[zaloguj się]
[pdf]

OPĘTAĆ (13) vb pf

o oraz a jasne.

Fleksja
inf opętać
praet
sg pl
3 m opętåł m pers opętali
f opętała m an
conditionalis
sg
3 m by opętåł

inf opętać (1). ◊ fut 3 sg opętå (1). ◊ praet 3 sg m opętåł (6). f opętała (1). ◊ 3 pl m pers opętali (2). ◊ con 3 sg m by opętåł (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

bibl. Opanować, zniewolić; intemperiis agi, a mało genio agitari, fanaticum esse, a cacodaemone obsessum a. occupatum esse Cn [kogo, co] (13): O kościách S. mowi [...] iſz ſię ich boią Dyabli y męcżą ſię iemi/ y dla nich z ćiał ludzkich/ ktore opętáli/ wychodzić muſzą. SkarŻyw 92, Oooo2v.

W porównaniu (1): którzy [poganie] wſzyſtkim ludźióm ná świećie ſą tákiémi nieprzyiaćioły/ iż práwie iákoby ie dyabeł opętał/ kiedy człowieká vźrzą OrzJan 18.

Fraza: »czart, duch zły (a. zły duch), diabeł, szatan (by) opętał« [szyk zmienny] (3:2:2:1): OpecŻyw 83, 94v; Potym názáiutrz duch zły od Bogá opętał Saulá [prosperavit spiritus Dei malus in Saul] BibRadz 1.Reg 18/10; OrzQuin M4v; Bo gdy vwłocżył [Antoniusz] świętemu [Janowi]/ Cżárt go opętał/ y trząſł mizernie/ y tłukł po ziemi SkarŻyw 86, 324; OrzJan 18; dał był Pan Bog tę moc Apoſtołom [...] áby ſzátan opętał ćiáło záklętego. Iáko gdy Pan Chriſtus Iudaſzá wyobcował/ wnet go ſzátan pośiadł. WujNT 588.
Szeregi: »opętać i (p)osieść« (2): OpecŻyw 94v; y ty ludźie [diabli] opętáli/ y poſiedli/ ktorzy ſye odſzczepili od tey wiáry OrzList d2v.

»zwieść i opętać« (1): á łatwie on [duch nieczysty] to vtzyni w iednym/ áby ich tyſiąc mogł zwieſć y opętáć KrowObr 121.

W przen (2): opętál zlyduch ſerce Iudáſſowo OpecŻyw 83; Gdzye teráz oná ſtátecżność? gdzye ſądy? gdzye práwá? Obu [starców] miłość opętáłá/ y niebácżna ſpráwá. KochZuz A2v.

Synonimy: osieść, posieść.

Formacje współrdzenne cf PĘTAĆ.

Cf OPĘTANIE, OPĘTANY

KK