[zaloguj się]
[pdf]

OBRĄB (4) sb m

obrąb (3), [obręb, obrub], obrąb a. obręb (1).

o jasne.

Fleksja
sg pl
N obrąb, obręb obręby
G obrobu, obrębu obręb(o)w
I obrub(e)m
L obrębie

sg N obrąb (3), [obręb]. ◊ G obrobu (1), [obrębu]. ◊ [I obrub(e)m. ◊ L obrębie. ◊ pl N obręby. ◊ G obręb(o)w.]

Sł stp notuje, Cn w innym znaczeniu, Linde XVI – XVII (z Cn) – XVIII w.

1. Ogrodzony teren używany do trzymania bydła; saeptimentum, saeptus Mącz (4): Roboraria antiqui appellaverunt omnia aedificia, septa, villas, etc. quae inclusa habent animalia. Obrąb w którym bydło y ynſze zwierzęta chowáyą. Mącz 357b; Septus, Ogrodzenie/ zámknione mieyſce/ ſzránki/ też obrąb álbo oborá gdzie bydło ſtawa. Mącz 383d, 384a; [Volck Nnn4].
2. [Grunt uprawiany, leżący poza polami wiejskimi, czasem zamieniany na nową wieś: Siedział kmieć Buxa nad rzeką Sunyą osobno w obrubie, płacił czynszu i z robotą fl. 4. LustrSand 180.

obrąb czyj: między włókami narewskimi i obrubem wójtowskim pod Somaczkiem morgów 4, które burmistrz Szczęsny Witkowicz trzyma. LustrPodl 1576/70.

W połączeniu z nazwą miejscową: Obrąb Bernatki, w którem jest włók 16 gruntu śrzedniego. LustrPodl 1576/111; Jest też obrąb Nowykowski pusty, którego Sorczowie ziemianie KJM bronią, mieniąc mieć swym. LustrPodl 1576/139.

W połączeniu szeregowym: Summa z folwarku trczianskiego, z siół, obrębów, z zaścianków wyżej opisanych ku temu folwarkowi należących, czyni w tym roku 1576 zł pol. 388 LustrPodl 1576/139.

Szereg: »obrąb albo sioło« [szyk zmienny]: Obrąb albo sioło Żarnowo. LustrPodl 1576/112, 1576/111.]
3. [Obszar, teren: Włodzimirzowi Xiążęćiu dał zamiánę Kopył zamek z wielkimi wołośćiami/ począwſzy od Kopylá zamku [...] áż do Piotrkowic Miáſteczká [...] w obrębie ná dłużą y ná ſzerzą przez trzydzieści y kilko mil StryjKron 498.]
a. [Wyznaczony obszar lasu [czego]: W tym boru [...] mają dni swe wolne do rąbienia drew 2 dni w tydzień, jako Ząmbrow, [...] Stara Lomza, Lomzicza. A k temu Lomza za pozwoleniem JKM ma obrąb boru ociosany, w którym rąbią ku potrzebie swej. LustrMaz II 88.]
4. [Wykończenie brzegu szaty: ktorey [sukni] we ſrzodku ná gorze będzie przepor/ á obrąb koło niego tkány [ora per gyrum eius textilis]/ iáko ieſt obycżay miewáć ná kráiach ſzath Leop Ex 28/32 (Linde).]
5. n-loc (1): yakom ya nyeprzyyąl swyadestwa dosthathecznego oth pana doctora hy oth hynych dobrych ludzy (ktorzy na posvie szą) tho yesth yana nyethixe skonothopey oth Mykolaya lomyenskiego zobrambv oth slavąthnego yana szelygy myesczenyna varsewskiego ZapWar 1528 nr 2458.

Synonimy: 1. grodź, ogrodzenie, płot, szranki, zrąb; 2. obrębnik.

DJ