[zaloguj się]
[pdf]

ODŻYWIĆ (13) vb pf

o jasne.

Fleksja
inf odżywić
praet
sg
3 m odżywił
imperativus
sg
2 odżyẃ
conditionalis
sg
3 f by odżywiła

inf odżywić (6). ◊ fut 2 sg odżywisz (1). ◊ praet 3 sg m odżywił (2). ◊ imp 2 sg odżyẃ (1). ◊ con 3 sg f by odżywiła (2). ◊ part praet act odżywiwszy (1).

Sł stp brak, Cn s.v. odchować, Linde XVII(XVIII) w.

1. Nakarmić, karmiąc utrzymać przy życiu lub przywrócić do sił [w tym: kogo (3)] (5): Sustento – [...] Odziwic wichowac. Calep 1038b.

odżywić czym (1): Po potopie wiele ludzi odżywił [Deukalion] ſwoią żywnoſcią/ ktorey był doſyć ná gory nánośił. BielKron 23v.

Zwrot: »odżywić [kogo] z śmierci« = żywiąc uchronić od śmierci głodowej (1): Niech po inſzych kroleſtwiech zboża zakupuią A na twoie ſzpichlirze wſzędy rozſypuią [...] A odzywiſz poddane z ſrogiey ſmierći twoie RejJóz L.
Przen (2):

odżywić czym (1): á ták ty mnie moy pánie proſſę racz odżiwić łáſką miłoſierdzia twego RejPs 181.

Zwrot: »[co] zasię odżywić« (1): Tamże kłádzie iż widział niewiáſtę otocżoną ſłońcem/ á mieſiąc pod nogámi iey/ á gwiazdy ná głowie iey/ to ieſt oblubienicę á Koſcioł ſwięty iego [...] iáko [smok] wodę ſmrodliwą/ tho ieft náukę fáłſzywą/ zá nią wylewał/ y iáko ią Pan ná puſzcży/ to ieſt miedzy ludźmi proſtemi/ w beſpiecżeńſtwie záchowáć racżył/ y iáko ią záſię odżywił RejAp BB4v.
2. Wykarmić niemowlęta, szczenięta; nutricando educare Cn [co (żywotne)] (2): Pśicá niegdy ſzcżenna będąc/ A gniazdá ſwego nie máiąc: Drugiey też pśice prośiłá/ By iey gniazdá poſtąpiłá. Aby iedno porodziłá/ A ſzcżeniętá odżywiłá BierEz M3, M3.
3. Przywrócić do życia, wskrzesić (6):

odżywić kogo przez co (1): RejPs 35 cf Przen odżywić kogo przez co.

Przen (3):

odżywić co (2): PRáwie przyſchłá ieſt duſſá ma ku ćiáłu moiemu/ proſſę moy pánie áby ią raczył odżywiwſſy prziwroćić ku pierwſſemu iey ſtanowi RejPs 177. Cf odżywić co na kogo.

odżywić co na kogo a. na kim (1): Każ [Boże] głupſtwu náſzemu/ mieśce mieć przed ſobą/ Práwá odżyẃ ná nas/ á day mieſzkáć z tobą. GrabowSet C.

odżywić kogo przez co (1): iakoś nas raczył odzywić [!] przez obmycie ſwiętey ſtudnice twoiey y drugi raz odzywic [!] maſz przez w skrzeſſenie ciała naſſego RejPs 35.

a. O suchej ziemi lub roślinach [co] (2):
Zwrot: »zasię odżywić« (1): RejPs 160v cf Szereg.
Szereg: »odżywić a pokropić« (1): Bowiem on [Bóg] gdy raczy oſuſſyć ziemię to ieſt wſſytko wmożnoſći iego/ á prze niedoſtátek ożywienia iey vczynić niepłodną ná przekáżę ludowi ſwemu gdy záſluży rozgniewánie iego A gdy mu ſie zwidzi ſnádnie ią zá ſie może odżywić/ á pokropić wodą RejPs 160v.
Przen (1): gdyż go [Jezusa] piſmo y Prorocy thák oſwiadcżyli/ [...] iż co chorego tho miał vlecżyć/ co zeſchłego odżywić RejPos 299v.
b. [Przywrócić do zdrowia, do sił:
Zwrot: »prawie umarłego odżywić«: wziął człowieká nápoły vmárłégo/ duſzę/ która iuż v fortki byłá/ názad wróćił/ do domu go ſwégo odnióſł/ łóżka mu ſwégo vſtąpił/ y práwie vmárłégo odżywił SenekaGórn 221.]

Synonimy: 2. odchować, odkarmić, wychować; 3. odnowić.

Formacje współrdzenne cf ŻYĆ.

Cf ODŻYWIENIE, ODŻYWIONY

LWil