[zaloguj się]
[pdf]

NIEPRZYSTOJNIE (57) av

W pisowni łącznej (45), w rozłącznej (12).

Oba e oraz o jasne (tak też Cn; w Calep 1 r. -ę – może błędnie?).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde bez cytatu s.v. przystojny.

Niewłaściwie, niesłusznie, nie tak jak należy pod względem obyczajowym lub moralnym; iniuste PolAnt, Modrz; indigne Modrz, Calep; indecore Calep, Cn; flagitiose, illicite Calep; illiberaliter, incaste, indecenter, irreverenter Cn (57): Leop *B4v; OrzList d; y biyą nas dla tego ſługi twoie/ á lud nieprzyſtoynie trapią [punitur populus tuus]. BibRadz Ex 5/16, I 343d marg; Vczćiwy Muzyk nie zwykł nieprzyſtoynie ſpiewáć. Prot A3, A4v, GórnDworz Q5; KuczbKat 320; CzechRozm Av, 39, 228v; áby pijáni/ ieſli komu náłáiáli/ álbo kogo vbili/ ábo ſię iednák nieprzyſtoynie záchowáli/ ćiężey byli karáni/ niż gdyby to trzeźwi vcżynili. ModrzBaz 82v, 3v, 23v, 83; Popowie ich gdy co ćiáłá Bożego zoſtánie [...] idą do Cerkwie y ono co zbyło bez vcżćiwośći/ ábo zmáłą cżćią nie przyſtoynie iedzą. SkarJedn 346, 189; SkarŻyw [223], 298; StryjKron 467; á nie pomordował/ áni prześládował/ áni przezywał/ z gniewu nieprzyſtoynie. CzechEp 30, 53, 78, 207, 325; iż X.K. nieſpráwiedliwey rzecży nieprzyſtoynie bronił NiemObr 26, 18, 56; Słuchay iáko Páweł święty piſze do Koryntow: Ani niecżyśći/ áni cudzołożnicy/ áni ſproſnie plugáwi/ áni płći ſwoiey nieprzyſtoynie vżywáiący [masculorum concubitores Vulg 1.Cor 6/9; Sodomczycy WujNT] Bożego kroleſtwá otrzymać mogą. WerKaz 300; GórnRozm G3; PaprUp G; Flagitiose ‒ Zloſzliwie, nieprziſtoinie. Calep 422a, [504]b, 525b, 527b; Ale kto w iednym ſobie pocznie nieprzyſtoynie/ Ten y w drugim ſzáfowáć będźie złośćią hoynie. GórnTroas 70; LatHar 675; KlonWor **2.

W połączeniach szeregowych (3): A ieſlibym kogo obaczył v Sądu nieobyczáynie/ nieutćiwie/ á nie wedle práwá/ y iákimkolwiek obyczáiem/ nieprzyſtoynie ſye záchowuiącego [...] ná thákiego chcę inſtygowáć/ zárázem przed Sądem. GroicPorz g3v; Ktokolwiek źle/ nieprzyſtoynie/ y niewłaſnie/ dowodząc rzecży ſwey y piſánia ſwego/ vżywa piſm ſtárych Prorokow Izráelſkich y Iudſkich/ ten tego nie ieſt godzien/ áby piſmu iego wierzono CzechRozm 124v; PowodPr 65.

W charakterystycznych połączeniach: nieprzystojnie argumentować, bronić (2), (u)czynić (2), działać, jeść, kochać się, mowić, nabywać (2), nazywać (przezywać) (2), poczynać sobie (3), radzić, rozpuścić, stać się, swarzyć się, śpiewać, trapić, używać (4), wspominać, zachować się (3), zwinszować, życzyć.

Zwroty: »obrazić nieprzystojnie« (1): (nagł) Broniewſcy z Obrázowá. (‒) Z Obrázowáć ie piſzą/ ále dobry pánie/ Mogę tobie beſpiecżnie ia przyręcżyć zá nie/ Nie obráżą nikogo nigdy nieprzyſtoynie PaprPan P3.

»nieprzystojnie spotwarzać« (1) : Xiądz Powodowſki [...] ták nas ſzácuie y winuie [...] iż (iáko poſpolićie mowią) cżći zá pieniądz ná nas nie zoſtáwił/ y owſzem żywych ták nieprzyſtoynie ſpotwarzawſzy/ ná koniec po śmierći do piekłá odkazał NiemObr 4.

Szeregi: »beśpiecznie i nieprzystonie« (1): A on [...] ięzyk ſwoy beśpiecżnie y nieprzyſtoynie roſpuśćił/ ſpráwę y poſtępek ſámego Páná Bogá lząc y háńbiąc. NiemObr 68.

»hardzie i nieprzystojnie« (1): Y o Ianie Cárogrockim/ ktory ſię Oekumenickim Pátryárchą hárdzie y nieprzyſtoynie piſać pocżął. SkarJedn 191.

»nieprzystojnie a (i) nie(o)bacznie« (2): Tegoż czáſu gdy Witołtowi pierwſza Anná żoná [...] vmárłá/ poiął drugą Xiężnę Vłianę Wdowę pierwſzey żony Ciotkę rodzoną/ ktore małżeńſtwo iż było nieſłuſzne/ niechciał im ſlubu dáć Piotr Biſkup Wilenſki. Ale Ian Kropidło Biſkup Kuiáwſki [...] nieprzyſtoynie/ á niebácznie ich zwinſzował. StryjKron 547; NiemObr 143.

»niesłusznie a (i) nieprzystojnie« (3): zelżywość kthora ſię nie ſłuſznie á nieprzyſtoynie ſtháłá [iniuste ... factam ... contumeliam] nad mieyſcem święthym BibRadz 2.Mach 8/17; CzechRozm 254; NiemObr 46.

»nieprzystojnie i nieuczciwie« (1): żebyż piorem y gębą tárgáć ſię miał nieprzyſtoynie y nieucżćiwie/ na Páná y odkupiciela moiego CzechEp 73. [Ponadto w połąszeregowym 1 r.]

»nieprzystojnie i niewłaśnie« (1): ktorey ſpołecżnośći náſzey z Chriſtuſem táiemnicę/ gdyby X.K. rozumiał nigdyby ták nieprzyſtoynie y niewłaſnie árgumentował. NiemObr 47. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»sprośnie i nieprzystojnie« (1): Chryzoſtom też Epifániuſzem/ iza li ſię ſprośnie/ y nieprzyſtoynie/ o kśięgi Orygeneſowe nie ſwárzyli? NiemObr 175.

»źle a nieprzystojnie« (2): ábo też gdzieby miał odiąć pogránicżnemu pánu Sceptrum/ ktorego by on zle/ á nieprzyſthoinie vżywał. GórnDworz Ii3v, Ee4. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

»żadnie i nieprzystojnie« (1): Bo też żádnye y nieprzyſtoynieby to było wyſtáć s ſzkoły nie ſie nye náucżywſſy/ á wynidz nye vmyawſſy GliczKsiąż N2v.

W przen (1): Y mi dla Boga kochaimi ſie [...] niedai mi ſie tak nieprziſtoinie poiednikiem kuklac PaprUp L4v.

Synonimy: niegodnie, niekstałtownie, nieobyczajnie, niepobożnie, niepoczciwie, niesłusznie, nieuczciwie, niewłaśnie, sprośnie, szkaradzie, źle, żadnie.

Cf NIEPRZYSTOJNO, PRZYSTOJNIE

JB