[zaloguj się]
[pdf]

OCIĄŻAĆ (14) vb impf

o prawdopodobnie jasne (tak w o-).

Fleksja
indicativus
praes
sg pl
2 ociążåsz
3 ociążå ociążają
praet
sg pl
3 m ociążåł m pers ociążali
conditionalis
sg
2 m by ociążåł
3 m by ociążåł

praes 2 sg ociążåsz (1). ◊ 3 sg ociążå (2). ◊ 3 pl ociążają (1). ◊ praet 3 sg m ociążåł (4). ◊ 3 pl m pers ociążali (1). ◊ con 2 sg m by ociążåł (1). ◊ 3 sg m by ociążåł (2). ◊ part praes act ociążając (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVIII w.

1. Czynić ciężkim, obarczać ciężarem [kogo, co] (7):
Przen [czym] (2): Gdyż to iednák właſny ieſt vrząd á powinowáctwo dobrego náucżycielá/ vpomináć ludzye ku ſwiętemu á pobożnemu życiu/ nie báwiąc ich áni ociążáiąc gadkámi niepotrzebnemi RejPosWstaw 21v.
Zwrot: »nazbyt ociążać« (1): ktory [Boże] ſnadz nietylko áby nam dáwał znáć dobrodzieyſtwá ſwoie ále nas czáſem iemi y názbyt oćiążaſz. RejPs 98v.
a. Powodować uczucie przepełnienia organizmu; w przen (1): A ták toć známionuią ty trochá rybek ktore tu Ewányeliſtá wſpomina/ áby káżdy z nas vſtáwicżnie żył pobożnie/ pomiernie/ pocżćiwie na tym ſwiecie: á nie ociążął [!] tego márnego oſłá ſwoiego [= ciała] obżárſtwem á opilſtwem RejPos 185.
b. Stanowić ciężar (4):
Przen: O grzechach (2):
Fraza: »grzech ociąża« (1): Grzech záwżdi ociąża wierne ſerce. LubPs G marg.
Zwrot: »ociążać sumnienie« (1): Bo nie długi pokoy iego/ przed złośćiámi ktore oćiążáią ſumnienie iego. BibRadz I 3a marg.
α. Dawać uczucie przepełnienia organizmu (2): zwłaſzcża do rib białych ieſzcże by był lepſzi cżoſnek na gąſzcż by głowy nie ociążał FalZioł IV 45d; Cżemu żołądek ociąża pokarm nowy GlabGad E8v.
2. Uciskać, dręczyć [kogo czym] (5): Nyech w ſrogýe poháńbyenye będą obleceni/ [...] Ktorzy przećiw mnye dziwne rzecży wymyſláli/ Nyeznośnemi krzywdami ták mye ocyążáli LubPs I3v.
W przen (3):
Zwrot: »ociążać jarzmem« = aggravare iugum PolAnt (3): Oćiec twoy oćiążał nas iarzmem ćięſzkiem/ ále thy teraz vlży nam co z tákowego ſrogiego niewolſtwá oycá twego BibRadz 3.Reg 12/4; BudBib 3.Reg 12/10, 14.
a. O podatkach i powinnościach (1): [Do króla] Dopuſtzaſz tez łotrom rozboijow/ ktorebi lacno wikorzenil gdibi tilko chciał/ á Skarbu marnie nieutracal/ ſtaciami tak ze podatkami nieznoſnemi nas nieociazal PaprUp Fv.
3. Uskarżać się, narzekać [na kogo] (2):

ociążać o co (1): Tedy oćiążał Abráhám (ná) Aẃimelechá o ſtudnią wodną [Et increpavit Abraham ipsum Abimelech propter puteum aquae]/ ktorą gwałtem odięli niewolnicy Awimelechowi. BudBib Gen 21/25.

Zwrot: »ociążać sobie« (1): A ták nie bez przycżyny ſie thák ná nas opowiádáć á vſkarżáć racży/ á ſnadź mniey ſobie ociążáiąc ná niewierniki/ kthorzy nigdy nie poználi ſwiętego przyſcia iego/ iáko ná nas/ do ktorych iáwnie przyſzedł RejPos 333.

Formacje współrdzenne cf CIĘŻYĆ.

Cf OBCIĄŻAĆ, OCIĄŻAŁY, OCIĄŻAN, OCIĄŻANIE

MC