[zaloguj się]
[pdf]

NIEGODNIE (34) av

W pisowni łącznej (30), w rozłącznej (4).

Oba e oraz o jasne.

Sł stp brak, Cn notuje, Linde brak.

1. Niezasłużenie; immerito Mącz, Cn (2): A przeto rozliczne dzięki dawam tobie miły pánie/ [...]. Ktory mnożyſz rozmáite dáry mnie ácz niegodnie przebránemu od ćiebie RejPs 26v; Mącz 218a.
2. Nie tak, jak należy, jak przystoi; indigne Mącz, Vulg, Cn; indecore, non pro dignitate Cn (29): Indigne, Niegodnie. Mącz 89a.
Szereg: »niedostatecznie a niegodnie« (1): Ale żeby ſie ko mu [!] nie zdáło żeby niedoſtátecżnie á niegodnie mowił o ſłużbye koſcielney/ nátychmiaſt thámże dokłáda RejPosRozpr b4v.
a. Bez należytego nabożeństwa (o przyjmowaniu komunii) (27): SeklKat Y, Yv; MurzHist P4; KrowObr 202v; Iż ktoby to prziymował niegodnie/ á to ieſt przez wiáry/ á przez doſtátecżnego doſwiadcżenia ſwego/ tedyby ſąd á pomſtę ſobie prziymował. RejPos 142; RejPosWiecz2 95 [3 r.]; RejPosWiecz3 [97]; BiałKat 281, 291; WujJud 257, 259 [3 r.], 264v; WujJudConf 242, 259; CzechRozm 268; SkarJedn 346; ArtKanc N7; LatHar 198; ktobykolwiek iadł ten chleb/ ábo pił kielich Páńſki niegodnie WujNT 1.Cor 11/27, 1.Cor 11 arg, 29, s. 607.

W przeciwstawieniu: »godnie ... niegodnie« (1): Co ſię dotycże przygotowánia/ pewna to rzecż/ iż zbáwienie bierzeſz/ kiedy godnie tego Sákrámentu vżywaſz: nieomylna y to/ á doſyć iáwnie od Páwłá ś. wyráżona/ iż potępienie ſobie iednaſz/ kiedy niegodnie. LatHar 187.

W charakterystycznych połączeniach: niegodnie jeść (6), pić (7), pożywać (6), przyjmować (przyjmujący) (9), przystępować (2), używać (4).

3. Niegodziwie, niemoralnie; występnie; inceste Mącz; atrociter, contra fas a. ius a. legem, crudeliter, foede, illiberaliter, illicite, immaniter, impotenter, improbe, incaste, indecenter, inique, iniuriose, poenaliter, tetre, tyrannice Cn (2): ziemie naſze kradnieſz á gubiſz z koroną krolewſką nie godnie, będąc lotr krolem ſie cżyniſz. BielŻyw 150; Mącz 50c.
4. Żałośnie, pokornie, w poczuciu własnej znikomej wartości; calamitose, cruciabiliter, miserabiliter, miserandum in modum, misere, miseris modis Cn (1): zá to iego wyſokiego Máieſtatu niegodnie iáko grzeſzny cżłowiek á nędzny robak proſzę/ áby to wſzytko zyśćił BibRadz *3.

Synonimy: 1. niedostojnie; 2. niedostatecznie, niedostojnie, nieprzystojnie; 3. nieprzystojnie, nierządnie, nieważnie, nikczemnie, sromotnie.

Cf GODNIE, NIEGODNO

MM