[zaloguj się]
[pdf]

DŹWIĘCZEĆ (12) vb impf

dźwięczeć (9), źwięczeć (3); dźwięczeć GlabGad, Leop, Mącz (2); źwięczeć SienLek (2); dźwięczeć : źwięczeć Calep (5 : 1).

dź- (1), dz- (3), (dz)- (5), z- (2), (z)- (1).

Fleksja
indicativus
praes
sg pl
1 dźwięczę
3 źwięczy dźwięczą
fut
pl
3 m pers będą dźwięcz(e)ć

praes 1 sg dźwięczę (8). ◊ 3 sg źwięczy (1). ◊ 3 pl dźwięczą (2). ◊ fut 3 pl m pers będą dźwięcz(e)ć (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI w.

1. Wydawcać, wywoływać dźwięki, głosy; tinnire Mącz, Calep; sonare Mącz, Cn; consonare, recrepare, tintinnire Calep, Cn; instrepare, crepitum a. strepitum (r)eddere, resonare, retonare Calep; circumsonare, concrepare, increpare, percrepare, personare, reboare, recinere, sonos efficere a. fundere a. reddere, tonare Cn (10): Cżemu riby nie dzwięcżą. GlabGad D; Sono, Brzmię/ dzwięczę/ dźwięk dáyę/ brząkam. Mącz 402a, 456b; Tinnio, Proprie de metallis dicitur, quum ex eorum pulsatione sonus efficitur, ‒ Dzwięezę, brzakam [!]. Calep 1070a, 248a, 546a, 900a, 920a, 1070a; [a około ſwego krola [pczoły]. zgromadzaią ſie dzwięcżą barzo Cresc 1549 600 (Linde).]
a. Wołać głośno, krzyczeć, narzekać (o ludziach) [komu] (1): Niebedą po nim płákáć/ Nieſtotys brácie/ Nieſtothys ſioſtro: niebędą mu dzwięcżeć [non concrepabunt ei; trąbić Leo 1575, narzekać Wujek] Nieſtotys Pánie Leop Ier 22/18.
2. Mieć brzmienie, być słyszalnym (2):
a. O wyrazach (1):
Zwrot: »roznymi literami źwięczeć« = mieć różne brzmienie (1): (marg) Trzęſáwicá a Trząścá/ rozne choroby ſą. (‒) [...] bo iáko roznymi literámi przezwiſká zwięczą/ thákże téż drżenié tych chorób álbo trzęśienié/ z roznych przyczyn przychodźi SienLek 142.
b. O wrażeniach akustycznych wywołanych zaburzeniem narządu słuchu (w 3 sg) (1):
Fraza: »w uchu źwięczy« (1): SienLek 71v cf Szereg.
Szereg: »brzmieć, źwięczeć albo szumieć« (1): Ale gdy wvchu brzmi/ zwięczy albo ſzumi: Lipieniowe ſádło tam ciepło wley SienLek 71v.

Synonimy: 1. bęczeć, brzęczeć, brzękać, brzmieć, dzwonić; a. narzekać, trąbić; 2. brzmieć; a. brzmieć, dzwonić.

Formacja współrdzenna: źwiękać.

Cf DŹWIĘCZĄCY

BC