[zaloguj się]
[pdf]

MIERZIĆ (13) vb impf

Wymowa: mier-zić.

e pochylone.

Fleksja
inf mierzić
indicativus
praes
sg pl
3 mierzi mierżą
praet
sg
3 f mierziła
imperativus
sg pl
2 mierź
3 niech mierżą
conditionalis
sg
3 m by mierził

inf mierzić (3). ◊ praes 3 sg mierzi (2). ◊ 3 pl mierżą (2). ◊ praet 3 sg f mierziła (2). ◊ imp 2 sg mierź (2). ◊ 3 pl niech mierżą (2). ◊ con 3 sg m by mierził (2). ◊ part praes act mierżąc (2).

Sł stp: mierzieć, mirzieć, Cn s.v. mierzić się, Linde XVI-XVIII w.

Budzić w kimś wstręt do kogoś lub czegoś, obrzydzać coś komuś; tu w sensie moralnym [w tym: komu (12), kogo, co (11)] (13): Iáko też będzie związan grzech/ kthory nigdy iuż mocy nie będzye miał nas mierźić Pánu náſzemu. RejPos [136], 49, 54; RejZwierc 162; byłbyś przeklęctwem iáko ono ſámo/ lecż przeklinániem przeklnieſz ono/ á mieżąc [abominando] omierziś ie. BudBib Deut 7/26.

W charakterystycznych połączeniach: mierzić ludziom, Panu (Bogu) (3); mierzić człowieka, dworzany grzech (2), kościoł, starość (2), światłość, zbytki.

Zwrot: »sobie mierzić« = mieć wstręt, czynić sobie wstrętnym [szyk zmienny] (8): Gdyż ſą błogoſłáwieni co ſie śrzodku dzyerżą/ A zbytki niepotrzebne ſámi ſobie mierżą. RejWiz 14; RejPos 146; RejZwierc 172 [2 r.] 172v; Niech źli/ iáko chcą/ ćiebie miérżą ſobie KochPs 11. Cf Szeregi.
Szeregi: »sobie mierzić albo się brzydzić« (1): A Cżemuż thy ſobie maſz mierźić ſtárość ſwoię álbo ſie ią brzydzić? RejZwierc 173v.

»gardzić a mierzić« (1): ale yſch ym [grzechem] gardzyla a on ſobye myerſzyla wtym pokutą ukazala PatKaz III 137v.

Synonimy: brzydzić, hydzić.

Formacje współrdzenne: mierzić się, obmierzić, omierzić, omierzić się, zmierzić; mierzieć, mierzieć się; mierznąć, nadmierznąć, namierznąć, obmierznąć, omierznąć; przemierznąć, wzmierznąć, zmierznąć; mierzęczyć, mierzęczyć się; omierzienić, zmierzenić; mierzęcać się.

Cf 1. MIERZIENIE, MIERZIONY

AŻ