[zaloguj się]
[pdf]

OMDLEĆ (35) vb pf

omdleć (35), [omgleć].

o jasne; -eć z tekstu nie oznaczającego é.

Fleksja
inf omdleć
praet
sg pl
2 m omdlåłeś m pers
3 m omdlåł m pers omgleli
f omdlała m an
plusq
sg
1 f -m była omdlała
conditionalis
sg
3 f by omglała

inf omdleć (1). ◊ fut 3 sg omdleje (5). ◊ praet 2 sg m omdlåłeś (1). ◊ 3 sg m omdlåł (11). f omdlała (7). ◊ [3 pl m pers omgleli.] ◊ plusq 1 sg f -m była omdlała (1). ◊ [con 3 sg f by omglała.] ◊ part praet act omdlåwszy (9).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII w.

1. Zasłabnąć aż do chwilowej utraty przytomności; deficere sensu Calg (30): Ośieł go w zęby vderzył/ Aż wilk omdlał ledwie ożył BierEz L2v; OpecŻyw 101v, 115, 122v; Gdy matka rodzącz omdleie/ á będzie iakoby w zachwyceniu. FalZioł V 32v; RejJóz H2; Bo nie vmarl ale omdlal Trząſni go yſby otrzezwial. RejKup e3, f4; BielKom C8; RejFig Aa8v [2 r.]; ſkoro ſie nápił omdlał padł y vmárł zárázem. BielKron 356v, 171v, 181; A oná vyźrzawſzy krew omdláłá/ á okrzepiwſzy ſie pocżęłá ná ſwą nędzę płákáć HistRzym 25v; Calag 371a; A gdy k ſobie przyſzedł pytał go Agápius co mu ſię ſtáło/ iſz ták omdlał? SkarŻyw 15.

omdleć od czego (4): od ſilnégo ſmutku omdlała OpecŻyw 125v, 88v, 110, 112; [Hiszpan jeden od chodu i trudu omdlał DiarPeregr 73; Gdy [...] poználi práwą corkę ſwoię/ o ktorey ták dawno nic ſłyſzeć nie mogli/ práwie od zdumienia omgleli SkarKaz 24].

omdleć przed czym (1): oná przed żałośćią omdlawſzy vpádłá/ á długo nád nią ſthali/ á oná nic nie mowiłá. HistRzym 36v.

omdleć w czym (1): iż ćiáło twoie naświętſzé było ták zránioné/ y od kośći odbité/ [...] y omdlałeś w onéy welkiéy boleśći SiebRozmyśl C3v.

W porównaniu (1): Wzyąwſzy trućinę Alexánder/ omdlał iákoby go przeſtrzelił. BielKron 126v.

Zwrot: »omdlawszy (u)paść; padwszy omdleć« (8; 1): aż od wielkięgo ſmutku ij placżu omdláſſy [!]/ na ziemię za mártwé padla. OpecŻyw 112; Matuchna iego [...] padwſſy na ziemię omdlala OpecŻyw 139, 81, 88v, 110v, 113; Vyźrzawſzy krol tablicżki/ omdlawſzy vpadł ná wznák o źiemię. HistRzym 37, 15, 36v.
2. Osłabnąć, stracić siły (5): Wſzák cżáſem o tym myſląc y ſerce omdleie. RejWiz 70v; BielKron 335v; [Oną bozą proceſſyą Tak ſię barzo popraczuią. Muſſy pyć by nieomglala Bo iem pywa klodę dala. RozmSzat 71].

omdleć od czego (3): Zás od łáćiny [dziecię] nigdi też nye omdleye/ boć w ſzkole nye vcżą rąbáć drew/ álbo karcżow kopáć GliczKsiąż I8v; á on omdlał od głodu y prace/ dáli mu ieść y ożywili go. BielKron 68; á gdy komu powiedzą że iutro ma vmrżeć/ omdleie drugi od ſtráchu/ odiydźie chęć do iedzenia/ ſęn nie prżiydźie ná oczy. GórnRozm D4.

Synonimy: 2. osłabieć, ustać.

Formacje współrdzenne cf MDLEĆ.

Cf [OBEMGLEĆ], OMDLAŁY, OMDLEJĄCY, OMDLENIE

AK