[zaloguj się]
[pdf]

OBUĆ (9) vb pf

o jasne.

Fleksja
inf obuć
praet
sg
3 m obuł
imperativus
sg
2 obuj
3 niech obuje

inf obuć (3). ◊ [fut 3 sg obuje.] ◊ praet 3 sg m obuł (1). ◊ imp 2 sg obuj (4). ◊ [3 sg niech obuje.] ◊ part praet act obuwszy (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w.

1. Założyć na nogi (o obuwiu); se calceare Vulg [co] (6): Y rzekł do niego [do św. Piotra] ánioł: Opaſz ſię/ y obuy vbránie twoie. (marg) á podwiąſz boty twoie. G. (-) [et calcea te caligas tuas]. WujNT Act 12/8.
Zwrot: »bot(y), trzewik(i) obuć« [szyk zmienny] (3:2): Miał też w ſobie [Jagiełło] wiele obycżáiow máćierzyńſkich około cżárow/ kthora byłá Ruſká: gdy s przygody pirwey lewy both álbo trzewik obuł niż prawy/ on dzyeń niefortunny mnimał być BielKron 387, 319; Kiedyć Grudá boty obuy/ Z Imbirem miodu poſmákuy SienLek 43v; GórnDworz P3; RejZwierc [782]v.
2. Ubrać w obuwie (o nogach); przen; inducere pedi calceum Cn (2):
Zwrot: »obuć nogi w gotowość Ewanjelijej« = być gotowym do głoszenia Ewangelii: Stoyćieſz tedy przepáſawſzy biodrá wáſze prawdą/ á oblokſzy páncerz ſpráwiedliwośći/ obuwſzy nogi w gość Ewángeliey pokoiu [et calceati pedes in praeparatione evangelii pacis]: we wſzytkim biorąc tarczą wiáry WujNT Eph 6/15.
a. Zabezpieczyć opatrunkiem w kształcie buta [co] (1): [tám [w miejsce do szczepienia] rozdárwſzy pniak/ wſádźiſz latorośl w pośrzodek práwie [...] zliniwſzy ſkorkę z zerznionego wierzchu z pniaká/ obſádźić pniak álbo obuć ſpołem z látoroślą áby tám wodá nie záchodźiłá Cresc 1571 126.]
Zwrot: »w bot obuć« (1): Ale ieſliby mu [noga koniowi] záćiekłá/ niżeś mu pomogł/ tedy mu ią w bót obuy á náléy mu káſze iágielnéy álbo brzánéy z ſtárym ſádłem/ niechay ták przez dźień y noc ſtoi SienLek 178.
3. Nałożyć, wdziać na siebie [co] (1): Kto śię chce bić/ obuy zbroię/ Ia przy kuflu przedśię ſtoię KochFr 93.
[W przen:

obuć co: Názwiże chártá Kárwatem/ A co ozdobny Szárłatem: Co ſie przez krzyż połyſkuie/ Niech imię Piękne obuie. BielawMyśl B4v.]

4. [Ubrać kogoś; przen [co czym]:
Zwrot: »ołownym płaszczykiem obuć« = zastrzelić: Ze go [wieprza myśliwiec] tylko ołownym płaſzcżykiem obuie/ Do śieći go nię pędźi áni chárty ſzcżuie. BielawMyśl D2.]

Formacje współrdzenne: obuć się, przyobuć, przyobuć się, przyzuć się, wyzuć, wyzuć się, wzuć, zuć, zzuć; obuwać, obuwać się, przyobuwać, przyobuwać się, rozuwać, rozzuwać, rozzuwać się, wyzuwać, wyzuwać się, wzuwać, zuwać, zzuwać.

Cf OBUCIE, OBUTY

JR