1. Oddzielenie części od całości przy pomocy cięcia; amputatio, resectio Mącz; circumcisio Calep; circumcaesura, circumcisura Cn (6): Resectio, Odcięcie/ opiłowánie/ obrzezánie. Mącz 377c, 333a; Calep 197a.

obrzezanie czego [= co zostało obcięte] (1): Obrzezánie vſzu miáſto włoſow czyſty frymárk GroicPorz kkv marg.

obrzezanie czego [= z czego coś obcięto] (1): Suffragines, Krziwe odnoſzki ná drzewiech á zwłaſzczá ná winnych/ gdzie po obrzezániu winnic puſzczayą ſię gałąski krziwe. Mącz 136a.

2. Rytualny zabieg obcięcia napletka obowiązujący w religii żydowskiej i mahometańskiej (dla Żydów symbol przymierza z Bogiem); circumcisio Vulg, PolAnt, Mącz, JanStat, Cn [w tym: czyje (22): pron poss (8), G sb (8), ai poss (6)] (250): dzis lepák ſlyſſyſs boleſné ſyna bożego obrzezanijé. OpecŻyw 22, 21v, 22v, 23 [2 r.], 66v; OpecŻywSandR nlb 2; PatKaz I 4; Iezu ienżes okrutne y krwawe obrzezanie na młodziuchnem ciele cirpiał. ſmiłny [!] ſie nad nami. TarDuch B; MurzNT 8v; A gdy ono przymyerze yuż przez ine nowe/ ktore Bog przez Hyeremiyaſſa y drugye proroki był obyecał/ vmorzono yeſt/ tedy y znák yego/ to yeſt/ obrzezánye/ vſtáć myáło. KromRozm II k4v, k4v, 12 [2 r.]; KromRozm III Fv; LubPs P4; KrowObr 46v; Obrzezánie ieſtći wżdy pożytecżne/ ieſlibyś zakon záchowywał: ále będzieſſli przeſtępcą zakonu/ obrzezánie twoie ſtáłoć ſie nie obrzázánim. Leop Rom 2/25, Rom 2/27, 3/1, 30, 4 arg [2 r.]; A wſzák wam Moiżeſz podał obrzezánie (nie iżby było od Moiżeſzá/ ale iż było od oycow) y obrzezuiećie w Szábath cżłowieká. BibRadz Ioann 7/22, Gen 17 arg [2 r.], Rom 2/25, 27, 28, 3/1; Obrzezánie Thureckie bywa nie oſmego dniá iáko v Zydow/ ále ſiodmego álbo oſmego roku BielKron 260, 36, 37v, 47 [2 r.], 138 [2 r.], 165 (12); Mącz 30a; SarnUzn F4; LeovPrzep Hv; RejPos 28, 32, 32v [5 r.], 33, 33v (13); BiałKat 13v, 136; WujJud 97v [2 r.]; BudNT Ioann 7/22, 23, Rom 15/8; O przymierzu Bog mowił iż wiecżnie trwáć miáło/ ále nie o obrzezániu. CzechRozm 79v; Obrzezániu koniec BOg vcżynił przez Iezuſá y Páwłá. CzechRozm **3; Obrzezánie/ ćieleſnych vmow ieſt piecżęćią. CzechRozm ***3, 72v [3 r.], 73, 73v, 74 [3 r.], 74v [2 r.] (41); SkarJedn 76 [2 r.], 95, 318; Bo zbáwićiel twoy/ ácżćię z obrzezánia wybáwił/ ále ćię do Chrſtu [...] obwiązał SkarŻyw 3, 1 [2 r.], 2 [2 r.], 3 [2 r.], 285 [2 r.], 537, 600; LatHar [++1], 99, 322, 332, 341 (8); iáko ná on czás przy obrzezániu/ ták teraz przy krzćie ś. imioná dawáią. WujNT 196, Rom 4/11, przedm 33 [2 r.], Ioann 7/22, Act 7/8, s. 513 (14); SkarKaz 578a, Oooo2a.

W przeciwstawieniach: »obrzezanie ... napłetek (3), nieobrzezanie (8), nieobrzezka (10)« (21): Athák ieſliżeby nieobrzázány ſpráwiedliwośći zakonu przyſtrzegał/ á zaſz nie obrzázánie iego/ nie będzie pocżytháne zá obrzázánie [praeputium illius in circumcisionem reputabitur]? Leop Rom 2/26; BibRadz Rom 2/25, 26; RejPosWiecz² 92v, 94; WujJud 97v; Ponieważ ieden Bog/ ktory vſpráwiedliwi obrzezánie z wiary/ á napłetek przez wiárę [circuncisionem ex fide, et praeputium per fidem]. BudNT Rom 3/30, Rom 4/9, Gal 6/17[15]; Bo w Chriſtuśie Ieſuśie nic nie waży áni obrzezánie/ áni nieobrzezká [neque circumcisio aliquid valet neque praeputium]: ále wiárá/ przez miłość dźielna. WujNT Gal 5/6 [przekład tego samego tekstu RejPosWiecz² 92v, WujJud 97v], Rom 2/25, 26, 4/9, 10 [2 r.], 1.Cor 7/19 (12).

W połączeniach szeregowych (4): Są drugye przykazánya/ ktore należą ku porządkowi á ſpoſobowi zwirzchownemu [...] yáko yeſt obrzezánye/ ofyáry/ oczyſcyenya/ śwyętá/ vbyory kápłáńſkye KromRozm II k4, kv; tedy vczynki miłośći nigdy nie bywáią od wiáry oddalone: ále tylko vczynki zakonu Moyzeſzowego/ to ieſt ceremonie ofiáry/ obrzezánie WujNT 656; SkarKaz 311a.

W charakterystycznych połączeniach: obrzezanie bolesne, boleściwe, krwawe, okrutne, święte, tureckie; ociec obrzezania (2), piątno, sakrament (2), sługa, święto (2), testament, znak (2); od obrzezania odwodzić; wybawić z obrzezania; ku obrzezaniu przyzywać; obrzezanie cierpieć, (po)dać [komu] (10), odrzucić (3), postanowić, przyjmować (2), przykazać (2), skazić, sprawować, usprawiedliwiać (2), ustawić (2), wypełniać (2); przez obrzezanie oczyściać, pobratać się, przyzywać; cierpieć w obrzezaniu.

3. Miejsce, w którym coś obcięto (1): Gdy ſie iuż narodzi niemowiątko, Nathychwiaſt [!] mu pępek obrzezać na trzy palcze od ciała daleko/ á thakże zawięzać zaſypawſzy ono obrzezanie prochem FalZioł V 34v.