[zaloguj się]
[pdf]

OSZYDZIĆ (9) vb pf

o prawdopodobnie jasne (tak w o-).

Fleksja
inf oszydzić
praet
sg pl
2 m -ś oszydził m pers
3 m m pers oszydzili
conditionalis
pl
3 m pers by oszydzili
impersonalis
praet oszydzono
participia
part praet act oszydziwszy

inf oszydzić (3). ◊ fut 2 sg oszydzisz (2). ◊ praet [2 sg m -ś oszydził.] ◊ 3 pl m pers oszydzili (1). ◊ con 3 pl m pers by oszydzili (1). ◊ impers praet oszydzono (1). ◊ part praet act oszydziwszy (1).

Sł stp brak, Cn s.v. oszukiwani, Linde XVI w.

1. Wyszydzić, wydrwić, ośmieszyć kogoś; cavillare, tangere Cn [kogo, co] (6): COż zá dworſtwo oſzydzić/ zwłaſzcżá wierzącego/ A śmiać ſie ledá cżemu/ choć nie trzebá tego. RejZwierz 124v; HistLan F.

oszydzić czym (1): Iuż ſie y s práktykarzá ſnádnie náśmiać możeſz. A názwáć go omylnym/ á iż nic nie vmie/ A ná gwiazdách rozumieć/ nic ſie nie rozumie. Tym oſzydziſz káżdego RejWiz 152.

W połączeniu szeregowym (1): Chłopi ſą z głupiá chytrzy/ ále tám práwego/ Rozumu bárzo máło/ k rzecży przyſtoynego. Coby kogo oſzukáć/ okłámáć/ oſzydzić/ Tego iáko zá cnotę/ nie będą ſie wſtydzić. RejZwierc 242v.

W przen (2): Więc rozlicżnych przyſmákow ieſzcże náſtáwiáią/ A ktoż wie iáko ie więc ſobie przezywáią. Oliwki/ limunije/ muſtárdy/ kápáry/ By bárzyey oſzydzili on żołądek ſtáry. W ktorym to gnije leżąc iáko młoto w kádzi RejWiz 14v, 152.
2. Oszukać, okpić, zwieść kogoś; circumscribere, circumvenire, frustrare, inconciliare Cn [kogo] (3): Każdý tu miał pomocznika Aby tu wſpomogł nedznika A prawie nas oſſidzili Choczachmi ym zaſłużili RejKup z7v, n6v; [Rzekłá potym Dalilá do Sámſoná/ Othoś mie oſzydźił [delusisti me] y ſkłámałeś mną BibRadz Iudic 16/10 (Linde); Bo tak powiadają, Kto dzieli, bierz lepszą część, co się na tym znają. (–) A, wiara nie dobrego! Chciałby nas ostydzić [lege: oszydzić]. Nic ci z tego. Musić wnet ten rozdział ohydzić. DramStp IV 465].
Zwrot: »oszydzić chytrym fortelem« (1): Xiążę Litewſkie [...] vbłágawſzy Krolá łágodną przemową [...]/ otrzymał w pokoiu Bełſką ziemię/ oſzydziwſzy chytrym fortelem Krolá StryjKron 447.

Synonimy: 1. ośmiać; 2. okłamać, omamić, omylić, oszukać, oszwabić, zmylić, zwieść.

Formacje współrdzenne cf SZYDZIĆ.

Cf OSZYDZENIE, OSZYDZONY

EW