[zaloguj się]
[pdf]

OPŁOKAĆ (16) vb pf

Pierwsze o prawdopodobnie jasne, drugie prawdopodobnie pochylone (tak w o- oraz opłokać się); a jasne.

Fleksja
inf opłókać
praet
pl
3 m pers opłókali
imperativus
sg
2 opłócz
impersonalis
con by opłókåno
participia
part praet act opłókåwszy

inf opłókać (2). ◊ fut 1 sg opłóczę (1) [zapis -e]. ◊ 2 sg opłóczesz (1). ◊ 3 sg opłócze (1). ◊ praet 3 pl m pers opłókali (5). ◊ imp 2 sg opłócz (1). ◊ impers con by opłókåno (1). ◊ part praet act opłókåwszy (4).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przyładów) – XVII(XVIII) – XVIII w.

1. Oblać co wodą w celu zmycia czego; płucząc obmyć, omyć; spłukać; lavare Vulg [w tym: co (14)] (15): Widamy to v chłopow nie ktorich ktorzi piekąc ſobie ſledzie nie wymocżone ieſzcże ich przyſalaią, potim iedzą opłokawſzy wodą ciepłą, á nie będą tak ſłone GlabGad I7v; A ſámego báráná w kęſy z rąbawſſy/ głowę/ członki/ y łoy iego ſpalił ogniem/ opłokawſſy pierwey ielitá z nogámi. Leop Lev 8/21.

opłokać z kogo (1): [po chrzcie] ma być cżłowiek iáko z nowu národzony/ á opłokáć s ſiebie wſzythki zmázy grzechu pirworodnego y przeklęcia Páńſkiego. RejPos 32.

opłokać z czego (2): RejPos 177v; á opłocżeſz ręczę ſwoie ze złośći á z nieſpráwiedliwośći ſwoiey RejZwierc 264.

opłokać przez co (1): Ci ſą ktorzy przyſzli z vdręcżenia wielkiego/ á rozſzyrzyli ſtoły ſwoie/ á opłokáli ie przez kreẃ Báránkowę. RejAp 69.

opłokać czym (3): Może też opłokawſzy płuczą wilcże winem cżiſtem, potym ie vwarzić FalZioł V 76; SienLek 127; Iáko też oná vſtáwá w nowym zakonie/ máłoć też ieſth k rzecży podobna/ iż opłokawſzy głowę kęſem wody/ á przyłożywſzy máło ſłow do tego/ ma być cżłowiek iáko z nowu národzony RejPos 32.

opłokać w czym (6): RejKup k3; Páni przydzye/ [...] Zá nią dwie ſłużebne pánnie/ á iż ſłońce grzało/ Chćiáłá opłokáć w Krynicy przeźrzocżyſtey ciáło. KochZuz A2v; Oto ſłyſzyſz/ Iż tho ſą ći ktorzy opłokáli we krwi Báránkowey ſthoły ſwoie/ á przyſzli s przeſládowánia wielkiego RejAp 69v; ludzi vmárłe kánonizowáły/ ſwięćiły/ á wſzákoż wżdy żadny y z nawiętſzemi dziwy práwie ſwięthym nie zoſtał/ áż miał wánienkę ſrebrną coby w niey kośći opłokano RejAp 114; RejPos 81, 339v.

W przen (7): RejAp 69, 69v; Iż opłokáli ſthoły niewinnośći ſwoiey we krwi Báránká niewinnego. RejPos 81; Abowiem nie tych co pokątnie á omacmie kłádą á zámietuią ſieći ſwoie ná nas/ fáłſzywych náuk ſwoich/ ále tych náſláduymy/ ktorzy opłokáli ſieći ſwoie/ s pirwſzych ſmrodliwośći tego plugáwego morzá ſwiátá tego/ á miecą ie w imię Páńſkie RejPos 177v, 32, 339v; RejZwierc 264.
2. Skropić, zrosić, zmoczyć [co] (1):
W przen (1): pełniła ono piſmo: ná káżdą noc opłocże łoſzko moie [lavabo per singulas noctes lectum meum Vulg Ps 6/7; będę omywał ná káżdą noc łożko moię WujBib]/ á pośćiel moię łzámi mymi ſkropię. SkarŻyw 140.

Synonimy: 1. obmyć, omyć; 2. zmoczyć.

Formacje współrdzenne cf PŁOKAĆ.

Cf OPŁOKANY

AW