[zaloguj się]
[pdf]

NAŚLADOWCA (82) sb m

-ſ- (58), -ś- (24).

Wszystkie a jasne (w tym w pierwszym i w końcowym 1 r. błędne znakowanie); -ó- (5) OpecŻyw, BiałKat (4), -o- (1) Mącz.

Fleksja
sg pl
N naśladówca naśladówcy, naśladówce
G naśladówc, naśladówcy, naśladówc(o)w
D naśladówcy naśladówc(o)m, naśladówc(a)m
A naśladówcę naśladówce, naśladówc(o)w
I naśladówcą naśladówcami, naśladówcy
V naśladówco

sg N naśladówca (6). ◊ D naśladówcy (2). ◊ A naśladówcę (2). ◊ I naśladówcą (5). ◊ V naśladówco (2). ◊ pl N naśladówcy (11), naśladówce (1) KromRozm III. ◊ G naśladówc BiałKat (2), naśladówcy (2) CzechRozm, CzechEp, naśladówc(o)w (1) ModrzBaz. ◊ D naśladówc(o)m (5) RejPos, RejPosWiecz2, WujNT, SkarKaz, KlonWor, naśladówc(a)m (2) SeklWyzn, RejKup. ◊ A naśladówce (7) KromRozm I, BielKron (3), RejAp, RejPos (2), naśladówc(o)w (2) BiałKaz, StryjKron. ◊ I naśladówcami (21), naśladówcy (11); -ami BibRadz (3), BudBibKaw, CzechRozm (2), NiemObr, CzechEp (3); -y WrobŻołt, KromRozm I, Leop (2), RejPos, BiałKat, WujJud; -ami : -y BielKron (1:2), WujNT (10:2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVIII w.

1. Ten kto wyznaje czyją naukę, postępuje wedle czyich wskazań, jest posłuszny komu; wyznawca, zwolennik; imitator Vulg, Cn [często metonimicznie, np. naśladowca Lutra = wyznawca nauk Lutra] (55): był tháki Dawid Iorys: który ſam śiebie Synem Bożym czynił/ [...] miał náſládówc przez dwádźieśćiá tyśięcy. BiałKat 298, 298v.

naśladowca czego (9): BiałKat 298v; CzechEp 25; Abowiem wy bráćia/ ſtáliśćie ſię náśládowcámi zborow Bożych/ ktore ſą w Iudſkiey źiemi w Iezuśie Chriſtuśie NiemObr 9; WujNT 1.Thess 2/14. Cf »naśladowca nauki«, »naśladowca spraw [czyich]«.

naśladowca czyj [w tymi Gpron a. sb (28), pron poss (8), ai poss (6)] (42): BielŻyw 68; WróbŻołt cc2; Tak ci rozvmiał ſwięty Avgvſtyn/ gdy ty ſłowa napiſał/ na preciwko [!] Manichevſzowi kaczerzowi/ y naſladowczam iego SeklWyzn c2; KromRozm I C2v; LubPs D2 marg; BibRadz I 331a marg; Papież w wielki cżwartek złorzecżył wſzytkim/ łotrom Złodzyeiom/ rozboicom Morſkim/ odſzcżepieńcom/ między ktore też y Luterá włożył z iego náſládowcy/ zową to Bułá Wiecżerzey Páńſkiey BielKron 196v, 105, 216, 224v, 225, 363v, 386v; RejAp BB4, 92v; RejPos 49, 59v, 63, 82, 87v (9); [Dawid Jorys] miaſzkał po thym w Bázyliéy w mieśćie/ y tám máiętność miał nie máłą/ támże vmárł : pochowan od ſwych náſládówc. BiałKat 298v; BudBibKaw A2; BiałKaz G2v; Iż nie miálá [!] niewola vſtáć od laſki Iudźiney/ áni błąd Iezuſowych náſládowcy/ [...] dokądby nie przyſzedł Szylo to ieſt Meſyaſz. CzechRozm 166v, 227v; á ty náſládowco Fotyná mowiſz/ iż przy zákłádániu świátá/ ieſzcże nie było Kryſtuſá? CzechEp 180; Aby ták X. K. dumá wſzytká/ y iego Kátholiki Antychriſtá Rzymſkiego/ vpádłá/ y wſzech náſládowcy iego błąd był odkryty CzechEp 273, 20, 344; CzechEpPOrz **3; NiemObr 22; WujNT 38, 187, 704, 801; SkarKaz 122a, 123a; KlonWor **5.

Zwrot: »naśladowce sobie jednać« (1): Kácerzomći przywoita koſćyoł tárgáć/ odłączáć/ náſládowce ſobye yednáć KromRozm I O4v.
Wyrażenia: »dobry naśladowca [czego]« (1): Ku dobrim naſladowczam Spraw panſkych krotka przedmoua RejKup B.

»[jakiej a. czyjej] nauki naáladowca« [szyk 2:1] (3): Tey náuki náſládowce máyą ſye też zá koſcyoł boży KromRozm III E3v; Mącz 334b; SkarŻyw 390.

»naśladowca spraw [czyich]« (2): RejKup B; [chciał Pan abychmy ukazali niewiernikom jego] iżechmy ſą wierni náſládowcy iego y ſwiętych ſpraw iego. RejPos 87v.

»wierny naśladowca« (9): KOſcioł ſwięty/ [...] gdy ſie iedno wyznawa być wiernym náſládowcą Páná ſwego/ á záchowywa ſie wedle ſwiętey náuki iego RejPos 49, 59v, 63, 82, 87v, 88, 131, 329v; RejPosWiecz2 90v.

Szeregi: »miłośnik a naśladowca« (1): A dopirko oglądacie okiem w oko mnie y Oycá moiego/ y to com ia wam ſpráwił v niego iáko wiernym miłoſnikom á náſládowcom ſwoim. RejPos 131.

»naśladowca i obrońca« (1): áby Arryáńſkiey náuki náśládowcą y obrońcą zoſtał. SkarŻyw 390.

»naśladowca albo pochlebnik« (1): Támże Duch ſwięty opowiáda/ iáko tá Beſtia dwurogáta miáłá cechowáć álbo piątnowáć/ náſłádowce [!] álbo pochlebniki ſwoie RejAp BB4.

»sługa a naśladowca« (1): będye [!] wiecżny płácż á zgrzytánie zębow/ [...] w onym ogniu wiecżnym kthory ieſt iemu od wieków zgotowány/ y káżdemu ſłudze á náſládowcy iego. RejPos 331.

»(zwolennik), uczeń i naśladowca« (4): Pytagorei et Pytagorici, Zwolenicy/ vczniowie y náśládowcy náuki Pitagoreſowey. Mącz 334b; Y owſzem byſmy ták/ á nie inácżey/ cżynić mieli/ ieſlibyſmy właſnymi vcżniámi y náſládowcámi Chriſtuſowemi być chćieli. CzechRozm 227v; CzechEp 20; WujNT 187.

Przen [czyj] (1): Ale coż kiedy ták obłudny ſwiát/ záſlepił á pobłáźnił wſzytki náſládowcze ſwoie/ iż tego nie bacżą/ [...] iáko márnie giną/ á iáko ſie w niwecż obráczáią. RejPos 7.
2. Ten, kto się na kimś wzoruje, bierze przykład z czyjego postępowania, stara się komu dorównać pod jakimś względem; imitator Vulg, Pol Ant, Modrz, Cn (22): im ieſt więtſzy ábo zacnieyſzy ten kto grzeſzy/ tym y wyſtępek iego ieſt iáwnieyſzy/ y więcey náśládowcow poſpolićie miewa. ModrzBaz 73.

naśladowca czego (2): Gdy ták iákoś złego y grzechów ich vcżeśnikiem był/ ták dobrego y tákiey pokuty ich nasládowca będzieſz. SkarŻyw 168; StryjKron 350.

naśladowca czyj [w tym: pron poss (13), ai poss (3), G sb i pron (2)] (18): Leop Philipp 3/17, 1.Thess 1/6; Bądźćie też náſládowcámi moimi bráćia/ á obáczayćie ty ktorzy ták poſtępuią/ iáko nas maćie za wzór. BibRadz Philipp 3/17, 1.Thess 1/6; KuczbKat 380; WujJud 55v; CzechRozm 225; CzechEp 25; Calep [754]b; ábyśćie nie byli gnuśnymi/ ále náśládowcámi tych ktorzy przez wiárę y ćierpliwość odźiedźiczą obietnice. WujNT Hebr 6/12, s. 462, 1.Cor 4/16, Eph 5/1, Philipp 3/17, s. 690 [2 r.] (9).

Wyrażenie: »żywota [czyjego] naśladowca« (1): [Jozue] mądrośći Boſkiey z oney ſkrzynie/ to ieſt/ z Moyżeſzá/ wiele wycżerzpał/ y żywotá iego świętego/ vprzeymy był náśládowcá. SkarŻyw 500.
3. Ten, kto postępuje w określony sposób; aemulator Vulg, Cn; qui sequitur PolAnt [czego] (3): BibRadz Prov 15/9; bo zá roſkochániem ſie w nich [w cnotach] będzie náſládowcą thego wſzytkiego cżego ony potrzebuią/ będzie wſzytko ſkromnie y ćirpliwie znośił Phil D2; T ktoż wam záſzkodźi/ ieſli ſię dobrego náśládowcámi ſtániećie? WujNT 1.Petr 3/13.
4. Następca, namiestnik [czyj] (2):
Wyrażenie: »naśladowca Christusow« = papież (1): (marg) Papieżowie nie to cżýnią co christus roskazał, ále cżego zákazał. (-) Iż to ſą oſobliwi namieſtnicy y náſládowcy Chriſtuſowi/ ktorzy tego co im Chriſtus roſkazał cżynić niechcą: á cżego im iáſnie zákazał/ [...] zá to ſię y vpornie y gwałtownie chwytáią CzechEp 51.
Szereg: »namiestnik i naśladowca« (1): CzechEp 51 cf »naśladowca Chrystusow«.
a. Potomek (1):
Szereg: »syn to jest naśladowca [czyj]« (1): Dzis temu domowi ſtalo ſie ieſt zbawienijé/ s tego ijż on/ tzuſs Zacheus/ ieſt ſyn/ to ieſt naſladówtza Abramow/ ktory rád prziymowál pielgrzymy w dom ſwoy OpecŻyw 62.

Synonimy: 1. miłośnik, sługa, uczeń, wyznawca, zwolennik; 4. namiastek, namiestnik, następca; a. potomek.

Cf [NAŚLADOWACZ], NAŚLADOWNIK, NAŚLEDNIK

TK