postępowania (9): Náoſtátek/ y ná ſame Apoſtoły/ y po przyięćiu naświętſzego Sákrámentu/ w noc wielkopiątkową/ y trwogi/ y pokuſy ták vderzyły/ że ie też cżęśćią o odſtąpienie/ cżęśćią o záprzenie Páná ſwego przypráwiły. LatHar 251.

przyprawić do czego (1): yci Custodes Legum [...] mnie dotego wszytkiego przyprawili ActReg 14. Cf [»przyprawić do grzechu«].

przyprawić k(u) czemu (2): Tedy oto wnet/ iáko ſłyſzyſz/ iż też tám przyſzłá niewiáſtá iáwnogrzeſzna [...]. Ale ſkąd było przyſcie iey/ ktho ią ktemu przypráwił/ przywiedź ſobie ná pámięć ony ſłowá tegoż Páná ſwoiego/ co o tym mowić racży: Iż do mnie żadny nie poydzye/ aż kogo pociągnie Ociec moy niebieſki. RejPos [308]v. Cf »przyprawić ku grzechowi«.

Zwroty: »o gniew przyprawić« (2): O Boże [...]/ rácżże nam dáć cnotę pokory prawdźiwey/ ábyſmy nigdy gornośćią náſzą o gniew ćiebie nie przypráwili LatHar 619, 78.

»przyprawić o grzech(y), ku grzechowi, [do grzechu]« = peccare facere PolAnt, Vulg [szyk zmienny] (3:1): A czynił [Jeroboam, syn Joasza] złoſć przed Pánem nieodchyláiąc ſię od wſzythkich grzechow Ieroboámá ſyná Nábátowego/ ktory przypráwił lud Izráelſki ku grzechowi. BibRadz 4.Reg 14/24; BielKron 83v, 95; Wiem Pánie/ iáko Noego pijańſtwo zelżyło: wiem o iáko brzydkie grzechy Lotá przypráwiło LatHar 612; [WujBib 4.Reg 10/29 (Linde)].

7. Narazić na utratę czegoś, pozbawić czegoś; afferre, privare, spoliare, tollere Mącz [w tym: kogo o co (48)] (51): GórnRozm C4v; Ale iednák/ co iéy [Helenie] wiek łákomy vſzkodźił/ To ſwym piſmem życzliwy poétá nágrodźił. Zá co/ niewiém/ przécz go Bóg ślepoty niezbáwił/ Ponieważ Stezychorá o wzrok był przypráwił/ Ze tęż iſtą śmiał gánić rymem vſczypliwym KochFrag 22; Naprzod ſą koſtyrowie: ktorzy o Oycżyznę Przypráwią nie iednego/ y o dźiádowiznę. KlonWor 72; [Boć vbogi nie ma iedno trochę chlebá/ o tę kto go przypráwi/ mężoboycą ieſt. GilPos 54v].

[przyprawić do kogo: Obawam ſię ia Krolá páná mego/ ktory wam poſtánowił obrok w potráwach y w pićiu/ ktory ieſliżby obaczył oblicza wáſze chudſze niż inſzych młodźieniaſzkow wam w lećiech rownych/ przypráwilibyśćie mię do Krolá żebych mogł głowę ſtraćić [condemnabitis caput meum regi]. BibRadz Dan 1/10 (Linde).]

przyprawić u kogo (1): Y rzekł podkomorzy Dánielowi/ boię ſię ia páná mego krolá/ ktory poſtánowił iedło wáſze y pićie wáſze/ ktory gdyby vyzrzał oblicża wáſze ſmętnieyſze niż innych pácholąt rownych wam/ tedy mię przypráwićie o gárdło v krola (marg) wł: przyſądzićie głowę moię krolowi. (–) BudBib Dan 1/10.

przyprawić przed kim (1): tedy ſie y ſtąd pokázuie iż Meſyaſz przyſzedł: á iż nie ktory inſzy był nád Iezuſá Chriſtuſá/ ktorym żydowie pogárdźili/ y o gárdło záprzawſzy ſie go/ przed Piłatem/ przypráwili. CzechRozm 170.

[Ze zdaniem dopełnieniowym: BibRadz Dan 1/10 (Linde) cf przyprawić do kogo.]

Zwroty: »o gardło, o zdrowie, o żywot przyprawić« = zabić, spowodować śmierć lub skazać na śmierć; mortem afferre, interficere, vitam interimere, privare a. spoliare vita Mącz; condemnare caput PolAnt [szyk zmienny] (40:5:2): ForCnR A3v; MetrKor 61/224; RejPs 23v; LibLeg 10/154v; (did) Zephira lamenthuie na Potyfara iż ſie ża rażem nie pomſćił (–) Chczeſz żoſtawić na ſwym domu Tę przeſuchę [= skazę] tak beż ſromu A mnię o zdrowie przyprawić RejJóz H8; powyada yſch gdi pany Ilowyeczka Ianuſcha o gardlo prziprawicz chcziala spoznanya do Ilowcza przeſſz Caſperka chlopcza yeſth gi wiwabila LibMal 1551/166, 1545/103, 1551/165v; Iakieſzby to okrucieńſtwo twoie? zażeś ié [twe dziatki] dla tego na świat popuścił/ abyś iégo [errata zmienia: ie o] miſerny żywot twoiem vporem przyprawił? MurzHist Nv, Cv; Także Kajphaſz/ Annas i drudzy takowi/ którzy téſz pana Chriſtuſa vznáwali/ wſzakże boiąc śię o ſwé ſtany o gardło i przyprawiłi MurzNT 66; KrowObr 237v; BibRadz Ps 51 arg; Látá 1003. Iáromir ſyn Boleſłáwá ſlepego ná kſięſtwo wyzwolon/ ktorego Werſzowcy chćieli przypráwić o gárdło wywiodſzy go ná łow/ ále od niektorych był obronion. BielKron 323v, 104, 140v, 202v, 319v, 326v; Mortem alicui uno ictu afferre, Yednym ſztychem kogo o gardło przipráwić. Mącz 122b; Usuram huius lucis eripere alicui, Vżywánie żywotá á świátłośći tey komu odyąć/ to yeſt/ zábić kogo/ o gárdło go przipráwić. Mącz 510d, 102d, 115c, 208d, 243d, 322d, 409d, 457c; RejAp 179v; oto thu ſłyſzyſz iákie ſtáránie á iákie zbunthowánie cżynili miedzy ſobą ći przełożeni miáſtá Dámáſku onego/ w ktorym ten ſwięty á wierny Páńſki pocżął wyſłáwiáć ſwięte imię Páná ſwego/ áby go byli mogli zániſzcżyć á o gárdło przypráwić RejPos 286, 50, 81v, 283; RejZwierc 46v; BielSpr 69v; BudBib b4, Dan 1/10; CzechRozm 170; KochPs 43; CzechEp 11; GórnRozm H2; PaprUp E3; Bo ieſli nieprzyiaciel pogránicżny thym vmyſłem bitwę zwodzi/ áby o zdrowie wſzytkich przypráwił: Ták y ten kto ná cáłość Oycżyzny ſwey nie oglądáiąc ſie/ tákowy pożar w nię wnośi/ [...] zá nieprzyiacielá Oycżyzny ma być ſądzon Phil N4, K2, K4; KlonWor **2, 59.

»przyprawić o poczciwość« = zgwałcić, narazić na utratę czci kobiecej [szyk zmienny] (2): TO [Lukrecja Kollatina] páni w Rzymie zacna/ zá ſwych cżáſow byłá/ Ktora o ſwą pocżćiwość/ ſámá ſie zábiłá. O ktorą ią przypráwił krolewic wſzetecżny RejZwierz 44v; RejPos 50.

8. Dostarczyć, sprowadzić [czego dokąd] (1): doſwolyly ſmi wyelkiego xyeſtwa Lytewſkiego y Corvni polſkiey Cvpczom [...] do Kyowa y do Lvczka, y do ynſzich Zamkow ſoly prziprawycz. za ſtrozą naſzich lyvdzy LibLeg 10/96v.
9. Wyrządzić komuś coś złego [kogo] (1):

W połączeniu szeregowym (1): A tedy młodźienietz ſtoiątz pocżnie mowićz: Mili panowie ſędźie/ iá ſie przed waſzą miłoſcią żałuię/ oto na Sżkodę/ a tudźież na Niemotz/ ij na Niedoſtatek [imiona postaci alegorycznych]/ [...] żećz mie ſobie wolnie bez winy zbili/ zranili/ a iako ijm lubo było przyprawili ForCnR D4.

10. Przedstawić [co] (1): Sędźiego oſzukano: ktory ácż podobno o oney zdrádzie mogł nieco wiedzieć/ wſzákże inácżey przedśię niemogł ſądzić/ iedno iáko było rzecż przypráwiono [quam ut causa erat instructa]. ModrzBaz 86.
11. Pozwać [kogo o co] (1):
Zwrot: »przed sąd przyprawić« (1): Cedo dum, an unquam iniuriarum audisti, mihi scriptam dicam, Y słyſzałeś kiedy by mie áby o yáką krzywdę przed ſąd przypráwiono. Mącz 85b.

Synonimy: 1. przytwirdzić; 2. nagotować, narządzić, przygotować; α. przyrządzić, sporządzić, zbudować; β. zebrać, zgromadzić; 3. przysposobić, przyuczyć; 4. ochędożyć, okrasić, ozdobić, przybrać, przystroić, upiększyć; 5. sprawić, wywołać; 6.a. zaszkodzić; b. namowić, przyciągnąć, przywabić, przywieść, skłonić; 7. odebrać, pozbawić, zbawić; 8. przywieźć, sprowadzić; 9. skrzywdzić, ukrzywdzić; 10. pokazać; 11. obwinić, obżałować, oskarżyć, pozwać.

Formacje współrdzenne cf PRAWIĆ.

Cf PRZYPRAWIENIE, PRZYPRAWIONY

AĆ