[zaloguj się]
[pdf]

OBLICZYĆ (23) vb pf

o jasne.

Fleksja
inf obliczyć
praet
sg
3 m obliczył
imperativus
sg pl
2 oblicz obliczcie
3 niech obliczy
conditionalis
sg
2 m byś obliczył
3 m by obliczył
impersonalis
praet oblicz(o)no
participia
part praes act obliczywszy

inf obliczyć (5). ◊ fut 2 sg obliczysz (1). ◊ 3 sg obliczy (1). ◊ imp 2 sg oblicz (1). ◊ 3 sg niech obliczy (2). ◊ 2 pl obliczcie (1). ◊ praet 3 sg m obliczył (5). ◊ con 2 sg m byś obliczył (1). ◊ 3 sg by obliczył (2). ◊ part praes act obliczywszy (2). ◊ impers praet oblicz(o)no (2).

Sł stp notuje, Cn s.v. zliczyć, Linde XVI – XVIII w.

1. Ustalić ilość albo liczbę; numerare, recensere PolAnt, Cn; enumerare, pernumerare, subducere, transnumerare Cn [kogo, co] (16): Y obliczył ie [Saul swoje wojsko] w Bezek/ á było ſynow Izráelſkich trzy kroć ſto tyſięcy ludu/ á mężow Iudá trzydzieſći tyſięcy. BibRadz 1.Reg 11/8, Num 1/18, 19, 4/29, 2.Reg 24/1, 2 (8); Támże kłádzie Duch ſwięty y licżbę lat zyáwienia Beſtiey tey 666. Kto to oblicży od tego piſánia Ianá ſwiętego/ thedy przypádnie Rok 763. RejAp BB4, 78; A oblicżył ſiedmdzieſiąt tyſięcy tych co noſili/ á ośmdzieſiąt tyſięcy tych co kámień ćioſali BudBib 2.Par 2/2, 2Par 25/5.
Zwrot: »obliczyć liczbę [czego]« (2): RejAp 115; Tuć ieſt mądrość. Kto ma rozum; niech obliczy liczbę beſtyey [Qui habet intellectum computet numerum bestiae]. Abowiem liczbá ieſt człowieká: á liczbá iego ſześć ſet ſześćdźieśiąt y ſześć. WujNT Apoc 13/18.
a. Wykonać działania na liczbach (2):

obliczyć co (2): [o przeliczaniu jednostek] A ieſli to chceſz ná náſzę miárę obliczyć/ tedy poczni od Actu. GrzepGeom Nv.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Naprzod trzebá ſye dowiedźiéć y obliczyć/ iáko wielé która [figura] ma na dłużą y ná ſzerzą GrzepGeom Fv.

2. Oszacować; computare Vulg, JanStat [co] (7):
a. O kosztach, cenach, dochodach [co] (5): A iáki to [o wystroju kolebki] koſzt vcżyni/ á co ná to wynidzie/ á iákoby to kto oblicżyć miał. RejZwierc 58v, 248v.

obliczyć komu (1): Oblicżże ſobie coć wełná z nabiáłem vcżyni RejZwierc 108v.

Ze zdaniem dopełnieniowym (2): [mówi pies do pasterza:] ia iżem kilko iágniąt zyadł y chceſz mię ſtráćić/ á byś oblicżył coć wilk owiec álbo koz poiadł á wżdy mu ćirpiſz? RejZwierc 49; RejZwierc 108v.

Zwrot: »obliczyć dochody« (1): popiſáć Inwentarze kożdego zaſtáwnego imienia/ á obliczywſzy dochody ſpráwiedliwie dáć wydźierżeć dźierżawcy onemu ſummę wedle dochodu rocznego OrzRozm S2.
b. O czasie [co] (2):
Zwroty: »obliczyć czas« (1): áby [kortezani] w ſześći Mieśięcy (od czáſu do kośćiołów liſtów náſzych oddánych czás obliczywſzy [a tempore oblatarum in Ecclesiis literarum nostrarum computando JanStat 201]) do Króleſtwá y Pańſtw náſzych/ y do vrzędów ſwych kośćielnych wróćili ſie SarnStat 176.

»obliczyć dni [czyje]« = o długości życia (1): Náucżże nas iáko mámy oblicżyć dni náſze [numeremus dies nostros]/ ábychmy ſerce náſze przywiedli ku mądrośći. BibRadz Ps 89/12.

Synonimy: 1. porachować, zsumować; 2. oszacować.

Formacje współrdzenne cf LICZYĆ.

Cf OBLICZENIE, OBLICZONY

DJ