[zaloguj się]
[pdf]

ODSYŁAĆ (132) vb impf

odsyłać (128), odsełać (4) ComCrac (2), Calep (2).

o oraz a jasne; e z tekstów nie oznaczających pochyleń lub oznaczających niekonsekwentnie.

Fleksja
inf odsyłać, odsyłaci
indicativus
praes
sg pl
1 odsyłåm odsyłåmy
2 odsyłåsz odsyłåcie
3 odsyłå odsyłają
praet
sg pl
1 m -m odsyłåł m pers
2 m odsyłåłeś m pers
3 m odsyłåł m pers odsyłali
f odsyłała m an
fut
sg pl
1 m będę odsyłåł m pers
3 m m pers będą odsełać
imperativus
sg pl
2 odsyłåj odsyłåjcie
3 niechaj odsyłają
conditionalis
sg
2 m byś odsyłåł
3 m by odsyłåł
impersonalis
praet odsyłåno
con by się odsyłało
participia
part praes act odsyłając

inf odsyłać (12), odsyłaci (1) LibLeg 10/97. ◊ praes 1 sg odsyłåm (32). ◊ 2 sg odsyłåsz (1). ◊ 3 sg odsyłå (35). ◊ 1 pl odsyłåmy (6). ◊ 2 pl odsyłåcie (1). ◊ 3 pl odsyłają (12). ◊ praet 1 sg m -m odsyłåł (2). ◊ 2 sg m odsyłåłeś (1). ◊ 3 sg m odsyłåł (8). f odsyłała (1). ◊ 3 pl m pers odsyłali (2). ◊ fut 1 sg m będę odsyłåł (1). ◊ 3 pl m pers będą odsełać (1). ◊ imp 2 sg odsyłåj (1). ◊ 2 pl odsyłåjcie (1). ◊ 3 pl niechaj odsyłają (1). ◊ con 2 sg m byś odsyłåł (1). ◊ 3 sg m by odsyłåł (2). ◊ impers praet odsyłåno (1). ◊ con by się odsyłało (1). ◊ part praes act odsyłając (8).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w.

1. Przekazywać coś lub kogoś przez pośrednika komuś znajdującemu się stosunkowo daleko, posyłać; remittere Calep, JanStat, Cn; dimittere PolAnt, Mącz [w tym: kogo (8), co (18)] (30): Mącz 226a; Kmieć gdy kędy zbożá odſyłáią ma bydź przy tym GostGosp 32.

odsyłać do czego (1): was przyacziela mego vpomynam, abisczie wi thes sina Krola Ianowego vpominaly [...] yzbi tes ten zold a pyeniadze [...] krom zadney odwloky do skarbv naſſego odſilal LibLeg 10/69.

[odsełać komu: A ieſli bi inſzi koſcziol zakonv naſzego teſz niemial opatha dla vmarczia. tedÿ ocziecz przeor ma tho opouiedziecz viſſemv opathoui krom odwloki, odſſelaiącz mv pieczęcz opaczią. StatNorb 380.]

W przen (1):
Zwrot: »do rąk [czyich] odsyłać« (1): którą [majętność] ſámiż dobrowolnie do rąk wáſzéy kró: M. odſyłáią OrzJan 126.
Przen (10):

odsyłać do czego (1): trudnych rzecży nie rad ná kazánie wnośił: ále ie racżey do ſzkoł odſyłał SkarŻyw 202.

odsyłać dokąd (1): Iż ſtąd Antykryſt potwirdza ſwych duſzyc/ iákoby tho kryſtus tymi to ſłowy/ y Szcżepan vmieráiąc/ odſyłał duſzę ſwą gdźie: żegnáiąc śię śnią GrzegŚm 46.

a) Zalecać, kazać coś zrobić, nakłaniać [do czego] (8): Nie odſyła piſmo do cudow nikogo ále do ſłuchánia ſłowá Bożego. CzechRozm 187v marg [idem (2)] **2v, **4; SkarJedn 122; SkarŻyw 545; oto odſyłam káżdego/ y X.K. ſámego do przecżytánia opiſánego żywotá Frideriká 2.Ceſárzá CzechEp 400; SarnStat 792.

W połączeniu szeregowym (1): [apostoł Paweł] nam potężnie ſámę łáſkę Bożą w tey zbáwienney ſpráwie záleca/ onę ſámę wyſtawia/ y do niey nas odſyła. CzechRozm 213v.

W charakterystycznych połączeniach: pismo odsyła (3); odsyłać do cudow (3), do czytania, do łaski, do przeczytania żywota, do przysięgi, do słuchania słowa bożego (2).

a. Posyłać komu innemu, nie zatrzymywać sobie (7): máią ſie do tego ſądu [królewskiego] ziácháć/ Sędźia/ Podſędek/ Piſarz onégo Woiewództwá w którym odpráwowan będźie [...] y Koce Sędźiów inſzych zá ápprobácyą Dekrétów odbiáráć y odſyłáć máią. SarnStat 859.

odsyłać do czego (2): Gdy mu wiele złotá y ſrebrá/ y drogich ſzat do kośćielney ſłuſzby nánieſiono: wielką cżęść/ ábo vbogim rozdawał/ ábo do inych kośćiołow odſyłał SkarŻyw 472; SarnStat 973.

odsyłać do kogo skąd (1): więźniem Wołoſkie y Tátárſkie/ do ćiebie zwyćieżcá ſławny twoy/ z polá odſyłał OrzRozm R4.

odsyłać dokąd (2): Wełnę/ pierze/ ma ná iedno mieyſce odſyłáć/ gdźie roſkażą GostGosp 118; SarnStat 973.

Przen: Przypisywać komuś jakąś cechę [do kogo] (1): Wſzędy Kryſtus rozdzielnie o Trzech vcży/ á iedność Boſtwá do ſámego Oycá odſyła. GrzegRóżn M.
b. Posyłać temu, od kogo się wzięło lub dostało, właścicielowi lub temu, komu się było dłużnym (6):

odsyłać do kogo (1): plon yeſlybi prziwyedly ſpanſtw ſwaſzich v nych mamy odeymacz, y do bratha naſzego Corola yego M. starego y mlodego, kv panſtwam ych m. odſilaczy LibLeg 10/97.

odsyłać koniu (2): Odsyłay mnie w moie listy. ActReg 98, 98.

odsyłać ku komu (1): Po kilkakroć odsyłali posłowie ku panom i panowie ku posłom Diar 78.

odsyłać co jakie (1): Ieſli odeſlećie Skrzynię Bogá Izráelſkiego/ nie odſyłayćie iey prożney/ ále przy niey oddayćie ofiárę zá ſwoy grzech BibRadz 1.Reg 6/3.

odsyłać dokąd (2): LibLeg 10/97; Remitto – Ná pierſze mieiſze odſełam. Calep 909b.

c. Posyłać temu, kto uprzednio coś przysłał, posyłać w rewanżu [miasto czego] (1): Mak ktorys mi poſłał miękki ku iedzeniu, miaſto niego trochę ziarnek pieprzu odſyłam BielŻyw 152.
d. Dedykować (2):

odsyłać do kogo (1): Odſyłam tedy té Kśiążki do W.M. Páná á dobrodźieiá ſwégo Miło: Oczko A4v.

odsyłać komu (1): CzechEp *3 cf Szereg.

Szereg: »odsyłać i darować« (1): Wſzákżem przedśię y ták nie záraz/ tego co iuż W. M. odſyłam y dáruię/ piſáć tym porządkiem pocżął CzechEp *3.
2. Wyprawiać w drogę, kazać się udać dokądś; remittere JanStat; ablegare, amovere, relegare Cn [kogo] (30):

odsyłać do kogo, do czego (3): Abęndali ſie naidovacz dovodnie procuratorovie tak vystempni a niekarni, a tedy ie odſelacz do nas mayą. ComCrac 18v; Nie wſpominam tu nie/ inſzych Dijabełſkich zabobonow waſzych/ iáko Pątniki/ y ich Kije/ y Mantyki tzáruiećie/ gdy ie do Báłwánow odſyłaćie. KrowObr 100; SarnStat 827.

odsyłać komu (1): rodzicy nyechayby wyedzyeli iż nye ledá yákyemu náucżycyelowi ſyná ſwego/ thám do tey ſzkoły ná nábycye [...] náuki/ máyą odſyłáć. GliczKsiąż L4.

odsyłać na co [w tym też: pro aliqua re (1)] [= w jakim celu] (5): ComCrac 12; nyechay ſynow ſwych nye pyerwey do dworu/ ále do ſzkoł ná náuki odſyłáyą GliczKsiąż H6, L4; Tákże nieośiádłégo Szláchćicá karać y ſądźić/ nie odſyłáiąc pro informatione do nas SarnStat 453, 1292.

odsyłać o co (2): ComCrac 12; Poborcę téż o nievczynienié liczby doſtátecznéy, o retentá, odsyła do Grodu SarnStat 419.

odsyłać dokąd (6): ComCrac 12; GliczKsiąż H6, 12, L3v; pilné baczenié ná to miéć kazáli/ áby tego roku mniéy ſye do Cieplic ludźi odſyłáło Oczko 29v. Cf Zwrot.

W charakterystycznych połączeniach: do bałwanow odsyłać, do dworu, do grodu, do starostow (starostw) (2); odsyłać nauczycielowi; odsyłać nieosiadlego szlachcica, poborcę, syna (3), zuchwalca; odsyłać na egzekucyją (2), na nauki; odsyłać o nieuczynienie liczby, o retenta.

Zwrot: »odsyłać do wieże« = wsadzać do więzienia (1): Pothyfar odſiła do wieże Iozepha RejJóz I3v.
Przen (7):

odsyłać do kogo, do czego (1): Abowiem kiedybyś temu wierzył/ tedybyś ludzi krześćiáńſkich do Rzymá/ do Papieżá do ſtholcá/ do ſucceſſyey iego nieprzywięzował y nie odſyłał. KrowObr 23v.

odsyłać dokąd (2): KrowObr 23v; á ći nie od Antykryſtá chcą odwroćić lud Boży/ ále do Egiptu gi záſię odſyłáią GrzegRóżn Iv.

a) O pełnomocnikach Boga (4):

odsyłać do kogo, do czego (3): s tąć to mocą ten náſz wſzechmogący Pan [...] do nas odſyła zwolenniki ſwoie RejPos 119, 120, 123.

odsyłać z czym (2): O moy miły wierny páſterzu/ iákoż ſie tu roſkocháć nie maſz/ [...] ſłyſząc iż cie Pan odſyła s tą mocą ktorą wziął od Bogá Oicá ſwego/ do tych owiecżek ſwoich RejPos 123. Cf odsyłać z czym czemu.

odsyłać z czym czemu (1): y com ia przynioſł od Oycá moiego/ y iákom ieſt od niego tu poſłan/ y dawno przez Proroki opowiedzian/ s tym was też ſwiátu odſyłam. RejPos 118v.

b) Powodować, że ktoś myśli o czymś [do czego] (1): w they rzecży náucżáiąc/ że Sákrámentá nie zámykáią w ſobie Kryſtuſá/ áni im łaſki Bożey przywięzował/ A iż do Niebá nas odſyłáią świątośći/ y do śmierći Kryſtuſowey GrzegRóżn F4v.
a. Posyłać kogoś z powrotem tam, skąd przybył (7):

odsyłać komu (3): RejZwierz 12v; Wáſzey N. C.M. odſyłay puſzcża wolno wſzytkie poimane Krześćiany BielKron 332; WujNT Philem arg.

Zwroty: »odsyłać do domu« (1): BielKron 197 cf »odsyłać we zdrowiu«.

»odsyłać we zdrowiu« (1): iáko tu ná moię przyrzecżenie w cáłośći [Luter] przyjechał/ tymże go obycżáiem odſyłam wezdrowiu do domu BielKron 197.

Przen (2):
Zwroty: »odsyłać do domu« (1): Wodká modropłonąca/ co z niey rozum płynie: Lecż odſyła do domu błotołożne świnie [tj. pijacy wracając do domu kładą się w błocie jak świnie]. KlonWor 69.

»[kim] zasię odsyłać« (1): A ieſlić ták [spowiednik] rzekł/ iákiemeś tu łotrem przyſzedł tákiem cie záſię odſyłam/ w imię oycá y ſyná y duchá ſwiętego. RejZwierc 27v.

b. Wyganiać, zsyłać; amandare Cn [w tym: dokąd (4)] (5): Słuſznaby ná tę rolą wſzyſtkie oſądzone Winowáyce odſyłáć CiekPotr 43.
Przen (4): Ieſli do piekłá [pójdzie ten, kto ma grzech powszedni]/ tedy tákże Bog nieſpráwiedliwy/ ktory tego w máłym grzechu/ tám odſyła iáko y wtorego/ ktory w grzechu śmiertelnym z tego świátá ſzcżedł. WysKaz 20.
Zwroty: »odsyłać w nadolną ziemię [= do piekła]« (1): A ſwowolne odſyła [Bóg] gdzieś w nadolną zięmię RejZwierc 270v.

»do piekła odsyłać« = przepowiadać komuś potępienie (1): niechćiałbych być w tym podobny X.K., ábych tákim ſproſnym fukanim [...] nań doćieráć miał/ ábo też iego do piekłá (iáko on drugim cżyni) odſyłáć chćiał NiemObr 5.

»odsyłać na wieczne zginienie« (1): Iż Pan wſzytki poſpolicie prziymuie w obronę ſwoię á do wiecżnych roſkoſzy/ ktorzy mu wiernie vfáią/ á złe niewierne odſyłá ná wyecżne zginienie. LubPs ff2 marg.

3. Odprawiać, pozbywać się; dimittere, emittere PolAnt; reicere Cn [kogo] (2):

odsyłać jakiego (1): Wdowy odſyłałeś cżcże BudBib Iob 22/9.

Przen: O Bogu: odpychać od siebie, nie obdarzać łaską (1): odmieniaſz twarz iego [człowieka] y odſylaſz iy. BudBib Iob 14/20.
4. Kazać się zwrócić do kogoś; remittere Vulg [w tym: kogo (15); do kogo (18)] (20): MurzNT 33v; KromRozm III Lv; GliczKsiąż G8v; Przyſzedł táki głod ná ludzi iż wołali o żywność zá Krolem/ ktory ie odſyłał do Iozephá. BielKron 17; Bo ten ieſt obycżay Boſkiego zrządzenia: iſz tych ktore Duchem ſwym S. obiáśnia/ záwżdy do porządnych naucżjćielow kośćielnych ſług ſwoich odſyła. SkarŻyw 27; dáię moc Pátryárſze Hierozolimſkiemu/ aby ćię rozgrzeſzył: y iemu duſzę twoię polecam y do niego ćię odſyłam. SkarŻyw 166, 27 marg, 226, 473; CzechEp 266; ReszPrz 8; nie nálazłem w tym człowieku żadney winy [...]. Ale áni Herod. bom was do niego odſyłał WujNT Luc 23/15, s. 130; SarnStat 25.

odsyłać do czego [= do kogo] (2): Do tego tedy was kośćiołá odſyłamy/ ktory tylko ſam ták ieſt od ſámego Bogá vprzywileiowány/ iż błądźić nie może. ReszPrz 9, 8.

odsyłać po co [= w jakim celu] (1): pan Iezus náucżyćił [!] náſz znikim nie mowiąc/ káżdego do ludzipo [!] náukę wiáry świętey odſyła SkarJedn 43.

W charakterystycznych połączeniach: odsyłać do kapłana (2), do Kościoła (2), do nauczycielow kościelnych, do rzemięśnikow, do kościelnych sług; odsyłać do powiatow; odsyłać po naukę wiary św.

Szereg: »odsyłać, (i) zalecać« [szyk 1:1] (2): CzechRozm 108v; Onego [Boga Ojca] nam zálecáią: do niego nas odſyłáią CzechEp 271.
Przen (1): dobra páni/ nie oney chudzynce nie dáłá/ áni mu też odmowiłá owemi (do Bogá odſyłáiąc) zwykłemi ſłowy GórnDworz O4.
5. Przekazywać lub wnosić sprawę do innej instancji, także przekazywać załatwienie czegoś innej osobie; reicere, relegare Cn [w tym: kogo (3), co (11)] (21): GórnRozm D2v; Pozew Nadworny tylko, gdy Król w któréy ziemi ieſt, bywa: á inné forum fori odſyłáią. SarnStat 143.

odsyłać dla czego [w tym też: pro aliqua re (1)] (2): SarnStat 543; tedyby tego potrzebá/ żeby ći wſzyſcy ktorzyby ábo nierychło/ ábo niedbále/ to co powinność ich nieśie/ czynili/ ná Trybunał [...] Lubelſki/ [...] pozywáni y przed inſzymi ſpráwámi ſądzeni bywáli [...]. Odſyłáiąc pro exequutione ad brachium Regale, tám gdzieby dobrá pozwánego były VotSzl E2.

odsyłać do kogo (3): ActReg 164; A káżdy vrząd tákową ſpráwę do nas odſyłáć winien będźie. SarnStat 91. Cf odsyłać do kogo o co.

odsyłać do kogo o co (1): Tákże więc piérwéy do Burmistrzá ſwégo pánowie miast odsyłáli o ſpráwiedliwość. SarnStat 1276.

odsyłać do czego [w tym też: ad aliquam rem (4)] (14): Diar 88; OrzRozm T3v; A co ſię poimowánia we krwi tyczę [!] [...]/ odſyła źiemſki vrżąd do práwá duchownego. GórnRozm Dv, Dv, D2v; EXEKVCIA SąDOW KROLEWSKICH, przychodźi ná vrząd Márſzałkowſki, álbo odsyłáią ad brachium Regale SarnStat 161, 95, 418, 543, 609, 1300; VotSzl E2.

odsyłać od czego do czego (1): Ale dla przyśiąg od Trybunału teraz piérwéy do ſądu Ziemſkiégo odsyłáią SarnStat 543.

odsyłać z czego do czego (1): ſpráwę páná Káſprá Kłodźińſkiégo Stároſty Olkinickiégo/ z Rzepkowſkim/ z tego ſądu Kápturowégo do należnégo práwá/ [...] odſyłamy SarnStat 876.

odsyłać na co (3): Diar 92; Pozwy tákié wſzyſtki/ do powiátów ná ſąd nowo teraz námówiony odſyłamy SarnStat 609, 615.

W charakterystycznych połączeniach: odsyłać do grodu, do koncylijum, do powiatow (2), do prawa (duchownego) (3), do roty, do sądu ziemskiego, do trybunału (2); odsyłać głowniki, kauzy, rzeczy duchowne, sprawę(-y) (skarbowe) (3); odsyłać na sądy, na wiece; odsyłać o sprawiedliwość.

6. Przenosić do innego zbioru, gromadzić w innej części tekstu [co do czego] (1):

W porównaniu (1): Té wſzytki rzeczy do Metryki ſtátutowéy odſyłamy, iáko do źwierzyńcá iákiégo SarnStat 101.

7. Wskazywać jako źródło wiadomości tekst lub miejsce w tekście [w tym: kogo (20), co (1)] (24):

odsyłać do kogo [= do autora tekstu] (1): Ale iż też Ireneuſz/ cżęſto tęż iedną rzecż/ o iedynym Bogu oycu [...] powtarza; przetoż bácżnego cżytelniká/ to vkazawſzy ná krotce do niego odſyłam CzechEp 238.

odsyłać do czego (17): Ale pan Kryſtus nye do podánya vſtnego/ [...] ále do piſmá nas odſyła/ mowyąc: Bádayćye ſye w piſmye KromRozm II iv, i2; A ieſli ná tym dowodźie niemaſz doſyć/ odſyłam ćię do pierwſzych Kśiąg Moyżeſzowych LeovPrzep G4; GórnDworz F8; KuczbKat 365; BudBib c4; Lecż żeſmy iuż o tym rozmawiáli/ tego ſzerzyć niechcę: ále ćie do liſtu do Hebreow nápiſánego odſyłam CzechRozm 43v, 25v, 30, 202v; SkarŻyw A4v; CzechEp 104, 135, 136; Abowiem Chriſtus Pan z Moyżeſzá/ z Pſálmow/ y z Prorokow/ świádectwá brał/ y Zydy do piſmá odſyłał NiemObr 72; WysKaz 37; PowodPr 60.

odsyłać dokąd [„tam”] (5): Ale żeſmy to wykłádáli kiedyſmy o Mężoboyſtwie mowili/ tedy tám odſyłamy Plebany KuczbKat 420; SkarJedn 239; Ale iż tego więcey ieſt v niego/ niżby ſię tu wpiſáć miáło/ przetoż tám cżytelniká odſyłam. CzechEp 42, 316; SkarKaz 636b.

W charakterystycznych połączeniach: odsyłać do instrukcyjej, do ksiąg, do pisma (5), do przypiskow, do retoryki, do świadectw, do zakonu; odsyłać czytelnika, plebany.

Szereg: »odsyłać i ukazować« (1): Widziſz iákoć do tákich kſiąg y do tákiey Ewányelijey [apostoł] vkázuie/ y ćiebie odſyła SkarŻyw A4v.
W przen (1): Gdźie duch Boży odſyła do Zakonu y świádectw. CzechEp 104.
Przen [do czego] (1): A pan Chriſtus wſzytkich do mándatow oycá ſwego odſyła NiemObr 114.
*** Bez wystarczającego kontekstu (4): Relego, Odſyłam/ záś wrácam/ odpráwiam/ oddalam. Mącz 187a, 187a, 206c; Amando – Odſsełam. Calep 58a.

Synonimy: 3. odkazować, odprawiać, odprawować.

Formacje współrdzenne cf 1.SŁAĆ.

Cf ODSYŁANIE, ODSYŁANY

LWil