[zaloguj się]
[pdf]

OBŁĄDZONY (21) part praet pass pf

obłądzony (18), obłudzony (2), obłędzony (1); obłądzony : obłudzony CzechEp (10:2); obłądzony : obłędzony RejPos (4:1).

Teksty nie oznaczają ó; pierwsze o prawdopodobnie jasne (tak w o-).

Fleksja
sg
mNobłądzony fNobłądzonå
Gobłądzon(e)go G
D Dobłądzon(e)j
Aobłądzony, obłądzon(e)go Aobłądzoną
I Iobłądzoną
pl
N m pers obłądz(e)ni
G obłądzonych
A subst obłądzon(e)
L obłądzonych

sg m N obłądzony (1). ◊ G obłądzon(e)go (2). ◊ A obłądzony (1), obłądzon(e)go (1). ◊ f N obłądzonå (1). ◊ D obłądzon(e)j (1). ◊ A obłądzoną (1). ◊ I obłądzoną (5). ◊ pl N m pers obłądz(e)ni (5). ◊ G obłądzonych (1). ◊ A subst obłądzon(e) (1). ◊ L obłądzonych (1).

Składnia dopełnienia sprawcy: obłądzony od czego (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w. s.v. obłądzić.

Który zgubił drogę, zabłądził; errans Calag (21): Wſzákże Gárſius Neápolitáńſkiego krolá ſyn odbił im [Barbarossie] cżterzy okręty obłądzone od wiátru pełne ſkárbow y ludzi krześćiáńſkich. BielKron 192v; Irrend. Obłądzony/ et Tułácz. Errans. Calag 301b.
Przen: Który odstąpił od słusznych zasad, prawideł postępowania; który uległ fałszywej nauce (zawsze w sprawach wiary) (19): [Pan] ni dla cżego inego ná ſwiáth nie przyſzedł/ iedno dla onych obłądzonych owiecżek/ ktore ſie tułáły á ieſzcże y dziś ſie tułáią po tym głuchym á ciemnym leſie ſwiátá tego RejPos 323v, 105; RejPosRozpr [c4v].
Wyrażenia: »brać obłądzona, bracia obłądzeni, brat obłądzony« = innowiercy, heretycy [szyk 11:1] (6:5:1): Bo ieſliſmy bráćia/ á ieſzcże obłądzeni: ſłychałże to kiedy ktory żywiący/ áby brát nie błądzący/ przećiw błądzącey bráćiey/ ták ſię miał záchowáć y ták ſię znimi obchodźić/ iáko ſię przećiw nam X.K. obchodźi CzechEp 95, 11v [2 r.], 95 [2 r.], 96, 97 [3 r.], 98 [2 r.] (12).

»narod obłędzony ludzki« (1): [Pan] wabi/ á prziymuie/ á zgromadza do ſiebie ten nędzny narod obłędzony ludzki iáko kokoſz ktora pod ſkrzydłá ſwoie zwabia á zbiera roſproſzone kurcżątká ſwoie. RejPos 166v.

Szeregi: »odłączony a obłądzony« (1): Coż tedy chceſz vcżynić [...] Krześciáńſki cżłowiecże/ ieſliże ſie rozumieſz być odłącżoną á obłądzoną owiecżką od tego Páná ſwoiego RejPos 169.

»zginęły a obłądzony« (1): To iuż nád tákim káżdym [nawroconym grzesznikiem] wſzytko zebránie niebieſkie oſobliwey pociechy á wielkiego kochánia vżywa/ ráduiąc ſie s tego iż zginęły bráciſzek/ á obłądzona owiecżká/ przywroćiłá ſie ku oney ſpołecżnośći RejPos 147v.

a) W funkcji rzeczownika (1): Niewdzięcżność dobroći bożey w obłądzonych. SarnUzn F5 marg.

Synonim: omylony.

Cf OBŁĄDZIĆ SIĘ, OBŁĘDLIWY, OBŁĘDZIĆ

JB