[zaloguj się]
[pdf]

NIEPOTĘŻNOŚĆ (15) sb f

W pisowni łącznej (14), w rozłącznej (1).

e oraz oba o prawdopodobnie jasne (tak w niepotężny oraz -ość).

Fleksja
sg
N niepotężność
G niepotężności
D niepotężności
A niepotężność
I niepotężnością
L niepotężności

sg N niepotężność (2). ◊ G niepotężności (4). ◊ D niepotężności (2). ◊ A niepotężność (5). ◊ I niepotężnością. ◊ L niepotężności (1).

Sł stp brak, Cn s.v. niepotęga, Linde XVI – XVII w. s.v. potężność.

Niemoc, brak sił lub ochoty, słabość; impotentia Cn [czyja] (15): Iákoż y w tym znáć Stároſtow niepotężność/ bo do ſądu gdy ieden ábo dwá z ruśnicámi prżiydą/ łátwie im ruśnice Stároſtá bierże/ ále kiedy ich ſześćdźieśiąt ábo ſto prżiydźie zá kim z ruśnicámi trudno tám od tych ruśnice odbieráć GórnRozm I2v; RAcż ná rozlicżną niepotężność náſzę/ Boże wſzechmogący/ okiem poyźrzeć miłośćiwym: á iż ćiężar grzechow náſzych nam dokucża LatHar 440, 220, 433, 448.

niepotężność do czego (1): Lecż co ieſt zá krewkość moiá/ o Boże moy? co zá niepotężność moiá do dobrego? LatHar 603.

W połączeniach szeregowych (2): LatHar 190; Iákoś przyiął pokłon od trzech krolow/ ktorzy ćię w dźiećinney poſtáwie y niepotężności/ y w vboſtwie/ y w ſtáyni miedzy bydłem poználi SkarKaz 160b.

Wyrażenie: »niepotężności posilenie« (1): Niechayże [...] tá ſłábość y oźiębłość moiá/ [...] náchyla y ſkłánia litościwą y łáſkáwą Bozką dobrotliwość twoię/ do niepotężnośći moiey pośilenia LatHar 217.
Szeregi: »niepotężność i bojaźń« [szyk 1:1] (2): Zmiátáiąc tedy niewieśćie ſzáty: znimi y niewieśćią nie potężność y wrodzoną boiazń zrzućiłá SkarŻyw 13; Phil L2.

[»niepotężność a mizeryja«: [Książe] vpadſzy przed Pánem/ dał mu modłę y chwałę. W cżym okazał wielką potrzebę á niebeſpiecżność ſwoię/ y wielką niepotężność á mizeryią ſwoię WujPosŚw 1584 II 324 (Linde).]

»niedoskonałość, (i) niepotężność« [szyk 2:1] (3): Cżyniąc z ſwey ſtrony co możemy/ bądźmy tego pewni/ iż dołoży y doſypie nie doſkonáłośći y niepotężnośći náſzey ten Pan LatHar 247, 190, 216.

»słabość i niepotężność« (1): zmiłuy ſię nád ſłábośćią y niepotężnośćią moią. LatHar 215.

Synonimy: krewkość, marność, mdłość, mizeryja, nieudolność, słabość.

Cf NIEPOTĘGA, POTĘŻNOŚĆ

JB