[zaloguj się]
[pdf]

ROZLEGAĆ SIĘ (13) vb impf

sie (11), się (2).

o, e oraz a jasne.

Fleksja
inf rozlegać się
indicativus
praes
sg
1 rozlegåm się
3 rozlegå się
praet
sg
3 m rozlegåł się
n rozlegało się

inf rozlegać się (3). ◊ praes [1 sg rozlegåm się.] ◊ 3 sg rozlegå się (4). ◊ praet 3 sg m rozlegåł się (6). [n rozlegało się.]

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

Dać się słyszeć, rozbrzmiewać; resonare Vulg, Mącz, Cn (13):
a. O dźwięku; pervadere Mącz, Cn; perstrepere Vulg; personare Mącz; effundi, reclangere Cn (13):A dzwięk trąby znienacká roſl więcey/ y im dáley tym ſię więcey rozlegał [prolixius tendebatur]. Leop Ex 19/19, Ex 19/16; [Rozlegam ſię/ Persono, resulto. Volck Xxx4v].
α. O głosie ludzkim i zwierzęcym (też o Bogu) (11):

rozlegać się miedzy kim (1): Tu przeſtał ALEXánder: á ſzept miedzy ludźmi Rozlegał ſie po ſali KochOdpr B4v.

rozlegać się po czym [= gdzie] (7): Roſkazał mu Pan Bog áby s tyłu zá nimi [Filistynami] ſzedł á náieżdzał ze wſzytkich ſtron/ á gdy vſłyſzyſz głos po wirzchu drzewá ſie rozlegáć/ [...] w ten cżás ie biy BielKron 70; Ululatus personat tota urbe, Rozliega ſie huk/ krzik/ po wſziſtkim mieyśćie. Mącz 402c, 365c, 473a; KochOdpr B4v; Grzmi od głoſu Maenalus ſośniną poroſły/ Rozlega ſię po leśiech płácż k niebu wynioſły. KlonŻal B; Ryk [wołu] ſie rozlega w dłuż/ y w ſzerz po puſzcży. KochSz Bv.

Fraza: »rozlega się (a. może się rozlegać) głos« = clamor pervadit (pervasit) Mącz, Cn; resonat vox Vulg; effunditur a. remugit vox Cn [szyk zmienny] (6): Rozlegałći ſie theż niezgodny głos nieprzyiaćieli/ y żáłoſne nárzekánie bywáło słyſſáne płácźących dziatek. Leop Sap 18/10, Eccli 50/20; BielKron 70; Resultant tecta vocibus, Rozliega ſie głos po domiech. Mącz 365c; Locus surdus, Głuche mieysce gdźie ſie zwłaſzczá głos nie może rozliegáć. Mącz 435a, 402c, 473a.
b. [O przestrzeni: być wypełnionym dźwiękiem; immugire, percrepere, reboare Cn:

rozlegać się od czego: Ziemia drży, a niebo się rozlega od krzyku, Ranni jęczą, konie rżą StryjPocząt 196.

rozlegać się z czego: Rusacy z Litwą gonią, aż [...] Lasy brzmią i niebo się rozlegało z wrzasku. StryjPocząt 182.]

Synonimy: brzmieć, dźwięczeć, nieść się.

Formacje współrdzenne cf 2. LEC.

Cf ROZLEGANIE SIĘ

SBu