[zaloguj się]
[pdf]

OBMIERZŁY (17) part praet act

Wymowa: obmier-zły.

Teksty nie oznaczają é oraz ó; o prawdopodobnie jasne (tak w ob-).

Fleksja
sg
mNobmierzły fN nN
Gobmierzł(e)go Gobmierzł(e)j Gobmierzł(e)go
Iobmierzłym Iobmierzłą Iobmierzłym
pl
N m pers obmierzli
subst obmierzł(e)
G obmierzłych
D obmierzłym
A subst obmierzłe
I f obmierzłymi

sg m N obmierzły (2). ◊ G obmierzł(e)go (1). ◊ [I obmierzłym.] ◊ f G obmierzł(e)j (1). ◊ I obmierzłą (1). ◊ n G obmierzł(e)go (1). ◊ I obmierzłym (2). ◊ pl N m pers obmierzli (1). subst obmierzł(e) (3). ◊ G obmierzłych (2). ◊ D obmierzłym (1). ◊ A subst obmierzłe (1). ◊ I f obmierzłymi (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

Który budzi wstręt, obrzydzenie; odrażający, ohydny (17): Imioná ich v poganow były obmierzłe dla thego iż imię Páńſkie w nich ſię zámyka/ ábowiem Dániel znáczy/ Bog ſądźi BibRadz I 446b marg.

obmierzły komu (8): CzechRozm 221v; [Katolicy rzymscy] wolą to z nimi [swymi pasterzami] cżynić/ co tylko ſámi niewierni y niezbożni pogánie cżyniáli/ tákże y Bogu obmierzli Zydowie. CzechEp 43; co ſię teraz w Rzymſkiey Kátholice dźieie/ ia to śmiele gánię y to báłwochwálſtwem Bogu obmierzłym zowę. CzechEp 80, 133, 278, 292, 342, 410.

[W przeciwstawieniu: »wdzięczny ... obmierzły«: Lecż ia powiádam: iż rácżey cżuie ſię wdźięcżnym v drugich cżłowiek ſtáry/ niżli obmierzłym. CiceroBBud 12.]

W charakterystycznych połączeniach: obmierzłe(-y, -a, -li) alegoryje, bajki, ceremonije, dziatki, gadki, imiona, mowy (2), nabożeństwo, nieprawda, wisielec, Żydowie.

W porównaniu (1): dla ktorego [Chrystusa] mnie vkrzyżowány ieſt świát (to ieſt iáko wiſielec obmierzły) á ia świátu CzechRozm 250.

W połączeniu szeregowym (1): vżywam mowy y piſánia mego ábym od tych [...] ſproſnych/ obmierzłych/ niewycudzonych/ głupich/ [...] gadek y mow ludźi záwiedźione odwiodł. CzechEp 77.

Wyrażenie: »obmierzłe bałwochwalstwo« (3): iedni z nich [fałszywych chrześcijan] duchowymi ſie cżyniąc/ wſzelákich ſobie ćieleſnych ſpraw/ á nawet y obmierzłego pogáńſkiego y Papieſkiego báłwochwálſtwá pozwaláią. CzechRozm 223; CzechEp 80, 84.
Szeregi: »obmierzły y obrzydły« (1): Y zgániwſzy nikcżemne y ſproſne mowy y diſputácye o Bogu/ gáni też y vkázuie obmierzłe y obrzydłe mowy o Chriſtuśie CzechRozm 76.

»plugawy i obmierzły« (1): to coby ſie nam zdáło/ żeby w nas iedną ſpráwiedliwośćią było/ tedy y to ieſt przed BOgiem iáko plát iáki plugáwy y obmierzły. [Vulg Is 64/6]. CzechRozm 217v.

»sprosny a (i) obmierzły« (2): CzechRozm 221 v; tedy ſię ia tym báwić iáko rzecżą ſproſną/ á Bogu obmierzłą y wierze Chriſtyáńſkiey prawdźiwey przećiwną nie będę. CzechEp 278.

»zły a obmierzły« (1): Bo gdybyś ſie ná krzyż on tárgnąć miał: [...] tedybyś nie co inſzego cżynił: iedno co złe á obmierzłe dźiatki zwykły cżynić CzechRozm 226.

a. W funkcji rzeczownika (1):

W połączeniu szeregowym (1): boiáźliwym/ y niewiernym/ y obmierzłym/ y mężoboycom/ y wſzetecznikom/ y cżarownikom/ y báłwochwálcom/ y wſzytkim kłamcom [Timidis autem et incredulis et exsecratis et homicidis et fornicatoribus et veneficis et idolatris et omnibus mendacibus]/ część ich będźie w ieźierze goráiącym ogniem y śiárką WujNT Apoc 21/8.

Synonimy: obrzydły, ohydny, plugawy.

Cf OBMIERZNĄĆ, OMIERZŁY

MC