[zaloguj się]
[pdf]

OMIERZIĆ (38) vb pf

Wymowa: omier-zić.

-rź- (33), -rz- (3), -rż- (2).

o jasne; -é- (2) OrzQuin, KochPs; -e- (1) Oczko.

Fleksja
inf omierzić
praet
sg pl
1 m -(e)m omierził m pers
2 m -eś omierził m pers
3 m omierził m pers omierzili
f omierziła m an
n subst omierziły
conditionalis
sg pl
2 m byś omierził m pers
3 m by omierził m pers by omierzili
f by omierziła m an

inf omierzić (6). ◊ fut 2 sg omierzisz (1). ◊ 3 sg omierzi (3). ◊ 2 pl omierzicie (1). ◊ praet 1 sg m -(e)m omierził (2). ◊ 2 sg m -eś omierził (2). ◊ 3 sg m omierził (6). f omierziła (1). ◊ 3 pl m pers omierzili (2). subst omierziły (1). ◊ con 2 sg m byś omierził (1). ◊ 3 sg m by omierził (7). f by omierziła (1). ◊ 3 pl m pers by omierzili (2). ◊ part praet act omierziwszy (2).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w.

Obrzydzić coś komuś, wzbudzić w kimś wstręt do kogoś lub czegoś (przeważnie w sensie moralnym); adducere aliquid in fastidium, fastidium alicui afferre a. ciere a. gignere a. movere, concitare invidiam in aliquem, trahere aliquem in invidiam, invidiam in aliquem vertere, facere alicui invidiam, in commune orbis odium vocare aliquem, fastidium alicuius rei facere, ad invidiam vertere aliquid, ad invidiam uti nomine alicuius Cn [kogo, co] (38):

omierzić u kogo (1): tylko pátrząc ná dármo hárdego chłopá/ káżdy ten przypadek v ſiebie ſnádnie omierźić może RejZwierc 53.

omierzić komu (35): Tego ktoryć to vcżynił/ Iż ćię mężowi omierźił. BierEz Qv; RejPs 101; A iuż ludziom ſtatecznym y ſwiat omierżili Za ty ſprawy obłudne czo gi weń ſprawili RejJóz I; RejFig Cc5v; OrzQuin B4; RejPos 49v, 101, 115v, 133v, 329v; RejZwierc 2, 162; PaprPan [Gg]4v; Ieden z tych chćąc onę wſzyſtkę máiętnośc mieć/ brátu wyrżądzał rozmáite złośći/ żeby mu omierżił iego część/ iżby mu ią prżedáł. GórnRozm Dv; KochAp 10. Cf omierzić komu przez kogo, przez co; komu czym, »omierzić sobie«.

omierzić komu przez kogo, przez co (2); RejZwierc 172; Omierźił Bog przez tego temu narodowi/ Pychę iák ſam niekiedy onemu cżártowi. PaprPan Eev.

omierzić komu czym (2): y zdáło ſie iem áby ſwemi poſmiewiſki omierzili go Bogu RejPs 90v; RejPos 201.

W połączeniu szeregowym (1): Ale ſłuchay cżym to Pan wſzytko zelżyć/ ohydzie/ á ſobie omierźić racżył: powieda/ iż dufał ſobie/ á hłubił ſie tym przed ludźmi/ á omylne było ſerce iego. RejPos 201.

W charakterystycznych połączeniach: omierzić ludziom, mężowi, narodowi, Panu (Bogu) (8); omierzić dom, kraj, lud, miłość, sejmy, sprawy (2), stany, świat (2); omierzić pośmiewiski; omierzić przez niedbałość.

Zwroty: bibl. »mierząc omierzić« (1): á byłbyś przeklęctwem iáko ono ſámo/ lecż przeklinániem przeklnieſz ono/ á mierżąc omierziś ie [et abominando abominabitis]. BudBib Deut 7/26.

»omierzić sobie« [szyk zmienny] (17): COż maſz moy towárzyſzu/ s tego zá pożytki/ Iżeś ſobie omierźił/ práwie ſtany wſzytki. RejZwierz 122v; RejAp 19 [2 r.], 20, 26; RejPos 14v, 49, 201, 216v, 333 [2 r.] (10); RejZwierc 172; Pan téż [...] gniewem zápalony/ Lud ſwóy omiérźił ſobie KochPs 162.

Szeregi: »omierzić a odepchnąć« (1): tego cżłowieká ták ſtrzegł á ná tákiey piecży miał/ á thák vcżył/ iákoby nigdy przycżyny nie nálazł omierźić go ſobie/ á odepchnąć go od ſiebie. RejPos 216v.

»oskarżyć a omierzić« (1): vſtháwicżnie rycży á krąży biegáiąc iákoby ktorego oſkárżył á omierźił Pánu RejAp 101v.

»osławić a omierzić« (1): tedy to/ y ćieplice/ y káżdé lékarſtwo oſławić á omierźić może/ kiedy do choroby niewłaſné będźie Oczko 12.

»zaplugawić a omierzić« (1): gdy gi [stary dom] ſobie chędożyć á zdobić będzieſz w nim vżyć możeſz/ niżlibyś gi przez ſwą niedbáłość záplugáwił á omierźił ſobie. RejZwierc 172.

Synonimy: obrzydzić, zaplugawić.

Formacje współrdzenne cf MIERZIĆ.

Cf OBMIERZIĆ, OMIERŻENIE, OMIERŻONY

TZ